Sau khi đạt đỉnh về kết quả kinh doanh trong giai đoạn nửa đầu năm 2022, xu hướng quay đầu giảm mạnh hơn 70% của giá ure cùng sản lượng xuất khẩu sụt giảm hơn 60% đã ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng của ngành phân bón.
Cụ thể, trong quý II/2023, công ty đầu ngành phân bón là Công ty Cổ phần Phân bón dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau) ghi nhận tổng doanh thu gần 3.460 tỷ đồng, giảm gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cùng với mức chi phí tăng cao, lợi nhuận gộp của Đạm Cà Mau cũng giảm mạnh 72% từ hơn 1.340 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái xuống chỉ còn hơn 370 tỷ đồng, biên lợi nhuận gộp cũng giảm mạnh từ 33% xuống chỉ còn 11%.
Một doanh nghiệp đầu ngành phân bón khác là Tổng công ty Phân bón và hóa chất dầu khí (Đạm Phú Mỹ) cũng ghi nhận kết quả kinh doanh suy giảm. Theo đó, doanh thu quý II/2023 vẫn ghi nhận sự sụt giảm hơn 26% so với cùng kỳ.
Biên lợi nhuận gộp của Đạm Phú Mỹ từ quanh mức 40% trong giai đoạn cao điểm đầu 2022 cũng đã giảm mạnh về chỉ còn hơn 10% trong quý II này, cùng với đó lợi nhuận gộp giảm 80% về mức gần 390 tỷ đồng từ với mức 1.930 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái.
Ngoài ra, các doanh nghiệp khác trong ngành như Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (DHB), Công ty Cổ phần DAP – VINACHEM (DDV) đều ghi nhận số liệu kinh doanh yếu kém so với cùng kỳ năm ngoái chủ yếu do giá ure giảm. Trong đó, lãi sau thuế của DDV “bốc hơi” đến 99,5% trong khi DHB thậm chí còn lỗ nặng 350 tỷ đồng so với mức lãi 477 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, những diễn biến đảo chiều mới đây nhất trên thị trường phân ure thế giới cũng như giá khí thiên nhiên, than đá (nguyên liệu đầu vào chính của các nhà máy Đạm) có thể mang tới bức tranh kết quả kinh doanh “sáng sủa” hơn nhiều đối với các doanh nghiệp trong ngành.
Theo đó, từ số liệu cập nhật mới nhất, giá phân ure trên thị trường đã quay đầu tăng lên trên 465 USD/tấn từ mức đáy quanh 290 USD/tấn trong tháng 6, tương ứng với mức phục hồi hơn 60% về giá trị, và hướng tới mốc 500 USD/tấn theo dự báo của nhiều chuyên gia.
Bên cạnh những tín hiệu tích cực từ giá sản phẩm đầu ra, sự sụt giảm mạnh khoảng 75% từ mức đỉnh của giá khí thiên nhiên về quanh mức 2,6 USD/triệu BTU góp phần giúp ổn định nguồn cung và chi phí sản xuất cho các nhà máy Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau.
Cùng với đó, giá than giảm liên tục từ đầu năm đến nay và dự báo mức giá trung bình cả năm thấp hơn nhiều so với năm 2022 được kỳ vọng sẽ là biến số quan trọng giúp cải thiện tỷ suất lợi nhuận gộp của các nhà máy Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình…
Dự báo trong thời gian tới, nhu cầu về phân ure sẽ tiếp tục tăng ở cả thị trường trong nước và thế giới.
Mới đây, theo hãng nghiên cứu thị trường Argus và Fertecon, sản lượng ure của Trung Quốc đã giảm xuống trong nửa cuối tháng 6/2023 do các nhà máy phân bón tại nước này chỉ vận hành ở mức khoảng 80% công suất, cho thấy nguồn cung tiếp tục bị thắt chặt ở thị trường Trung Quốc.
Thêm nữa, tính đến cuối tháng 6/2023, lượng tồn kho ure của các nhà máy tại Trung Quốc chỉ còn đạt 325.900 tấn, giảm 75% so với thời điểm đầu tháng do sản lượng giảm và nhu cầu sử dụng tăng mạnh hơn dự kiến cho vụ canh tác hè này.
Ngoài ra, nguồn cung ure từ chính thị trường Đông Nam Á được dự báo sẽ tiếp tục suy yếu trong thời gian tới, trong bối cảnh 3 nhà máy sản xuất lớn tại Malaysia, Brunei và Indonesia tiếp tục phải tạm ngưng hoạt động để bảo dưỡng kéo dài từ tháng 4 đến nay. Đồng thời, Indonesia cũng áp dụng hạn chế xuất khẩu phân bón để đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước.
Bên cạnh đó, một nhà sản xuất phân bón lớn khác là Nga đã áp đặt hạn ngạch xuất khẩu phân bón mới từ ngày 1/6/2023 đến ngày 30/11/2023. Điều này sẽ giúp nguồn cung được kiểm soát chặt chẽ hơn, qua đó củng cố đà phục hồi của giá phân bón.
Theo nhận định của các công ty nghiên cứu thị trường, giá ure trong những tuần tới đây tiếp tục nhận được sự quan tâm hơn từ nhiều thị trường mua chính trong bối cảnh có sự thắt chặt nguồn cung chủ động. Giá ure có thể tiếp tục theo xu hướng sớm chinh phục mốc 500 USD/tấn ở một số thị trường chính trong giai đoạn cuối năm.
Tại thị trường trong nước, giá các loại phân bón được kỳ vọng sẽ phục hồi nhẹ trở lại từ cuối quý III đến đầu quý IV/2023 khi thị trường bước vào cao điểm tiêu thụ, đặc biệt là vụ Đông và Chiêm Xuân tại phía Bắc.
Đáng chú ý, thuế xuất khẩu phân bón NPK giảm xuống mức 0% từ ngày 15/7 sẽ kích thích các doanh nghiệp xuất khẩu. Đặc biệt, với khả năng tự chủ nguồn phân ure đầu vào và năng lực tự sản xuất, mảng NPK là điểm sáng cho hoạt động kinh doanh của Đạm Cà Mau (đang chiếm 35% thị phần phân NPK tại Campuchia) và Đạm Phú Mỹ trong thời gian tới.
