Khởi nghiệp

Đại học sáng nghiệp: Mảnh ghép còn thiếu cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Phạm Sơn Chủ nhật, 27/03/2022 - 16:33

Trong bối cảnh hiện nay, các trường đại học không chỉ cần làm tốt nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu mà phải trở thành cầu nối giữa học thuật và thực tế, dẫn dắt hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Năm 2011, dự án xây dựng trung tâm khởi nghiệp Block 71 được thành lập dưới sự hợp tác của Đại học Quốc gia Singapore, Cơ quan phát triển truyền thông Singapore cùng một số doanh nghiệp.

Trải qua 10 năm hoạt động, Block 71 trở thành biểu tượng khởi nghiệp của Singapore khi là không gian sáng tạo đã ươm tạo ra 65% startup thành công nhất quốc gia phát triển hàng đầu Đông Nam Á này.

Đại học sáng nghiệp: Mảnh ghép còn thiếu cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mở

Bình luận về sự thành công của dự án Block 71, TS. Nguyễn Trung Dũng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển công nghệ Bách Khoa Hà Nội (BK Holdings) cho biết, dự án này đã ứng dụng một mô hình cốt lõi trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là mô hình mang tên “triple helix”.

Mô hình này kết hợp được “3 nhà” là nhà nước, doanh nghiệp cùng nhà trường. Trong đó, vai trò của nhà nước và doanh nghiệp đối với đổi mới sáng tạo đã được nhìn nhận, đánh giá hết sức rõ ràng, còn vai trò của nhà trường dường như đang hơi mờ nhạt

Thách thức về tư duy

Giám đốc BK Holdings nhận xét, các trường đại học có 3 nhiệm vụ mang tính trụ cột bao gồm đào tạo; nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Trong đó, đa phần các trường đại học chỉ tập trung vào nhiệm vụ đào tạo, cao cấp hơn thì đẩy mạnh phần nghiên cứu còn nhiệm vụ đổi mới sáng tạo mới được quan tâm nhiều hơn vào những năm gần đây.

Các trường đại học top đầu trên thế giới như Cambridge, Oxford, KU Leuven… đều đang tập trung vào việc khuyến khích khởi nghiệp, thúc đẩy và dẫn dắt đổi mới sáng tạo, trở thành những mô hình trường đại học sáng nghiệp.

Ông Dũng nhận định, đây là hướng đi đúng đắn và cần thiết của trường đại học. Nếu nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu nhằm tạo ra giá vị về học thuật, tạo ra những công trình khoa học thì nhiệm vụ khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo chính là cầu nối giúp đưa những vấn đề học thuật, công trình khoa học ấy đến với thực tiễn, giải quyết những “nỗi đau” của xã hội.

Đại học sáng nghiệp: Mảnh ghép còn thiếu cho hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo mở 1
TS. Nguyễn Trung Dũng, Tổng giám đốc BK Holdings chia sẻ về mô hình đại học sáng nghiệp.

Tuy nhiên, để các trường đại học triển khai thực hiện nhiệm vụ dẫn dắt khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không phải là điều đơn giản. Có nhiều thời gian cùng BK Holdings tham gia hỗ trợ mô hình khởi nghiệp cho các trường đại học, ông Dũng chỉ ra nhiều điểm khó khăn, thách thức. Đó là những trở ngại về trình độ khoa học công nghệ chưa cao hay sự thiếu sót về nguồn lực tài chính, con người, cơ sở vật chất.

Theo ông Dũng, khó khăn lớn nhất nằm ở yếu tố tư duy khi nhiều trường đại học vẫn chỉ chú trọng vào đào tạo, vẫn chỉ “làm sao để tuyển sinh thật nhiều”, hoặc cùng lắm là tập trung đẩy mạnh mảng nghiên cứu.

Mặt khác, một số trường khi bắt đầu công tác khuyến khích, thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lại muốn đi thật nhanh, có được hiệu quả nhanh chóng. Đây là một điều “không tưởng” vì chiến lược về phát triển đổi mới sáng tạo là một hoạt động mang tính dài hơi.

Lấy ví dụ như trường KU Leuven là trường đại học đổi mới sáng tạo hàng đầu châu Âu, triển khai mô hình đổi mới sáng tạo trong trường đại học cũng phải mất đến 10 năm mới có kết quả đầu tiên.

