Yeah1 rủi ro quá lớn khi phụ thuộc vào YouTube

Tập đoàn Yeah1 (YEG) hôm qua công bố nhận được thông tin từ YouTube về việc chấm dứt Thỏa thuận lưu trữ nội dung (gọi tắt là CHSA) sau ngày 31/3/2019 đối với các công ty con, công ty đầu tư tài chính có hoạt động kinh doanh liên quan tới mảng YouTube Adsense của Tập đoàn bao gồm SpringMe Pte. Ltd., Yeah1 Network Pte Ltd và ScaleLab LLC.

Theo Yeah1,  YouTube cho rằng SpringMe Pte. Ltd. (công ty có trụ sở tại Thái Lan, Tập đoàn Yeah1 sở hữu gián tiếp 16,93%) đã có hoạt động quản lý tuyển chọn kênh chưa phù hợp với chính sách của YouTube. Điều này dẫn tới việc YouTube áp dụng chính sách tương tự với tất cả các công ty khác liên quan tới YouTube Adsense.

Yeah1 hiện tại là hệ thống kênh YouTube đứng đầu châu Á, với trên 3.000 kênh YouTube; 610 triệu người đăng ký và hơn 6,9 tỷ lượt xem hàng tháng. Công ty này cũng sở hữu cộng đồng lớn tại Việt Nam khi chiếm khoảng 25% lượng xem YouTube.

Quyết định của YouTube được cho là ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của Yeah1 do đây là một trong những mảng kinh doanh chính của công ty này. Năm 2018, mảng kinh doanh YouTube AdSense đóng góp khoảng 1 triệu USD cho Yeah1, tương ứng khoảng 13% lợi nhuận sau thuế cả tập đoàn.

Thông báo của Yeah1 cho biết, Ban lãnh đạo đang làm việc trực tiếp với các quản lý cấp cao của YouTube để tiếp tục các thỏa thuận với YouTube sau ngày 31/03/2019. Kết quả làm việc với YouTube sẽ được cập nhật vào ngày 11/3 tới.

Trên thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu YEG giảm sàn 2 phiên liên tiếp xuống còn 212.000 đồng/cổ phiếu. Vốn hóa công ty đã “bốc hơi” hơn 1.000 tỷ đồng cho một mảng kinh doanh mà theo lời Yeah1 tuyên bố, chỉ đóng góp hơn 20 tỷ đồng lợi nhuận.

Trên thực tế, các nhà đầu tư luôn phản ứng thái quá với những thông tin, dù là tích cực hay tiêu cực. Tuy nhiên, việc vốn hóa YEG giảm sâu đã phản ánh phần nào rủi ro hoạt động của công ty này là: Phụ thuộc quá lớn vào một công ty khác.

Hiện tại, mảng truyền thông kỹ thuật số của Yeah1 (Yeah1 network) tạo nguồn thu từ 2 mảng chính là là hệ thống kênh nội dung (bao gồm Yeah1 network, Springme, SoBigTV, ScaleLab) và mảng YLai 1 Publishing (xuất bản nội dung số, đơn vị vận hành Netlink).

Ở mảng này, công ty có hai hình thức tạo nguồn thu chính. Đầu tiên, chủ sở hữu các kênh trên YouTube có thể chọn làm việc trực tiếp với YouTube để kiếm tiền từ nội dung video của họ. Yeah1 network lúc này trên vai trò là nhà phân phối trung gian (MCN). Các nhãn hàng sẽ trả tiền cho YouTube, YouTube trả tiền cho các kênh thuộc hệ thống của Yeah1 network và cuối cùng Yeah1 network trả tiền cho chủ sở hữu kênh. Yeah1 network sẽ nhận được từ 5 – 30% doanh thu mà YouTube trả cho chủ sở hữu kênh.

