Leader talk

Châu Âu đề xuất giảm yêu cầu bền vững, doanh nghiệp Việt dễ thở hơn?

Luật sư Trương Tử Long, GREEN IN - 28/02/2025 12:01 (GMT+7)

Khi phạm vi điều chỉnh của các quy định liên quan đến phát triển bền vững thu hẹp lại, số lượng doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam chịu tác động cũng ít đi.

Ủy ban châu Âu ngày 26/2 mới đây đã công bố đề xuất có tên Omnibus, trong đó bao gồm hàng loạt đề xuất sửa đổi các quy định liên quan tới phát triển bền vững trong hoạt động của doanh nghiệp.

Omnibus được đưa ra trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp cho rằng, các quy định trong hàng loạt chính sách như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Chỉ thị Báo cáo tính bền vững (CSRD), Chỉ thị Thẩm định tính bền vững của Doanh nghiệp (CSDDD) hay các tiêu chí phân loại hoạt động bền vững (EU Taxonomy) quá phức tạp và gây khó khăn trong quá trình thực thi, tạo ra nhiều rào cản khiến gia tăng thời gian và chi phí không đáng có.

Những thay đổi chính

Ủy ban châu Âu mới đây đề xuất điều chỉnh nhiều vấn đề trong các quy định trên.

Đối với CSRD và EU Taxonomy, đề xuất loại bỏ khoảng 80% công ty khỏi phạm vi ảnh hưởng CSRD, chỉ còn lại những công ty lớn – được xem là những công ty có khả năng tác động lớn nhất đến con người và môi trường. 

Cùng với đó, đề xuất đảm bảo rằng yêu cầu báo cáo ESG đối với các công ty lớn không gây gánh nặng cho các công ty nhỏ trong chuỗi cung ứng. 

Ngoài ra, đề xuất hoãn yêu cầu báo cáo cho các công ty trong phạm vi CSRD thêm hai năm (đến năm 2028) đối với các công ty phải báo cáo từ năm 2026 hoặc 2027.

Ủy ban châu Âu cũng khuyến nghị giảm gánh nặng báo cáo của EU Taxonomy và giới hạn phạm vi đối với công ty lớn (phạm vi tương ứng với CSDDD), đồng thời, cho phép các công ty lớn khác trong phạm vi CSRD trong tương lai có thể báo cáo tự nguyện. Điều này dự kiến sẽ giúp tiết kiệm chi phí đáng kể cho các công ty nhỏ.

Đối với CSDDD, Ủy ban châu Âu khuyến nghị, giảm gánh nặng cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong chuỗi giá trị; giảm tần suất đánh giá định kỳ và giám sát đối tác từ hàng năm xuống 5 năm. 

Tổ chức này đề xuất hoãn thi hành quy định này tới tháng 7/2028.

Đối với CBAM, theo đề xuất, các nhà nhập khẩu nhỏ (nhập khoảng dưới 50 tấn/năm) sẽ được miễn nghĩa vụ. Dự kiến số lượng nhà nhập khẩu được miễn khoảng 182.000 nhà nhập khẩu (tương đương 90%), trong khi vẫn bao phủ hơn 99% lượng phát thải trong phạm vi áp dụng.  

Ngoài ra, đơn giản hóa các quy định đối với các công ty vẫn thuộc phạm vi CBAM về khai báo CBAM, bao gồm tính toán phát thải tích hợp trong sản phẩm và yêu cầu báo cáo.

Nhiều quy định về bền vững của EU quá phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình thực thi. Ảnh: Hoàng Anh

Cần lưu ý rằng, đây chỉ là một đề xuất luật pháp mà chưa phải đạo luật/chỉ thị có hiệu lực pháp luật ngay. Điều này có nghĩa là những nội dung trong đề xuất sẽ phải trải qua tiến trình lập pháp trước khi chính thức có hiệu lực. Việc Ủy ban Châu Âu công bố đề xuất điều chỉnh mới là bước đầu tiên trong quá trình lập pháp tốn nhiều thời gian. 

