Sự kiện huỷ bỏ 9 lô trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của Tập đoàn Tân Hoàng Minh và xử lý những cá nhân liên quan với hành vi "lừa đảo, chiếm đoạt tài sản", cùng với đó là thông điệp từ Chính phủ về chấn chỉnh hoạt động thị trường trái phiếu doanh nghiệp và đấu giá quyền sử dụng đất đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư và thành viên trên thị trường vốn Việt Nam.
Đánh giá nhanh về tác động của sự kiện này, Công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng việc hủy bỏ các lô TPDN kể trên trong ngắn hạn sẽ tác động tiêu cực đáng kể đến khả năng huy động vốn của nhóm doanh nghiệp bất động sản khi nhà đầu tư sẽ có góc nhìn dè dặt hơn rất nhiều về tính an toàn của sản phẩm TPDN bất động sản.
Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới các doanh nghiệp bất động sản, bởi từ năm 2018 đến nay, khi nguồn tín dụng bất động sản bị siết chặt, TPDN đã là một kênh huy động vốn quan trọng của ngành này.
Đối với thị trường TPDN nói chung, nhà đầu tư đang nắm giữ TPDN, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản tương đương có thể cân nhắc tất toán bán lại trước thời hạn và chấp nhận chi phí phạt hoặc bán với giá chiết khấu.
Điều này có thể tạo ra sự dịch chuyển dòng vốn sang các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản hay vàng trong bối cảnh lãi suất ngân hàng vẫn đang được duy trì ở ngưỡng thấp so với thời điểm trước dịch.
Nhìn rộng hơn, đứng từ góc độ cơ quan quản lý, VCBS cho rằng đây là bước đi được cho là cần thiết nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong dài hạn.
Đồng thời, không loại trừ khả năng thông tư sửa đổi thông tư 153 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp sẽ có những điều khoản siết chặt hơn so với dự thảo đang được đưa ra lấy ý kiến thị trường. Ở một khía cạnh khác sự kiện này là cơ hội để các sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp chất lượng khẳng định được độ tín nhiệm với các nhà đầu tư.
Nhìn chung, các động thái gần đây của các cơ quan quản lý với các sai phạm trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán sẽ góp phần thanh lọc thị trường gia tăng niềm tin của các nhà đầu tư đối với thị trường chứng khoán nói riêng và dòng vốn đầu tư vào Việt Nam nói chung
Đồng tình với quan điểm trên, nhóm phân tích của Fiingroup dự báo quy mô huy động vốn qua TPDN có thể sẽ giảm mạnh nhưng sẽ có sự thay đổi mạnh mẽ về chất diễn ra trong nửa cuối 2022 và năm 2023.
Theo đó, các doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, không phải là các công ty được lập ra để huy động vốn, nhất là các công ty niêm yết vốn có sự minh bạch tốt hơn vẫn sẽ đẩy mạnh các hoạt động phát hành trái phiếu.
Kênh trái phiếu vẫn là kênh huy động vốn hiệu quả trong bối cảnh lãi suất mặc dù có dấu hiệu tạo đáy nhưng vẫn ở mức rất thấp trong nhiều năm qua. Song song với đó, kênh tín dụng bất động sản từ ngân hàng bị hạn chế tăng trưởng, kể cả trước khi Thông tư 16 của NHNN đi vào hiệu lực nhằm hạn chế tín dụng bất động sản thông qua hình thức mua trái phiếu của các ngân hàng thương mại.
Mặt khác, huy động vốn qua thị trường cổ phiếu thông qua việc phát hành thu hút vốn cổ phần mới có khả năng sôi động hơn mặc dù TTCK hiện vẫn trong giai đoạn chưa rõ xu hướng. Tuy nhiên, hoạt động này phù hợp hơn với các tổ chức phát hành là công ty đại chúng có sự minh bạch về thông tin theo các quy định hiện hành áp dụng cho công ty đại chúng và khi bài toán pha loãng sở hữu của cổ đông không phải là vấn đề lớn của các chủ doanh nghiệp.
Fiingroup cũng kỳ vọng về sự thay đổi về chất của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và điều này có thể sẽ được thể hiện ở việc phát hành đại chúng sẽ tăng trưởng mạnh về quy mô, nhất là từ các doanh nghiệp có hồ sơ kinh doanh tốt và chủ động minh bạch hồ sơ tín dụng của họ trên thị trường.
Hoạt động phát hành riêng lẻ vẫn sẽ được thực hiện mặc dù có thể kém sôi động hơn các năm qua và hướng đến cơ sở nhà đầu tư rộng rãi hơn bao gồm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, các định chế tài chính như bảo hiểm, quỹ trái phiếu, quỹ hưu trí... thay vì tập trung phần lớn vào ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán như thời gian vừa qua.
Ở một xu hướng khác, các doanh nghiệp bất động sản quy mô vừa và nhỏ đủ tiêu chuẩn sẽ thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu quốc tế. Kênh huy động vốn này trước đây chỉ cho sự tham gia của các tập đoàn lớn như Vingroup, NovaLand, gần đây đã có thêm BIM Land, Phú Mỹ Hưng và sắp tới có thể thêm Dat Xanh Group.
