Tại buổi chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ 5, Quốc hội Khóa XIV, trước câu hỏi của đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP. HCM) về việc hầu hết các dự án BOT đều chỉ định thầu, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, không có dự án nào là không tổ chức đầu thầu, với các dự án có hai nhà đầu tư trở lên đều đấu thầu theo luật định.
Tuy nhiên, theo ông Thể, thời gian qua khi triển khai một số dự án BOT thì có những dự án chỉ có một nhà đầu tư, buộc phải kéo dài thời gian chờ đấu thầu nhưng cũng không có.
"Với những dự án này, Luật Đấu thầu thì vẫn cho Bộ Giao thông vận tải chỉ định thầu trong trường hợp chỉ có một nhà đầu tư. Bởi mong muốn của địa phương là sớm có hạ tầng, không lẽ cứ để kéo dài thời gian chờ đầu thầu như vậy. Đó là phương án bắt buộc khi không có hai nhà đầu tư trở lên”, ông Thể nói.
Ông Thể cũng thừa nhận có tình trạng dự án kéo dài do các nhà thầu cùng làm nhiều dự án, do đó không đủ nguồn lực để thực hiện nhanh cùng lúc. Về vấn đề này, Bộ Giao thông vận tải luôn tăng cường trong giám sát việc thi công của các nhà thầu.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết thêm, việc chỉ định thầu chỉ xảy ra đối với các dự án ở giải đoạn trước, còn tất cả các dự án triển khai sau năm 2011 - 2012 đều đấu thầu đúng quy định, điều này các đại biểu có thể kiểm tra qua trang web của bộ.
Riêng đối với dự án Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, tại thời điểm triển khai dự án, do tính cấp bách của dự án này, các bộ ngành đã xin ý kiến của Chính phủ xem xét triển khai dự án nhanh và đảm bảo chất lượng và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho chỉ định thầu.
Do đó, ông Thể cho rằng, báo cáo giám sát cho rằng hầu hết các dự án BOT đều chỉ định thầu là chưa đẩy đủ.
Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra hàng loạt sai sót, bất hợp lý như đặt sai vị trí, giá phí quá cao tại các trạm BOT và BT.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã chưa thực hiện đúng quy định về việc xây dựng và công bố danh mục dự án kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công tư. Bên cạnh đó, việc công bố sau khi phê duyệt danh mục dự án, không đúng thời điểm ảnh hưởng không tốt đến kết quả lựa chọn nhà đầu tư.
Thực tế từ khi triển khai đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, BOT trong lĩnh vực giao thông đến nay, với hơn 70 dự án đã thực hiện mà không lựa chọn được nhà đầu tư nào theo hình thức đấu thầu, 100% là chỉ định thầu với lý do chỉ có một nhà đầu tư tham gia. Trong đó có cả những nhà đầu tư được lựa chọn chưa đảm bảo năng lực.
Một số nhà đầu tư được lựa chọn có năng lực hạn chế, không đáp ứng yêu cầu của dự án. Kết quả kiểm tra tổng mức đầu tư có nhiều sai lệch nên vốn đầu tư xác định cho hợp đồng dự án không chính xác.
Tại 7 dự án được thanh tra, Bộ Giao thông vận tải phát hiện các nhà đầu tư phê duyệt sai tăng về đơn giá định mức, chế độ tiền lương, phụ cấp không đúng thực tế với số tiền hơn 316 tỉ đồng.