Sau khi đệ trình sửa đổi của Ủy ban được đưa ra, Nghị viện và Hội đồng châu Âu sẽ xem xét, thảo luận và tiến hành các cuộc tham vấn với các bên liên quan trước khi phê duyệt. 

Một dự luật chỉ được thông qua nếu nhận được đa số tại Nghị viện, tức có hơn một nửa số nghị sỹ chấp thuận. Sau đó, tại Hội đồng châu Âu, một đề xuất sẽ được thông qua nếu có ít nhất 55% các quốc gia thành viên (15 trong số 27) và đại diện cho ít nhất 65% dân số EU bỏ phiếu ủng hộ.

Trong quá khứ, Chỉ thị CSRD đã mất 21 tháng để hoàn tất các tiến trình từ khi được Ủy ban đề xuất, CSDDD mất 26 tháng và EU Taxonomy mất 25 tháng.

Do gói Omnibus ảnh hưởng đến các quy định đã có hiệu lực, nên đề xuất này cần trải qua các cuộc đàm phán rộng rãi tại Nghị viện Châu Âu, Hội đồng EU, cũng như các cuộc tham vấn với các cơ quan như Ngân hàng Trung ương Châu Âu và các nghị viện quốc gia. 

Vì thế, dự kiến, quyết định cuối cùng đối với gói đề xuất chính sách Omnibus có thể sẽ không sẵn sàng cho tới trước năm 2027. Sau đó, các quốc gia thành viên vẫn cần 1 – 2 năm để chuyển các thay đổi thành luật quốc gia.

Doanh nghiệp xuất khẩu Việt cần làm gì?

Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn và doanh nghiệp Việt là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhìn chung, với những quy định trước kia, doanh nghiệp xuất khẩu phải cung cấp các thông tin ESG như phát thải khí nhà kính, điều kiện lao động… cho các đối tác tại EU.

Đơn cử, một doanh nghiệp sản xuất thép của Việt Nam được yêu cầu cần khai báo phát thải khí nhà kính theo CBAM, trong đó, khó khăn nhất là thu thập dữ liệu của các đối tác trong chuỗi giá trị, bởi lẽ quy định này buộc phải khai báo phát thải của cả nguyên liệu đầu vào để làm ra hàng hóa đó.

Đây cũng là khó khăn chung khi hiện nay, có khá ít doanh nghiệp tại Việt Nam kiểm kê khí nhà kính. Hơn thế nữa, phương pháp luận tính toán phát thải theo CBAM tương đối khác so với quy định và hướng dẫn của Việt Nam cũng khiến nhân sự trong các doanh nghiệp lúng túng.

Khi phạm vi điều chỉnh của các chính sách được thu hẹp lại, chỉ còn tập trung vào các doanh nghiệp lớn tại EU thì cũng đồng nghĩa rằng, số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam chịu tác động cũng ít đi.

Ủy ban châu Âu cũng nêu khá rõ rằng, chính sách sau điều chỉnh sẽ không tạo thêm gánh nặng cho các công ty nhỏ trong chuỗi cung ứng của doanh nghiệp EU. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang EU sẽ “dễ thở hơn” vì được giảm bớt gánh nặng.

Lạm phát cao, tăng trưởng chậm tại EU cùng gánh nặng phải tuân thủ chính sách phát triển bền vững khiến cho doanh nghiệp EU phản kháng mạnh mẽ. Đó là tác nhân chính khiến Ủy ban châu Âu đề xuất thu hẹp phạm vi và lùi thời hạn thực thi của các chính sách.

Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, các chính sách bền vững vốn là các rào cản kỹ thuật hữu hiệu mà EU dùng để ngăn hàng hóa giá rẻ từ bên ngoài xâm nhập ồ ạt vào EU. Do vậy, trong dài hạn, khối này vẫn sẽ duy trì công cụ này để vừa đạt được mục tiêu khí hậu, qua đó, gián tiếp bảo hộ hàng hóa nội địa.

Trong khi đó, quan điểm bài trừ các mục tiêu khí hậu, phát triển xanh của chính quyền Tổng thống Donald Trump tác động khá lớn tới xu hướng phát triển bền vững trên thế giới. Nhưng xu hướng này cũng rất phân hóa trong nội tại nước Mỹ, điển hình là tại 21 bang của Đảng Dân chủ, các thống đốc đã thành lập liên minh khí hậu và cam kết vẫn theo đuổi các cam kết khí hậu của riêng mình.

