Nhu cầu lớn
Theo số liệu thống kê, dòng kiều hối trong năm 2023 vào Việt Nam đạt mức hơn 16 tỷ USD, tăng mạnh 32% so với năm 2022.
Thống kê của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cũng cho thấy, lượng kiều hối về Việt Nam từ năm 1993 (năm đầu tiên thống kê kiều hối) đến hết 2022 đạt trên 190 tỷ USD, gần bằng lượng vốn FDI giải ngân trong cùng kỳ.
Trong nhiều năm qua, mặc dù kinh tế toàn cầu có nhiều khó khăn nhưng dòng kiều hối về Việt Nam vẫn duy trì ổn định. Lượng kiều hối về Việt Nam trong 10 năm trở lại đây luôn trong vị trí top 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới và trong top 3 khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Theo ông Troy Griffiths, Phó giám đốc điều hành Savills Việt Nam, nguồn vốn rất lớn từ kiều hối này có ý nghĩa rất quan trọng đối với Việt Nam.
Trong đó, một điểm khá thú vị không chỉ tại Việt Nam mà tại hầu hết các nước châu Á được ông Troy chỉ ra là một phần không nhỏ nguồn tiền này đã được chảy vào các bất động sản.
Nhu cầu về kiều hối đối với lĩnh vực bất động sản đã được ghi nhận một cách mạnh mẽ. Theo một thống kê từ 2016 của của Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, khoảng 15-20% số tiền đó được đầu tư trực tiếp vào bất động sản.
Nếu tính toán nhanh, chỉ riêng con số này có thể lên tới khoảng 10.000 căn hộ mỗi năm.
Tuy nhiên, theo ông Troy, trong quá khứ, người Việt định cư ở nước ngoài khi mua nhà ở tại Việt Nam vẫn được xem là người nước ngoài. Họ bị hạn chế về khả năng tiếp cận đất đai, các tài sản gắn liền với đất.
Các giao dịch mua nhà của họ chủ yếu nằm trong các dự án bất động sản với một hạn mức nhất định như 30% đối với chung cư và không quá 10% đối với nhà phố. Hoặc nếu muốn đầu tư trở lại Việt Nam, họ phải thông qua người thân hoặc họ hàng, vì thế đã dẫn đến một số tranh chấp không đáng có.
Những quy định này đã hạn chế không nhỏ quyết định mua nhà tại Việt Nam của Việt kiều. Chính vì vậy, vị chuyên gia này cho rằng, với việc mở rộng quyền sử dụng đất cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai mới được thông qua sẽ giúp dòng tiền kiều hồi vào bất động sản tại Việt Nam tăng mạnh.
Chờ được "cởi trói"
Trong Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 1/1/2025, điểm thay đổi mới nhận được nhiều sự chú ý là việc mở rộng quyền sử dụng đất đối với Việt kiều.
Cụ thể, Khoản 3 và Khoản 6 điều 4 luật Đất đai 2024 về "Người sử dụng đất" quy định các đối tượng người sử dụng đất được nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất ổn định, đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mà chưa được nhà nước cấp giấy chứng nhận.
Các đối tượng này bao gồm, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam; người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Như vậy, cá nhân trong nước với người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam có quyền tiếp cận đất đai bình đẳng như nhau.
Bình luận về những quy định mới này, phó giám đốc điều hành Savills Việt Nam cho rằng, sự thay đổi này sẽ mang lại nhiều cơ hội đầu tư hơn cho nhóm người mua bất động sản Việt Kiều.
Thay đổi này cũng tạo tiềm năng lớn cho thị trường nhờ nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ Việt kiều. Luật mới sẽ giải quyết vấn đề này, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư và giảm thiểu khả năng xảy ra rủi ro giữa các bên trong quá trình đầu tư.
Phân tích sâu hơn về chân dung nhóm người mua nhà, vị chuyên gia cho biết, Savills đã có cơ hội hợp tác với nhiều với người Việt Nam ở nước ngoài. Một trong những điểm chính là hiện nay phần nhiều trong số họ đã lớn tuổi.
Đây có thể là những người đã di cư ra nước ngoài, sau nhiều năm làm việc chăm chỉ, họ đã sở hữu lượng tài sản nhất định tiền và cân nhắc đầu tư lại vào Việt Nam, thậm chí có thể tính đến việc quay trở về.
Mặt khác, rất nhiều người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài, không chỉ những Việt Kiều mà còn cả những người đang lao động tại nước ngoài. Điều này sẽ tạo ra một nguồn nhà đầu tư tiềm năng khổng lồ đối với thị trường bất động sản, ông Troy phân tích.
Theo quan sát của ông Troy, rất nhiều người Việt Nam ở nước ngoài đã làm việc và học tập, giờ đây họ có vốn và cũng mong muốn trở về quê hương. Nguyên nhân là do người Việt Nam thường rất coi trọng giá trị gia đình, quê hương.
Đây là một truyền thống rất đẹp. Nó không chỉ mang lại nguồn vốn cho trong nước mà còn cả những kỹ năng chuyên môn cao có thể chuyển giao cho Việt Nam, hy vọng sẽ mở ra thêm nhiều nguồn vốn và trí tuệ cho đất nước.
"Chúng ta đang thấy điều này diễn ra ở rất nhiều ngành nghề tại Việt Nam. Ví dụ điển hình nhất là New Turing Institute and VinAi, đội ngũ của họ gồm hơn 20 - 30 tiến sĩ đã trở về Việt Nam và hiện đang sử dụng kiến thức, tài sản trí tuệ của mình để giúp đất nước phát triển”, ông Troy nói thêm.
