Lối thoát nào cho Vinafood II?

Lam Giang Thứ sáu, 23/10/2020 - 08:00

Bài học từ trường hợp của Vinamilk có thể là kim chỉ nam cho Vinafood II. Những đợt thoái vốn liên tiếp kể từ năm 2016 giúp SCIC thu về hàng ngàn tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước, đồng thời giải phóng sức mạnh cho Vinamilk, giúp doanh nghiệp này vươn lên tầm cao mới.

Đầu tháng 10, Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood II) có buổi làm việc với Ủy ban quản lý vốn Nhà nước (CMSC) để đề xuất các kiến nghị nhằm tái cấu trúc doanh nghiệp.

Đây là cuộc họp thứ 2 giữa Vinafood II với CMSC trong vòng 6 tháng qua, kể từ sau ĐHCĐ bất thường diễn ra vào tháng 3. Từ đó đến nay, Vinafood II đã liên tục đăng tải lên website của mình thư mời cung cấp dịch vụ để tìm kiếm đối tác tư vấn xây dựng chiến lược, tái cấu trúc doanh nghiệp, xây dựng hệ thống quản trị, tổ chức.

Mặc dù vậy, kết quả thu về không mấy khả quan khi không có đơn vị nào trúng tuyển. Cuộc họp mới nhất chỉ đào sâu thêm các vấn đề đang tồn đọng tại Vinafood 2 lâu nay, vốn đang ngày càng nghiêm trọng do tác động của dịch Covid-19.

Cổ phần hóa kiểu “bình mới – rượu cũ”

Báo cáo kết quả kinh doanh quý 2/2020 của Vinafood II cho thấy, công ty mẹ Vinafood II lỗ sau thuế 160 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty đã lỗ lũy kế gần 2.200 tỷ đồng, tương đương mất hơn 40% vốn chủ sở hữu. Cùng với đó, Vinafood II còn khoản nợ xấu 1.350 tỷ đồng, đã trích lập dự phòng gần đủ.

Năm 2018, khi Tập đoàn T&T Group rót hơn 1.200 tỷ đồng để thâu tóm 25% cổ phần Vinafood II và trở thành cổ đông chiến lược, nhiều người kỳ vọng vào một màn lột xác của Vinafood II, quay trở lại thời kỳ hoàng kim. Niềm tin này dựa trên cơ sở Vinafood II là doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo lớn nhất Việt Nam, còn T&T Group hoạt động đa ngành cũng có thế mạnh đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản.

Mặc dù vậy, sau 2 năm, những gì mà Vinafood II đạt được chỉ là những khoản thua lỗ ngày một lớn. Có nhiều lý do để giải thích cho thất bại sau cổ phần hóa của Vinafood II, song vấn đề tựu chung ở khả năng quản trị yếu kém.

Thời điểm trước khi cổ phần hóa, Vinafood II đã có nhiều năm thua lỗ, phải trích lập hàng ngàn tỷ đồng cho các khoản nợ khó đòi và các khoản thua lỗ do đầu tư ngoài ngành. Ban lãnh đạo cũ của công ty hiện cũng đang phải hầu tòa với các cáo buộc sai phạm trong quản lý doanh nghiệp và tham nhũng.

Đến khi Vinafood II cổ phần hóa, tình hình vẫn không mấy sáng sủa. Đại diện T&T Group cho biết, ngay khi trở thành cổ đông chiến lược của Vinafood II, T&T Group không chỉ trực tiếp rót vốn, mà còn từng bước hỗ trợ, tham gia vào công tác quản trị, điều hành các hoạt động chung của công ty, với nhiệt huyết cải thiện tình hình kinh doanh sản xuất, bảo vệ lợi ích chung của các cổ đông và ‘hồi sinh’ Vinafood 2 hoàng kim ngày nào.

Tuy nhiên, việc chỉ nắm 25% cổ phần tại Vinafood II khiến T&T Group không có nhiều tiếng nói. Ở chiều ngược lại, với 3/5 ghế tại HĐQT và nắm giữ 51,43% vốn điều lệ, cổ đông Nhà nước lại thiếu các chỉ đạo triệt để nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động của Vinafood II. Cách vận hành của Vinafood II, trên thực tế mặc dù đã cổ phần hóa nhưng vẫn chỉ là “bình mới – rượu cũ”.

Bên cạnh đó, mặc dù đã cổ phần hóa 2 năm nhưng Vinafood II mới hoàn thành việc tăng vốn lần 1 với vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng. Theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP đến ngày 7/1/2019, Vinafood II sẽ phải hoàn thành quyết toán vốn lần 2. Thế nhưng, đến tận thời điểm hiện tại, Vinafood II vẫn chưa hoàn thành.

Hệ quả của việc chậm quyết toán vốn khiến nguồn vốn để duy trì hoạt động kinh doanh của Vinafood II suy yếu. Tính tới cuối năm 2019, Vinafood II đang vay ngắn hạn hơn 2.200 tỷ đồng, chủ yếu là vay ngân hàng để kinh doanh.