Hoạt động thứ 2 là quảng cáo trực tiếp trong các video của Yeah1 network. Thay vì sử dụng hệ thống quảng cáo của YouTube, Yeah1 phối hợp tạo nội dung quảng cáo cho nhãn hàng ngay trong video. Nhãn hàng trả thẳng tiền cho Yeah1 network và sau đó đơn vị này sẽ phân phối lại lợi nhuận. Đây là cách quảng cáo hiệu quả hơn cũng như mang về doanh thu/lợi nhuận tốt hơn, nhất là khi Yeah1 cũng có các đơn vị sản xuất nội dung riêng.

Năm 2018, doanh thu mảng kỹ thuật số đạt 922,4 tỷ đồng (tăng 93,4% so với cùng kỳ) và lợi nhuận đạt 151,4 tỷ đồng (tăng 84,4%). Trong đó, hệ thống MCN mang về doanh thu 461,7 tỷ đồng (tăng 59,7% so với cùng kỳ) và LNST đạt 91,8 tỷ đồng (tăng 96,3%).

Hiện, phía Yeah1 cho rằng chỉ 13% lợi nhuận từ mảng YouTube Adsense bị ảnh hưởng sau sự cố chấm dứt CHSA. Tuy nhiên, nếu nhìn vào hệ sinh thái của Yeah1, có thể thấy các kênh MCN không chỉ là vấn đề doanh thu riêng lẻ mà có tác động mạnh tới vận hành của toàn bộ hệ thống, không chỉ quảng cáo mà còn tạo đầu ra cho các sản phẩm của Yeah1.

Rủi ro về mô hình kinh doanh của Yeah1 là điều đã dự báo từ trước. Ngay trong bản cáo bạch gửi lên Sở giao dịch chứng khoán trước ngày niêm yết, Yeah1 đã từng nhấn mạnh rủi ro vận hành của mình là phụ thuộc quá lớn vào 2 nền tảng kỹ thuật số là Facebook và Google.

Công ty nhận định, việc là đối tác của 2 nền tảng kỹ thuật số phổ biến nhất hiện nay là Facebook và Google hỗ trợ rất lớn cho Công ty phát triển nhanh chóng ra các thị trường quốc tế. Mặc dù vậy, việc phụ thuộc lớn vào 2 nền tảng này sẽ gây ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh của công ty khi chính sách của các công ty lớn này có sự thay đổi trọng yếu.

Yeah1 hiểu rõ điều này, song công ty vẫn chọn đường phát triển mảng nội dung kỹ thuật số, và ngày càng phụ thuộc lớn vào hệ thống YouTube của Google.

Trong năm 2018, với tham vọng trở thành top 1 nhà phát hành đa kênh (MCN) trên YouTube, Yeah1 đã tích cực mở rộng mảng kỹ thuật số sang các thị trường khác thông qua hoạt động M&A. 

Thương vụ gần đây nhất chính là mua lại ScaleLab, một công ty tại Mỹ chuyên về tối ưu hóa nội dung và tối đa hóa người xem trên YouTube. ScaleLab hiện có 1.750 kênh quản lý và hơn 3 tỷ lượt xem hàng tháng, nằm trong top 10 MCN toàn cầu.

Việc hợp nhất ScaleLab được kỳ vọng sẽ giúp nâng hạng Yeah1 từ top 6 lên top 3 và sẽ giúp nâng cao doanh thu, lợi nhuận của cả mảng YouTube và ngoài YouTube. Doanh thu của ScaleLab đạt gần 30 triệu USD nhưng chưa có lợi nhuận. Trong tương lai, Yeah1 dự kiến giảm chi phí tại ScaleLab thông qua đưa việc quản lý và sáng tạo nội dung về các nước có chi phí thấp như Việt Nam.

Ngay sau thương vụ mua ScaleLab, Yeah1 tiếp tục thông báo mua các tài sản Thoughtful Media tại Mỹ và Thoughtful Thailand Limited tại Thái Lan. TMG Thái Lan là mạng đa kênh YouTube quản lý hơn 580 kênh trên YouTube tại Thái Lan. Yeah1 kỳ vọng TMG Thái Lan sẽ đem lại 2-3 triệu USD doanh thu trong năm đầu, sau đó sẽ tăng lên 6-7 triệu USD trong 2 năm tiếp theo.