Với bối cảnh như vậy, xu hướng phát triển xanh, bền vững có thể bị chậm lại đôi chút trong ngắn hạn, ít nhất cho tới khi hết nhiệm kỳ của Tổng thống Donal Trump. 

Tuy nhiên, trong dài hạn, đây vẫn là một xu hướng gần như không thể đảo ngược. Do vậy, doanh nghiệp nên nhìn nhận chuyển đổi xanh, phát triển bền vững như là một vũ khí lợi hại để tăng tính cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ, thay vì coi nó như một nghĩa vụ phải tuân thủ để nghĩ cách luồn lách trong ngắn hạn.

*Bài viết thể hiện quan điểm của Luật sư Trương Tử Long, Chuyên gia về chính sách phát triển bền vững tại Công ty Cổ phần Sáng tạo Xanh Việt Nam (GREEN IN).

Đây là doanh nghiệp xã hội tư vấn chuyển đổi xanh tại Việt Nam và Đông Nam Á, mang tới các giải pháp chuyển đổi xanh đột phá tạo lợi thế cho doanh nghiệp trong chuỗi giá trị toàn cầu và hợp tác tạo tác động bền vững cho xã hội.

Ý kiến ( 0)
Hướng dẫn xây dựng chuỗi cung ứng xanh cho doanh nghiệp

Hướng dẫn xây dựng chuỗi cung ứng xanh cho doanh nghiệp

Sổ tay quản trị -  2 tháng

Khám phá cách xây dựng chuỗi cung ứng xanh với hướng dẫn toàn diện từ quản trị rủi ro đến quản lý các bên liên quan, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

Trách nhiệm Hội đồng quản trị: Chìa khoá cho sự phát triển bền vững

Trách nhiệm Hội đồng quản trị: Chìa khoá cho sự phát triển bền vững

Sổ tay quản trị -  7 tháng

Trong bối cảnh kinh tế đầy biến động, vai trò của hội đồng quản trị không chỉ dừng lại ở việc phê duyệt các kế hoạch kinh doanh hay đánh giá hiệu suất hàng quý.

Phát triển bền vững thông qua tăng cường hợp tác đa phương

Phát triển bền vững thông qua tăng cường hợp tác đa phương

Sổ tay quản trị -  7 tháng

Việc xây dựng mối quan hệ bền chặt với các bên có quyền lợi liên quan là yếu tố cốt lõi để đảm bảo sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

Trách nhiệm và cơ hội lịch sử cho doanh nhân Việt từ Nghị quyết 68

Trách nhiệm và cơ hội lịch sử cho doanh nhân Việt từ Nghị quyết 68

Leader talk -  1 ngày

Nghị quyết 68 đánh dấu bước ngoặt chính sách của Đảng trong phát triển kinh tế tư nhân, mở ra cơ hội và đặt ra trách nhiệm lịch sử mới cho doanh nhân Việt trong công cuộc chấn hưng kinh tế quốc gia.

Nghị quyết 68: Không hình sự hoá kinh tế, tiếp thêm niềm tin cho doanh nhân

Nghị quyết 68: Không hình sự hoá kinh tế, tiếp thêm niềm tin cho doanh nhân

Leader talk -  1 ngày

Để tinh thần Nghị quyết 68 thực sự trở thành động lực thúc đẩy doanh nghiệp Việt vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới thì cơ chế thực thi phải đồng bộ, minh bạch.

Kỹ sư 57: Lực lượng nòng cốt trên mặt trận công nghệ

Kỹ sư 57: Lực lượng nòng cốt trên mặt trận công nghệ

Leader talk -  2 ngày

Hưởng ứng tinh thần của Nghị Quyết 57, Liên minh nhân lực chiến lược ra đời nhằm xây dựng đội ngũ "kỹ sư 57" trên mặt trận tri thức và công nghệ.