Lối thoát nào cho Vinafood II?
Bên ngoài văn phòng của VinaFood II

Sang năm 2020, những diễn biến phức tạp trên thị trường lúa gạo tiếp tục khiến hoạt động kinh doanh của công ty thêm phần khó khăn. Trước kia, những đơn vị như Vinafood II hoạt động kinh doanh chủ yếu dựa vào các hợp đồng xuất khẩu lúa gạo của chính phủ như Phillipines, Malaysia. Tuy nhiện, hình thức đó nay đã bị hủy bỏ, chuyển sang hình thức giao dịch tư nhân.

Vinafood II khó lòng cạnh tranh với các doanh nghiệp tư nhân trường vốn, công tác dự báo thị trường tốt, bộ máy tinh gọn, nắm bắt thị trường nhanh nhạy thường mua lúa, mua gạo nguyên liệu và gạo thành phẩm để xuất khẩu rất đúng thời điểm.

Nếu tình hình quản trị và kinh doanh vẫn tiếp diễn như hiện nay, Vinafood II có thể sẽ rơi vào tình trạng mất thanh khoản, dẫn đến đình trệ kinh doanh.

Bài học từ Vinamilk

Trên thực tế, vấn đề tại Vinafood II không mới, thậm chí là khá cũ khi nó từng xảy ra tại nhiều doanh nghiệp được cổ phần hóa với tỉ lệ sở hữu vốn Nhà nước vẫn ở mức cao.

Còn nhớ năm 2015, ĐHCĐ của Công ty sữa Việt Nam (Vinamilk) diễn ra căng thẳng và gay gắt giữa Ban quản trị công ty với nhóm cổ đông Nhà nước mà đại diện là SCIC (khi đó nắm giữ trên 45%). Mâu thuẫn bùng nổ sau khi đã âm ỉ từ lâu, xuất phát từ những quan điểm quản trị doanh nghiệp khác nhau, mà vấn đề chủ yếu là do “sức ì” mà SCIC gây ra cho Vinamilk.

Thời điểm đó, Vinamilk đã là doanh nghiệp dẫn đầu ngành sữa. Song sự xuất hiện của nhiều đối thủ mới trên thị trường khiến tốc độ tăng trưởng của công ty ngày càng chậm lại. Ban quản trị công ty vì thế đứng trước sức ép phải thay đổi chiến lược để đưa công ty tiếp tục tiến lên.

“Sức ì” của cổ đông Nhà nước chỉ được giải tỏa sau khi SCIC quyết định thoái vốn khỏi Vinamilk. Những đợt thoái vốn liên tiếp kể từ năm 2016 giúp SCIC thu về hàng ngàn tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước, đồng thời đưa tỷ lệ sở hữu của SCIC tại Vinamilk giảm dần từ 45% xuống mức 30% vào thời điểm hiện tại.

Với 30% tỷ lệ sở hữu, SCIC không còn quyết định tới hoạt động của Vinamilk. Được “giải phóng”, kết quả kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2015 – 2019 vẫn tốt lên thấy rõ. Tính tới cuối năm 2019, doanh thu của công ty đạt 56.000 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 10.500 tỷ đồng, tăng trưởng khoảng 40% so với năm 2015. Người thu về lợi ích lớn nhất, đương nhiên là các cổ đông của Vinamilk, trong đó có cổ đông Nhà nước.

Bài học từ trường hợp của Vinamilk có thể là kim chỉ nam cho Vinafood II. Mặc dù bản thân Vinafood II hoạt động không tốt như Vinamilk, song trong ngành lúa gạo, vị thế Vinafood II không hề nhỏ khi đã từng là công ty đầu ngành. Với nền tảng và truyền thống sẵn có, nếu giải quyết được nút thắt trong quản trị, Vinafood II vẫn còn cơ hội hồi sinh.

Một lý do được đưa ra để Nhà nước tiếp tục nắm giữ tỷ lệ biểu quyết đa số tại Vinafood II được cho là để đảm bảo an ninh lương thực. Tuy nhiên, theo một chuyên gia kinh tế cho rằng hiện nay Nhà nước đã có nhiều công cụ để quản lý vấn đề này.

“Dịch Covid-19 đã cho thấy rõ Chính phủ có nhiều biện pháp, chẳng hạn thông qua các quy định pháp luật để kiểm soát, điều tiết các mặt hàng chiến lược thiết yếu như lúa gạo. Vì vậy, Nhà nước không nhất thiết phải nắm quyền chi phối tại các doanh nghiệp này”, vị chuyên gia nhận định.

