Tại phiên họp Quốc hội ngày 6/6, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết cơ quan thẩm tra nhất trí với sự cần thiết đầu tư hai dự án Vành đai 3 TP.HCM và Vành đai 4 vùng Thủ đô và áp dụng cơ chế Thủ tướng được chỉ định thầu một số dự án trong hai năm 2022 - 2023.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng đề xuất của Chính phủ đầu tư hai dự án theo quy mô phân kỳ mặt đường 17 m và 19,75 m chưa phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam về cao tốc. Việc đầu tư theo quy mô này sẽ không có làn dừng xe khẩn cấp mà chỉ bố trí điểm dừng xe khẩn cấp, khó đảm bảo an toàn giao thông, dễ xảy ra tắc nghẽn, giảm hiệu quả đầu tư.
Ngoài ra, cần rà soát cắt giảm tối đa các nút giao trên toàn tuyến để bảo đảm hiệu quả khai thác, an toàn giao thông và tối ưu tổng mức đầu tư của 2 dự án.
"Chính phủ đã tiếp thu, giải trình các ý kiến nêu trên. Nhưng Ủy ban Kinh tế đề nghị trong bước nghiên cứu khả thi, Chính phủ cần chỉ đạo tiếp tục rà soát, chuẩn xác phương án thiết kế hai dự án để có phương án tối ưu", theo ông Thanh.
Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục rà soát tổng mức đầu tư phần đường cao tốc Vành đai 3 TP.HCM để xác định đúng tỷ lệ hoàn vốn cho ngân sách các cấp.
Về phạm vi đầu tư và cơ chế bảo đảm, chia sẻ phần giảm doanh thu của dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội, phạm vi đầu tư dự án bao gồm: đường Vành đai 4; hai đường song hành; thu hồi, bồi thường, tái định cư phục vụ dự án, trong đó có dự trữ quỹ đất cho tuyến đường sắt vành đai.
Một số ý kiến cho rằng việc thực hiện thu hồi, bồi thường, tái định cư dự trữ quỹ đất cho tuyến đường sắt trong khi tuyến đường sắt này không thuộc phạm vi đầu tư của dự án và chưa rõ thời điểm đầu tư tuyến đường sắt là chưa hợp lý.
Chính phủ đã có Báo cáo số 218 giải trình làm rõ đối với ý kiến nêu trên. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ báo cáo, làm rõ hơn tiến độ đầu tư của tuyến đường này và trong giai đoạn tổ chức thực hiện cần quản lý, khai thác, sử dụng có hiệu quả, tránh việc tái lấn chiếm quỹ đất đã được thu hồi nhưng chưa xây dựng cơ sở hạ tầng của dự án, theo ông Thanh.
Việc triển khai nhiều dự án cao tốc cùng thời điểm 2022 - 2025, theo Ủy ban Kinh tế sẽ cần nguồn lực rất lớn, do đó khó đảm bảo tiến độ cơ bản hoàn thành hai vành đai trong năm 2025. Chính phủ cần đánh giá bổ sung đầy đủ khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, nguồn nhân lực, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu... để có giải pháp đảm bảo tính khả thi, tiến độ hai dự án và các dự án quan trọng khác cùng được triển khai.
Bên cạnh đó, Chính phủ và các địa phương cần cam kết trách nhiệm tổ chức thực hiện bảo đảm tiến độ, chất lượng cho 2 dự án này và các dự án quan trọng khác cùng được triển khai.
Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của Chính phủ, Vành đai 4 vùng Thủ đô dài 112,8 km, đi qua Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh; hình thức đầu tư công kết hợp đối tác công tư (PPP); tổng mức đầu tư 85.800 tỷ đồng.
Dự án chia thành 7 dự án thành phần, do địa phương quyết định đầu tư, tổ chức thực hiện. UBND TP. Hà Nội là cơ quan đầu mối. Riêng dự án cao tốc toàn tuyến và tuyến nối 9,7 km đi trùng cao tốc Nội Bài - Hạ Long thực hiện theo phương thức PPP (loại hợp đồng BOT), do UBND TP. Hà Nội làm cơ quan có thẩm quyền áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước để lựa chọn nhà đầu tư.
Vành đai 3 TP.HCM dài 76 km, đi qua TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Long An, xây dựng theo hình thức đầu tư công; tổng mức đầu tư giai đoạn một là 75.300 tỷ đồng. Sau khi đưa vào sử dụng, dự án sẽ phải thu phí để thu hồi vốn đầu tư cho ngân sách nhà nước và địa phương, tương ứng theo phần vốn góp.
Dự án được phân chia thành 8 dự án thành phần do các địa phương quyết định đầu tư, tổ chức thực hiện. TP.HCM là cơ quan đầu mối. Với các mỏ khoáng sản làm vật liệu thông thường cho dự án đã cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác, UBND cấp tỉnh được phép nâng công suất không quá 50% mà không phải lập dự án đầu tư điều chỉnh, đánh giá tác động môi trường.
