Công thức COACH cho doanh nhân khởi nghiệp

Là một tác giả, nhà đào tạo và huấn luyện viên quốc tế với nhiều năm kinh nghiệm làm công việc đào tạo, huấn luyện (coaching) cho doanh nhân đến từ hơn 20 nước, chị Jen Vũ Hường, Giám đốc phát triển Chương trình và cộng đồng BK Holdings kể lại câu chuyện về một nữ doanh nhân tên Thương.

Thời điểm tìm đến với huấn luyện, chị Thương sở hữu 3 doanh nghiệp và mong muốn tìm ra phương hướng phát triển cho cả 3 doanh nghiệp này. Tuy nhiên, sau một thời gian làm việc với chị Jen, chị Thương quyết định rút khỏi 2 doanh nghiệp mà chị Thương đồng sáng lập nhưng không dành tâm sức để phát triển vì không phải lĩnh vực chị Thương hiểu, đam mê và cam kết. 2 doanh nghiệp này đã tiêu tốn tài chính của Thương trong thời gian dài vì kinh doanh không hiệu quả dù đã thử những phương án khác nhau như thay đổi nhân sự, tiếp thị….

Chị Thương chỉ giữ cho mình doanh nghiệp duy nhất, cũng là công ty hoạt động trong lĩnh vực bản thân yêu thích và cam kết nhất, gắn với giá trị cốt lõi và thực sự của chị là giáo dục mầm non. 

Tập trung toàn lực cho lĩnh vực mình đam mê và cam kết, khớp với giá trị cốt lõi và ưu tiên của mình, vị nữ doanh nhân trở thành một nhà khởi nghiệp truyền cảm hứng cho ngành giáo dục mầm non. Đây là một kết quả “ngọt ngào” nhưng không phải điều ban đầu được chị Thương hướng đến khi bắt đầu làm việc cùng chị Jen.

Chị Jen cho biết, khi làm việc với nữ doanh nhân nói trên, chị đã sử dụng chữ ‘C’ tức là sự rõ ràng (clarity). Đây cũng là chữ cái đầu tiên trong công thức COACH được chị Jen đưa ra, bao gồm 5 công cụ quan trọng của huấn luyện, giúp các startup giải quyết vấn đề, bắt đầu từ việc hiểu rõ chính mình, tìm ra giá trị cốt lõi và mong muốn thực sự trong cuộc sống.

Một câu chuyện khác về sự rõ ràng là chị Văn Đinh Hồng Vũ, Nhà sáng lập Elsa Speak, phần mềm luyện phát âm dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Trong quá trình được chị Jen phỏng vấn, chị Vũ chia sẻ, nhờ vào việc liên tục tìm kiếm câu trả lời “điều gì là quan trọng nhất”, và quan trọng hơn là câu hỏi ‘tại sao nó quan trọng’ chị Vũ xác định được sứ mệnh của bản thân và startup giúp chị thực hiện nó, là giúp đỡ mọi người có được năng lực giao tiếp tiếng Anh để phục vụ công việc và cuộc sống.

Chữ cái tiếp theo trong công thức trên là chữ ‘O’, kế hoạch có tổ chức (organized plan), tức là việc lập kế hoạch dựa trên mục tiêu quan trọng nhất đã được xác định trước đó qua chữ C (Clarity). Đối với công cụ này, người huấn luyện làm việc với nhà khởi nghiệp để cùng xác định lộ trình nhằm đạt được mục tiêu. Người huấn luyện cùng người được huấn luyện xác định mục tiêu và kế hoạch hành động cụ thể cho 90 ngày, 60 ngày, 30 ngày, hàng tuần, hàng ngày. 

Chữ ‘A’ là hành động có trách nhiệm (accountable action), là việc người khởi nghiệp hành động nhưng có sự đồng hành của người huấn luyện. Chị Jen lấy ví dụ về một doanh nhân nước ngoài tên là Tom. Ông Tom tìm đến nhà huấn luyện với mong muốn có thêm người bạn đồng hành trong quá trình hành động hiện thực hóa mục tiêu tăng doanh số, bởi “có 2 người hướng đến cùng một mục tiêu chắc chắn sẽ hiệu quả hơn một người”.

Mỗi tuần, ông Tom và chị Jen thống nhất 3 hành động Tom cần phải thực hiện để từng bước chuyển hóa công việc kinh doanh của ông Tom. Sau mỗi tuần, cả 2 ngồi lại để cùng đánh giá những hành động đó, điều gì tốt, điều gì có thể làm khác đi; rồi lại tiếp tục đặt ra 3 hành động khác cho tuần tiếp theo.

Sau thời gian tham gia huấn luyện, ông Tom xác định được những điều cần thiết để phát triển doanh nghiệp, từ đó từng bước đưa mức lợi nhuận từ 5 con số lên 7 con số (tính theo USD).

Chữ ‘C’ tiếp theo trong từ C.O.A.C.H là kết nối (connection) - người huấn luyện viên có thể chia sẻ những kết nối hữu ích cho doanh nhân, startup ví dụ kết nối với các đơn vị truyền thông, đối tác/khách hàng tiềm năng, nhà đầu tư, trong cộng đồng, hệ sinh thái khởi nghiệp. Tất cả những kết nối này sẽ đóng vai trò hỗ trợ cho startup đạt được mục tiêu đặt ra (từ chữ C (Calrity) ban đầu).

Chữ ‘H’ là thói quen (habits), tức là sự chuyển hóa tất cả những công cụ kể trên thành thói quen của chính bản thân người khởi nghiệp. Người huấn luyện sẽ đồng hành cùng người được huấn luyện để từ mục tiêu xác định thói quen hàng năm, hàng tháng, hàng tuần, hàng ngày; và từ đó loại bỏ thói quen cũ. 

Chị Jen cho biết, để tạo ra hiệu quả, người được huấn luyện sẽ bắt đầu thay đổi từ một thói quen có vai trò như "con domino" đầu tiên, để "khi 1 thói quen thay đổi, sẽ kéo theo các thói quen khác". Ví dụ như trường hợp của doanh nhân nước ngoài tên Tom nói trên, cho biết việc thay đổi thói quen sinh hoạt, cụ thể là dậy sớm từ 5 giờ sáng đã giúp ông tăng hiệu suất làm việc lên khoảng 30% trong vòng 1 tháng.

Chị Jen chia sẻ, để việc huấn luyện có hiệu quả bền vững, sau cả quá trình dài, người khởi nghiệp phải “tự huấn luyện được mình”, từ đó tiếp tục thay đổi, tiếp tục khai phá giá trị bên trong.

Đúc kết những công cụ của huấn luyện đem lại cho khởi nghiệp, chị Jen nhận xét, việc huấn luyện giúp người khởi nghiệp khai phá được những giá trị sâu hơn và lớn hơn của chính bản thân, qua đó đưa dự án khởi nghiệp phát triển nhưng không đánh mất đi bản sắc.

“Huấn luyện giống như việc giúp một con mèo nhìn thấy và tin vào tiềm năng lớn của chính mình và hành động táo bạo được như sức mạnh của một con sư tử nhưng không biến con mèo thành con sư tử”, vị huấn luyện viên quốc tế nhấn mạnh.