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Doanh nghiệp -  7 năm
Vinafood II có kết quả kinh doanh thua lỗ trong 6 tháng đầu năm 2017 và đang duy trì khoản nợ dài hạn 3.770 tỷ đồng.
Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Doanh nghiệp -  7 năm
Vinafood II có kết quả kinh doanh thua lỗ trong 6 tháng đầu năm 2017 và đang duy trì khoản nợ dài hạn 3.770 tỷ đồng.
‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

Doanh nghiệp -  12 giờ

Kết quả kinh doanh của nhóm doanh nghiệp ngành thép phân hóa mạnh trong bối cảnh thị trường đang phục hồi nhưng chưa đáng kể.

Nông nghiệp Hòa Phát thông báo IPO trong tháng 12

Nông nghiệp Hòa Phát thông báo IPO trong tháng 12

Doanh nghiệp -  16 giờ

Việc niêm yết được kỳ vọng giúp doanh nghiệp tăng minh bạch, nâng cao uy tín và khả năng huy động vốn cho chiến lược phát triển chuỗi nông nghiệp khép kín.

Hai thương vụ ngàn tỷ tái cấu trúc Thế giới di động

Hai thương vụ ngàn tỷ tái cấu trúc Thế giới di động

Doanh nghiệp -  1 ngày

Những động thái tái cấu trúc mạnh mẽ trong các năm gần đây cho thấy MWG đang chuẩn bị bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới.

SCG tiêu tốn thêm hàng trăm tỷ đồng tái khởi động Hóa dầu Long Sơn

SCG tiêu tốn thêm hàng trăm tỷ đồng tái khởi động Hóa dầu Long Sơn

Doanh nghiệp -  1 ngày

Trong quý III/2025, SCG đã tiêu tốn khoảng 200 – 300 triệu baht, tương đương khoảng 160 – 240 tỷ đồng chi phí một lần để tái khởi động Tổ hợp hóa dầu Long Sơn.

Thép SMC sắp miễn nhiệm thêm 4 lãnh đạo cấp cao giữa áp lực tài chính

Thép SMC sắp miễn nhiệm thêm 4 lãnh đạo cấp cao giữa áp lực tài chính

Doanh nghiệp -  1 ngày

Công ty CP Đầu tư thương mại SMC sắp tiếp tục có biến động về nhân sự cấp cao giữa lúc kết quả kinh doanh lao dốc và rủi ro hoạt động ngày càng lớn.

Vinhomes Green Paradise được công nhận là ứng viên đầu tiên của 7 kỳ quan đô thị tương lai thế giới

Vinhomes Green Paradise được công nhận là ứng viên đầu tiên của 7 kỳ quan đô thị tương lai thế giới

Nhịp cầu kinh doanh -  8 giờ

Vinhomes Green Paradise vừa được công nhận là ứng viên chính thức đầu tiên của chiến dịch bầu chọn “7 kỳ quan đô thị tương lai” do New7Wonders phát động. Việc vượt qua 90 hồ sơ ứng cử và đề cử từ khắp thế giới để trở thành ứng viên đầu tiên đáp ứng các tiêu chí tham gia bầu chọn biểu tượng đô thị của thế kỷ 21 - đã khẳng định tầm nhìn và tầm vóc của “viên ngọc quý” Vinhomes Green Paradise trong việc phát triển mô hình đô thị kiểu mẫu của tương lai.

Smart Asset - bất động sản dòng tiền thông minh

Smart Asset - bất động sản dòng tiền thông minh

Bất động sản -  8 giờ

Cùng với xu hướng thuê văn phòng, ngày càng nhiều doanh nghiệp tính đến bài toán sở hữu mặt bằng ổn định để kiểm soát chi phí và bảo toàn dòng tiền dài hạn. Đây chính là động lực thúc đẩy mô hình Smart Asset - tài sản dòng tiền thông minh, trở thành cấu phần mới trong chiến lược tài chính của doanh nghiệp và nhà đầu tư tổ chức.

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Nhịp cầu kinh doanh -  9 giờ

Nikken Sekkei – “ông lớn” kiến trúc Nhật Bản với hơn một thế kỷ tạo tác các công trình biểu tượng – đang mang tinh thần đến Imperia Holiday Hạ Long. Lấy chất liệu từ địa hình kỳ quan và bối cảnh di sản, thiết kế tại đây hứa hẹn tạo nên một dấu ấn mới cho không gian sống bên bờ vịnh.

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Leader talk -  10 giờ

Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV là một bước tiến mạnh mẽ về nhận thức lý luận và thực tiễn, khi khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  11 giờ

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.

Người Việt mua nhà hay mua lối sống?

Người Việt mua nhà hay mua lối sống?

Bất động sản -  12 giờ

Xu hướng kinh tế trải nghiệm đang định hình tiêu dùng mới tại Việt Nam, khi khách hàng ưu tiên cảm xúc, giá trị sống và sự phát triển bản thân hơn tài sản vật chất.

‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

Doanh nghiệp -  12 giờ

Kết quả kinh doanh của nhóm doanh nghiệp ngành thép phân hóa mạnh trong bối cảnh thị trường đang phục hồi nhưng chưa đáng kể.