Vấn đề tư duy là thách thức lớn hơn cả khó khăn về tài chính. “Dù yếu tố tài chính cũng rất quan trọng nhưng nếu giải quyết được khâu tư duy, nhà trường có được chiến lược đầu tư dài hạn, đúng đắn thì việc phát triển mô hình đổi mới sáng tạo chắc chắn sẽ thành công”, ông Dũng nhấn mạnh.

Yếu tố tạo thành công cho đại học sáng nghiệp

Hiện nay ở Việt Nam có rất nhiều trường đại học, chủ yếu tập trung đi sâu vào các lĩnh vực riêng nhất định như khoa học kỹ thuật; kinh tế; chính trị; nghệ thuật… Tùy thuộc vào lĩnh vực đào tạo cũng như điều kiện riêng của từng trường, có thể lựa chọn những mô hình khác nhau để áp dụng mô hình đổi mới sáng tạo trong trường đại học.

Việt Nam là hình mẫu về đổi mới sáng tạo

Theo ông Dũng, có 3 trường phái phổ biến, bao gồm tích hợp bộ phận đổi mới sáng tạo vào phòng ban quản lý của nhà trường; mô hình pháp nhân đứng ngoài nhà trường và xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo không chỉ phục vụ riêng nhà trường mà còn kết nối với các trường đại học khác. Trong đó, trường phái thứ 3 đang được Đại học Bách khoa Hà Nội áp dụng với sự thành lập của BK Holdings.

Tuy nhiên, dù đi theo trường phái, lựa chọn mô hình nào cũng cần một số yếu tố nhất định để đảm bảo sự thành công cho việc phát triển đổi mới sáng tạo trong trường đại học.

Đầu tiên là số lượng và chất lượng của các công trình nghiên cứu khoa học. Các trường đại học nếu chỉ tập trung vào tuyển sinh và giảng dạy, rõ ràng sẽ không thể có nền tảng vững chăc như những trường đã đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu.

Thứ hai là hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Theo lãnh đạo BK Holdings, nhiều trường đại học hiện nay mới chỉ đưa khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo vào những hoạt động mang tính phong trào như tổ chức cuộc thi, tổ chức diễn thuyết… trong khi nếu muốn trở thành đại học sáng nghiệp, cần có đầy đủ một hệ sinh thái từ khâu hình thành ý tưởng, tạo sản phẩm mẫu, minh chứng thị trường cho tới ươm tạo, kêu gọi đầu tư và thành lập doanh nghiệp.

Thứ ba là cam kết dài hạn của lãnh đạo nhà trường, đưa khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo vào chiến lược mục tiêu thay vì những tư duy mang tính ngắn hạn, nhiệm kỳ. Thứ tư là vấn đề tài chính để đầu tư vào cơ sở vật chất cho trung tâm đổi mới sáng tạo hay phòng chuyển giao công nghệ trong giai đoạn đầu.

Thứ năm là đảm bảo hoạt động của các trung tâm đổi mới sáng tạo, phòng chuyển giao công nghệ phải được hoạt động tự chủ, độc lập.

Thứ sáu là cơ chế phân bổ lợi ích rõ ràng. Với kinh nghiệm hỗ trợ các trường đại học thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nhà trường, ông Dũng nhận xét, đây là yếu tố cực kỳ quan trọng.

Cân bằng 4 chân bàn khi khởi nghiệp

Lấy ví dụ về một trường đại học được BK Holdings hỗ trợ, ông Dũng cho biết, trường này trước đó đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học có giá trị nhưng vẫn đang “nằm ở đâu đó trong trường”. Ngay sau khi nhà trường ban hành chính sách với sự phân bổ lợi ích khá rõ ràng và hấp dẫn, một loạt các nghiên cứu “rào rào đăng ký thương mại hóa”.

Cuối cùng là yếu tố về con người, cụ thể là những lãnh đạo, chuyên gia, giảng viên có tư duy mở, không chỉ tập trung chuyên môn, giảng dạy mà còn có kinh nghiệm về nghiên cứu, sở hữu trí tuệ hay kinh doanh, có khả năng hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong trường đại học.