'Du lịch yêu nước' lên ngôi: Khi mỗi hành trình là một lời tri ân đất nước

'Du lịch yêu nước' lên ngôi: Khi mỗi hành trình là một lời tri ân đất nước

Leader talk -  2 ngày

Có một sự thật mà chúng ta có thể tự hào: người dân Việt Nam, đặc biệt là người trẻ, đang chọn những chuyến đi có ý nghĩa. Họ tìm đến các điểm đến lịch sử không chỉ để chụp ảnh “check-in”, mà còn để thắp một nén hương, để đứng lặng vài phút và ngẫm về những điều lớn lao.

Đột phá thể chế, pháp luật để đất nước vươn mình

Đột phá thể chế, pháp luật để đất nước vươn mình

Leader talk -  5 ngày

Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết với tiêu đề "ĐỘT PHÁ THỂ CHẾ, PHÁP LUẬT ĐỂ ĐẤT NƯỚC VƯƠN MÌNH". Trong đó nhấn mạnh, thể chế, pháp luật có chất lượng, phù hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn và nguyện vọng của Nhân dân là yếu tố hàng đầu quyết định thành công của mỗi quốc gia. Do đó, để đất nước vươn mình phát triển mạnh mẽ, chúng ta dứt khoát nói "không" với bất cứ hạn chế, bất cập nào trong thể chế, pháp luật; không thỏa hiệp với bất kỳ yếu kém nào trong thiết kế chính sách, soạn thảo pháp luật, hay tổ chức thực thi.

Bamboo Capital lý giải việc chậm nộp báo cáo tài chính quý I/2025

Bamboo Capital lý giải việc chậm nộp báo cáo tài chính quý I/2025

Doanh nghiệp -  7 giờ

Bamboo Capital cho biết công tác thực hiện báo cáo tài chính đã bị gián đoạn do phục vụ điều tra liên quan đến các cổ đông và nhân sự.

Rủi ro đã ngấm giá, chứng khoán có hấp dẫn?

Rủi ro đã ngấm giá, chứng khoán có hấp dẫn?

Tài chính -  13 giờ

Với định giá thấp và các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, SGI Capital tin rằng đây là thời điểm để nhà đầu tư cân nhắc cơ hội.

'Bóng ma' nợ xấu ám ảnh ngành ngân hàng

'Bóng ma' nợ xấu ám ảnh ngành ngân hàng

Tài chính -  13 giờ

Phần lớn ngân hàng đã ghi nhận số dư nợ xấu tăng trong quý I/2025, trong đó hơn một nửa số ngân hàng niêm yết chứng kiến mức tăng hai chữ số.

Làm sao thương hiệu ngân hàng nổi bật khi khách chỉ chọn gần nhất?

Làm sao thương hiệu ngân hàng nổi bật khi khách chỉ chọn gần nhất?

Tài chính -  13 giờ

Các chuyên gia cho rằng, một thương hiệu ngân hàng tốt không chỉ nằm ở logo hay khẩu hiệu, mà là sự cam kết bền vững, được xây dựng từ niềm tin.

Công bố đường bay thẳng Hà Nội - Moscow

Công bố đường bay thẳng Hà Nội - Moscow

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Ngày 9/5, dưới sự chứng kiến của Tổng bí thư Tô Lâm và lãnh đạo cấp cao 2 nước, Vietnam Airlines đã công bố đường bay thẳng từ thủ đô Hà Nội đến Moscow, Nga.

Giá vàng hôm nay 10/5: Bật tăng liên tiếp 4 nhịp

Giá vàng hôm nay 10/5: Bật tăng liên tiếp 4 nhịp

Vàng -  17 giờ

Giá vàng hôm nay 10/5 tăng 500 nghìn đồng ở cả hai chiều đối với vàng miếng và vàng nhẫn SJC ở thị trường trong nước.

Di sản của Warren Buffett và những bài học vượt thời gian

Di sản của Warren Buffett và những bài học vượt thời gian

Hồ sơ quản trị -  17 giờ

Warren Buffett không chỉ là một nhà đầu tư xuất sắc mà còn là một nhà tư tưởng tài chính với tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài lĩnh vực đầu tư.