Tăng trưởng tín dụng tại ngân hàng, công ty tài chính phân hóa mạnh

Theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), mục tiêu tăng trưởng tín dụng toàn ngành năm 2019 ở mức khoảng 14%, tương đương năm 2018, có thể thay đổi linh hoạt theo tình hình thị trường và kinh tế vĩ mô. Đây là mức tăng trưởng thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.

Sau nhiều năm tăng trưởng tín dụng tốc độ cao, các tổ chức tài chính quốc tế như IMF và World Bank khuyến nghị rằng tăng trưởng tín dụng cần phải được tiết chế lại nhằm duy trì ổn định kinh tế vĩ mô trong những năm tới. Việc NHNN giảm dần mục tiêu tăng trưởng tín dụng được xem là một động thái phù hợp để duy trì tăng trưởng kinh tế ổn định.

Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá, trong các năm trước đây, NHNN có xu hướng giao cho từng ngân hàng một mức chỉ tiêu ban đầu vào quý 1, sau đó căn cứ vào tình hình thực tế mà NHNN có thể điều chỉnh nới thêm hạn mức bổ sung cho một số ngân hàng vào quý cuối năm nhằm đảm bảo tăng trưởng tín dụng cả năm nằm trong hạn mức cho phép. Năm 2018, chỉ tiêu đầu năm giao cho từng ngân hàng phổ biến ở mức 14-15%, và sau đó trong quý IV một số ngân hàng TMCP được nới lên khoảng 18-20%.

Cho năm 2019, theo thông tin của các ngân hàng, phần lớn đều được giao hạn mức tăng trưởng tín dụng năm 2019 ban đầu ở mức 12- 13%. Một số trường hợp đặc biệt như Vietinbank được áp hạn mức tăng trưởng tín dụng riêng theo đề án tái cơ cấu đã được NHNN phê duyệt.

Ở chiều ngược lại, một số ngân hàng có kết quả kinh doanh vượt trội trong năm 2018 được áp mức tăng trưởng tín dụng cao hơn. Vietcombank, một trong 3 ngân hàng đầu tiên được NHNN công nhận đáp ứng Thông tư 41 trước thời hạn được giao chỉ tiêu ở mức 15%.

Trước đó, NHNN đã tuyên bố rằng các ngân hàng tuân thủ trước hạn sẽ được ưu tiên về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cũng như phát triển mạng lưới. Vì vậy, các ngân hàng đang đua nhau sớm đáp ứng được yêu cầu của thông từ 41.

Cùng với 3 ngân hàng đạt chỉ tiêu sớm nhất là Vietcombank, OCB và VIB; trong tháng 4 vừa qua, đã có thêm 4 ngân hàng được NHNN phê duyệt tuân thủ Thông tư 41 trước hạn là MBB, ACB, Tienphong Bank và VPB, theo đó các ngân hàng này sẽ bắt đầu áp dụng chuẩn mực an toàn vốn mới bắt đầu từ ngày 1/5/2019. Như vậy, đã có tổng cộng 7 ngân hàng được chấp thuận tuân thủ sớm. Hầu hết các ngân hàng này đều kỳ vọng rất lớn rằng NHNN sẽ xem xét nới thêm chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đã giao hồi đầu năm.

Ngoài ra, các ngân hàng còn lại cũng đang gấp rút hoàn tất các thủ tục liên quan để được công nhận tuân thủ, với hy vọng cũng được xem xét cấp thêm chỉ tiêu tín dụng. Techcombank và HDBank đã nộp hồ sơ xin tuân thủ trước hạn từ đầu năm và kỳ vọng sẽ được phê duyệt chính thức vào quý II năm nay. Đây là lí do chung vì sao tại mùa đại hội cổ đông vừa qua, nhiều ngân hàng vẫn đưa ra mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao hơn so với chỉ tiêu được giao, như MBB (15%), VPB (15%), TPB (20%), HDB (24%), OCB (30%) và VIB (35%).

Không chỉ quản lý chặt hơn tín dụng của các ngân hàng thương mại, NHNN cũng chủ động siết lại hạn mức cho các công ty tài chính tiêu dùng trong bối cảnh tăng trưởng cho vay tiêu dùng cũng đang đà chậm lại. Hạn mức tăng trưởng cho vay được cấp cho FE Credit năm nay chỉ là 10%.

MCredit, công ty tài chính tiêu dùng của MBBank, hiện chiếm khoảng 6% thị phần và trước đây được tăng trưởng tự do (năm 2018 là gấp khoảng 4 lần dư nợ), cũng đã bắt đầu bị áp hạn mức tăng trưởng tín dụng tối đa 37% từ năm nay. Điều này sẽ có ảnh hưởng khá lớn đến tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận của MCredit. MBB đã phải giảm mục tiêu tỷ trọng lợi nhuận trước thuế của MCredit so với lợi nhuận hợp nhất từ trên 6% xuống còn khoảng 4% do ảnh hưởng của giới hạn tăng trưởng tín dụng nêu trên.

Kết quả kinh doanh quý 1 của các ngân hàng công bố cho thấy tăng trưởng tín dụng thực tế tiếp tục có sự phân hóa giữa các ngân hàng. Những ngân hàng gặp nhiều giới hạn như VietinBank hay BIDV tăng trưởng tín dụng khá chậm, lần lượt là 1,1% và 3,6% so với cùng kỳ. TechcomBank tiếp tục không tăng trưởng tín dụng do tích cực phân phối danh mục trái phiếu doanh nghiệp.

Trong khi đó, một số ngân hàng đẩy mạnh tín dụng ngay từ quý đầu năm, như Tienphong Bank (tăng trưởng 11,3% so vơi cùng kỳ, OCB (8,6%), MBB mẹ (8,4%), VPB mẹ (+6,9%). Đây đều là những ngân hàng đặt ra mục tiêu tăng trưởng cả năm cao hơn so với hạn mức được giao và kỳ vọng được cấp thêm hạn mức tín dụng nhờ đáp ứng tuân thủ Thông tư 41.

Căn cứ theo diễn biến của năm 2018, dù NHNN có chấp thuận nới chỉ tiêu thì mức tối đa cho từng ngân hàng vẫn khó có thể vượt quá 20%, vì vậy mức độ tăng trưởng tín dụng cao của nhiều ngân hàng đặt ra năm nay có thể là mục tiêu khá tham vọng.

VDSC đánh giá, sẽ là hợp lý hơn nếu NHNN xem xét phương án để cho các ngân hàng này có thể tự chủ tốc độ tăng trưởng tín dụng, miễn là vẫn thỏa mãn các hệ số an toàn theo quy định. Điều này nhằm đảm bảo nguồn lực tín dụng được phân bổ hợp lý và các ngân hàng sẽ thực sự có động lực phấn đấu nâng cao chất lượng, hiệu quả và các chỉ số an toàn hoạt động để được hưởng các ưu đãi về tăng trưởng tín dụng xứng đáng.