Startup đồ chơi giáo dục Việt kiếm triệu USD trên đất Mỹ

Startup đồ chơi giáo dục Việt kiếm triệu USD trên đất Mỹ

Khởi nghiệp -  7 tháng

Bắt đầu kinh doanh từ năm 2020 thông qua website công ty và các nền tảng thương mại điện tử như Amazon, Etsy với thị trường chính là Mỹ, Úc và Canada, đến năm 2023, doanh thu Kalotoys là 95 tỷ đồng.

Tiến sĩ hóa học muốn tạo cuộc cách mạng về chất tẩy rửa

Tiến sĩ hóa học muốn tạo cuộc cách mạng về chất tẩy rửa

Khởi nghiệp -  7 tháng

Tiến sĩ hóa học Vũ Thị Tần hiện là giảng viên đại học Bách Khoa Hà Nội, đã sở hữu cho mình 17 sáng chế về vật liệu và xử lý bề mặt.

Startup bán mì ramen cấp đông gọi vốn 2,5 tỷ đồng

Startup bán mì ramen cấp đông gọi vốn 2,5 tỷ đồng

Khởi nghiệp -  7 tháng

Seichou Machi Ramen kêu gọi đầu tư 2,5 tỷ đồng cho 12,5% cổ phần, với hai mô hình kinh doanh là chuỗi bán lẻ và sản xuất sản phẩm đông lạnh.

Thị trường mua trước trả sau đón tay chơi lớn

Thị trường mua trước trả sau đón tay chơi lớn

Khởi nghiệp -  8 tháng

Thị trường mua trước trả sau đang trở nên "nóng" hơn cả, khi gần đây liên tục đón nhận sự tham gia của các tay chơi lớn.

Thị trường Fintech đã hết nóng?

Thị trường Fintech đã hết nóng?

Khởi nghiệp -  8 tháng

Thay vì dồn dập các thương vụ đầu tư góp vốn như vài năm trước, thị trường fintech Việt Nam giờ đây đang trở nên phân hóa, tập trung vào hai mảng sản phẩm đầu tư và mua trước trả sau.

KBC bắt tay The Trump Organization: Cú hích định hình lại đường lối quản trị

KBC bắt tay The Trump Organization: Cú hích định hình lại đường lối quản trị

Doanh nghiệp -  42 phút

Thương vụ hợp tác giữa KBC với The Trump Organization chỉ đơn thuần là bước đi trong ngành bất động sản hay còn những toan tính khác của doanh nghiệp ông Đặng Thành Tâm?

Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Những chướng ngại trên con đường bứt phá của kinh tế Việt Nam

Tiêu điểm -  2 giờ

Chiến tranh thương mại và kinh tế toàn cầu giảm tốc gây áp lực lên xuất khẩu, chuỗi cung ứng và tăng trưởng kinh tế Việt Nam.

Tập đoàn Bamboo Capital có tân chủ tịch hội đồng quản trị

Tập đoàn Bamboo Capital có tân chủ tịch hội đồng quản trị

Hồ sơ quản trị -  2 giờ

Người được coi là cầu nối trong các dự án liên doanh, hợp tác quốc tế là ông Tan Bo Quan vừa được bầu làm chủ tịch hội đồng quản trị Tập đoàn Bamboo Capital.

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Nhựa và cao su trước thách thức xanh hóa

Phát triển bền vững -  14 giờ

Các ngành nhựa và cao su đang chủ động xanh hóa, áp dụng kinh tế tuần hoàn để đáp ứng yêu cầu thị trường cũng như các quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Doanh nghiệp logistics đối mặt áp lực phải xanh hoá

Phát triển bền vững -  19 giờ

Logistics xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc, nếu không chuyển đổi doanh nghiệp ngành này sẽ bị loại khỏi “sân chơi” toàn cầu.

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Chương mới của làn sóng đầu tư Hoa Kỳ vào Việt Nam

Tiêu điểm -  23 giờ

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang tăng mức độ quan tâm và mở rộng đầu tư tại Việt Nam, tập trung vào công nghệ cao, năng lượng và chuỗi cung ứng, đánh dấu một bước tiến mới.

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Bất động sản cởi trói, nợ xấu ngân hàng thoái lui

Tài chính -  23 giờ

Các chuyên gia tài chính đều chung góc nhìn tích cực về sự cải thiện chất lượng tài sản ngân hàng cùng sự hồi phục chung của nền kinh tế, đặc biệt với những tháo gỡ ở nhóm ngành bất động sản.