Kể từ khi tham gia chương trình Đường lên đỉnh Olympia năm 2000, anh Nguyễn Đình Quý, nay là trưởng bộ phận nghiên cứu và phát triển (R&D) của Mitsubishi Electric bắt đầu chinh phục những “ngọn núi” tri thức cũng như hành trình mở rộng và kết nối trong cộng đồng.
Có lẽ đó cũng là lý do anh chọn ba từ khoá “ngọn núi”, “vượt biển” và “robot” khi nói về hành trình phát triển của bản thân trong chương trình “Linknovate to the Next Power” do S-world tổ chức.
Sau khi hoàn thành chương trình tiến sĩ, anh Quý từ chối cơ hội làm việc tại trường đại học và lựa chọn làm việc trong Tập đoàn Dầu khí để phát triển các kỹ năng. Được học cách vượt hầm vào đêm tối và những lần khó khăn vượt biển để đến được giàn khoan đã thôi thúc anh và nhóm nghiên cứu phát minh hệ thống điều khiển cũng như bảo dưỡng tự động từ xa, tránh rủi ro và giảm thiểu chi phí trong quá trình ra khu vực giàn khoan. Anh cho biết, hệ thống này cũng đã nhận được bằng sáng chế tại Mỹ tại năm 2021.
Không vượt biển đi ra giàn khoan, anh Lưu Vĩnh Toàn, kỹ sư trưởng về xử lý ngôn ngữ tự nhiên tại Move Digital AG, lại ví câu chuyện của mình là “tìm hòn đảo giữa biển thông tin”. Anh chọn từ khoá “thông tin” bởi hiện nay nguồn tài nguyên này đa dạng, phong phú, đôi khi khiến nhiều người lạc trong đó.
Một “hòn đảo” như nền tảng V-Space là sản phẩm anh Toàn tạo ra để hỗ trợ cộng đồng xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Nền tảng này kết nối các thành phần trong hệ sinh thái gồm nhà cố vấn, nhà đầu tư, đơn vị doanh nghiệp khởi nghiệp.
Chia sẻ về những “ngọn núi” mới được gây dựng và chinh phục, VietSearch được thành lập năm 2017 là một trong những dự án mà hai nhà trí thức đang cùng chung mục tiêu.
Anh Toàn cho biết, khi sống và làm việc ở nước ngoài, cộng đồng người Việt rất đông đảo, thậm chí còn nhiều hơn dân số một vài quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, cộng đồng này lại không có đủ nhiều sự kết nối và gắn kết để phát triển.
Công cụ này được tạo ra với lượng dữ liệu lớn đủ mạnh về sự kiện, thông tin chuyên gia trong nhiều lĩnh vực để hỗ trợ thông tin cho cộng đồng người Việt. Không thể so sánh như những công cụ tìm kiếm phổ biến hiện nay, Viet Search tạo nên sự đặc trưng khi tập trung vào cộng đồng Việt Nam, phục vụ người Việt.
“Điểm sáng tạo ở đây là thuật toán, ví dụ như để phát hiện một cái tên này có phải là của người Việt không. Những thông tin Internet thường phi cấu trúc, nhưng Viet Search hoàn toàn có thể bóc tách thông tin chính xác để cho ra những kết quả chuẩn nhất”, anh Toàn nói.
Máy móc không thể thay thế con người
Là những người đam mê công nghệ, hai trí thức Việt cho rằng, trên hành trình “leo núi”, công nghệ, học máy, robot là những yếu tố không thể thiếu. Nói về mối quan hệ giữa máy và người, anh Quý nhận định, sự phát triển của robot 10 năm trở lại đây giúp việc tương tác với con người linh hoạt hơn.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa người và máy là tương hỗ lẫn nhau. Con người chỉ dẫn và giám sát, còn máy mang lại những giá trị tối ưu nhất.
Người và máy có mối quan hệ tương hỗ lẫn nhauViệc máy có cảm xúc hay không vẫn đang làm vấn đề mà các nhà khoa học đang nghiên cứu. Chẳng hạn, những đoạn văn, câu chuyện giàu hình ảnh, cảm xúc như người viết mà Google dùng robot tạo ra thực chất vẫn không phải sản phẩm thật, mà chỉ là những thông tin do con người đưa vào.
Anh Toàn cho rằng, điều quan trọng là sự kết nối giữa con người với môi trường xung quanh để giúp mọi cảm xúc trở nên tự nhiên hơn. Máy móc không thể thay thế con người mà chỉ hỗ trợ con người thêm sáng tạo trong công việc.
Hai nhà trí thức Việt nhận định, giữa kết nối con người với máy móc, thì còn sự kết nối quan trọng hơn chính là giữa con người với kết nối ngôn ngữ, văn hoá (điều mà máy chưa chắc làm tốt). Tuy vậy, khi máy móc đã hỗ trợ và làm tốt phần việc, con người cần tìm và phát triển những thứ mới, không đóng khung, hay lạm dụng công nghệ, máy móc.
Đến nay, Việt Nam đã có những người tiên phong tạo ra những sản phẩm đổi mới sáng tạo như chiếc ghế được làm từ sợi carbon. Hay có những đơn vị đã ứng dụng robot để cải tiến sản phẩm Việt Nam truyền thống như đồ gồm (cho thời gian nung ngắn, đạt kỷ lục trên thế giới).
Trong tương lai, kết nối cộng đồng đổi mới sáng tạo, ứng dụng thực tiễn để giải quyết vấn đề cụ thể của người Việt. Đó là lý do mà anh Quý chọn từ khóa “bền vững” để chỉ những công nghệ - giải pháp có tác động tích cực lâu dài. Bên cạn đó, anh Toàn bổ sung, để đi được đường dài, “tuổi trẻ” cần được duy trì trong các doanh nghiệp Việt, luôn giữ lửa như thời còn khởi nghiệp, luôn giữ vững tinh thần đổi mới sáng tạo.
