Lối thoát nào cho Vinafood II?

Lam Giang Thứ sáu, 23/10/2020 - 08:00

Bài học từ trường hợp của Vinamilk có thể là kim chỉ nam cho Vinafood II. Những đợt thoái vốn liên tiếp kể từ năm 2016 giúp SCIC thu về hàng ngàn tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước, đồng thời giải phóng sức mạnh cho Vinamilk, giúp doanh nghiệp này vươn lên tầm cao mới.

Đầu tháng 10, Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood II) có buổi làm việc với Ủy ban quản lý vốn Nhà nước (CMSC) để đề xuất các kiến nghị nhằm tái cấu trúc doanh nghiệp.

Đây là cuộc họp thứ 2 giữa Vinafood II với CMSC trong vòng 6 tháng qua, kể từ sau ĐHCĐ bất thường diễn ra vào tháng 3. Từ đó đến nay, Vinafood II đã liên tục đăng tải lên website của mình thư mời cung cấp dịch vụ để tìm kiếm đối tác tư vấn xây dựng chiến lược, tái cấu trúc doanh nghiệp, xây dựng hệ thống quản trị, tổ chức.

Mặc dù vậy, kết quả thu về không mấy khả quan khi không có đơn vị nào trúng tuyển. Cuộc họp mới nhất chỉ đào sâu thêm các vấn đề đang tồn đọng tại Vinafood 2 lâu nay, vốn đang ngày càng nghiêm trọng do tác động của dịch Covid-19.

Cổ phần hóa kiểu “bình mới – rượu cũ”

Báo cáo kết quả kinh doanh quý 2/2020 của Vinafood II cho thấy, công ty mẹ Vinafood II lỗ sau thuế 160 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty đã lỗ lũy kế gần 2.200 tỷ đồng, tương đương mất hơn 40% vốn chủ sở hữu. Cùng với đó, Vinafood II còn khoản nợ xấu 1.350 tỷ đồng, đã trích lập dự phòng gần đủ.

Năm 2018, khi Tập đoàn T&T Group rót hơn 1.200 tỷ đồng để thâu tóm 25% cổ phần Vinafood II và trở thành cổ đông chiến lược, nhiều người kỳ vọng vào một màn lột xác của Vinafood II, quay trở lại thời kỳ hoàng kim. Niềm tin này dựa trên cơ sở Vinafood II là doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo lớn nhất Việt Nam, còn T&T Group hoạt động đa ngành cũng có thế mạnh đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản.

Mặc dù vậy, sau 2 năm, những gì mà Vinafood II đạt được chỉ là những khoản thua lỗ ngày một lớn. Có nhiều lý do để giải thích cho thất bại sau cổ phần hóa của Vinafood II, song vấn đề tựu chung ở khả năng quản trị yếu kém.

Thời điểm trước khi cổ phần hóa, Vinafood II đã có nhiều năm thua lỗ, phải trích lập hàng ngàn tỷ đồng cho các khoản nợ khó đòi và các khoản thua lỗ do đầu tư ngoài ngành. Ban lãnh đạo cũ của công ty hiện cũng đang phải hầu tòa với các cáo buộc sai phạm trong quản lý doanh nghiệp và tham nhũng.

Đến khi Vinafood II cổ phần hóa, tình hình vẫn không mấy sáng sủa. Đại diện T&T Group cho biết, ngay khi trở thành cổ đông chiến lược của Vinafood II, T&T Group không chỉ trực tiếp rót vốn, mà còn từng bước hỗ trợ, tham gia vào công tác quản trị, điều hành các hoạt động chung của công ty, với nhiệt huyết cải thiện tình hình kinh doanh sản xuất, bảo vệ lợi ích chung của các cổ đông và ‘hồi sinh’ Vinafood 2 hoàng kim ngày nào.

Tuy nhiên, việc chỉ nắm 25% cổ phần tại Vinafood II khiến T&T Group không có nhiều tiếng nói. Ở chiều ngược lại, với 3/5 ghế tại HĐQT và nắm giữ 51,43% vốn điều lệ, cổ đông Nhà nước lại thiếu các chỉ đạo triệt để nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động của Vinafood II. Cách vận hành của Vinafood II, trên thực tế mặc dù đã cổ phần hóa nhưng vẫn chỉ là “bình mới – rượu cũ”.

Bên cạnh đó, mặc dù đã cổ phần hóa 2 năm nhưng Vinafood II mới hoàn thành việc tăng vốn lần 1 với vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng. Theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP đến ngày 7/1/2019, Vinafood II sẽ phải hoàn thành quyết toán vốn lần 2. Thế nhưng, đến tận thời điểm hiện tại, Vinafood II vẫn chưa hoàn thành.

Hệ quả của việc chậm quyết toán vốn khiến nguồn vốn để duy trì hoạt động kinh doanh của Vinafood II suy yếu. Tính tới cuối năm 2019, Vinafood II đang vay ngắn hạn hơn 2.200 tỷ đồng, chủ yếu là vay ngân hàng để kinh doanh.

Lối thoát nào cho Vinafood II?
Bên ngoài văn phòng của VinaFood II

Sang năm 2020, những diễn biến phức tạp trên thị trường lúa gạo tiếp tục khiến hoạt động kinh doanh của công ty thêm phần khó khăn. Trước kia, những đơn vị như Vinafood II hoạt động kinh doanh chủ yếu dựa vào các hợp đồng xuất khẩu lúa gạo của chính phủ như Phillipines, Malaysia. Tuy nhiện, hình thức đó nay đã bị hủy bỏ, chuyển sang hình thức giao dịch tư nhân.

Vinafood II khó lòng cạnh tranh với các doanh nghiệp tư nhân trường vốn, công tác dự báo thị trường tốt, bộ máy tinh gọn, nắm bắt thị trường nhanh nhạy thường mua lúa, mua gạo nguyên liệu và gạo thành phẩm để xuất khẩu rất đúng thời điểm.

Nếu tình hình quản trị và kinh doanh vẫn tiếp diễn như hiện nay, Vinafood II có thể sẽ rơi vào tình trạng mất thanh khoản, dẫn đến đình trệ kinh doanh.

Bài học từ Vinamilk

Trên thực tế, vấn đề tại Vinafood II không mới, thậm chí là khá cũ khi nó từng xảy ra tại nhiều doanh nghiệp được cổ phần hóa với tỉ lệ sở hữu vốn Nhà nước vẫn ở mức cao.

Còn nhớ năm 2015, ĐHCĐ của Công ty sữa Việt Nam (Vinamilk) diễn ra căng thẳng và gay gắt giữa Ban quản trị công ty với nhóm cổ đông Nhà nước mà đại diện là SCIC (khi đó nắm giữ trên 45%). Mâu thuẫn bùng nổ sau khi đã âm ỉ từ lâu, xuất phát từ những quan điểm quản trị doanh nghiệp khác nhau, mà vấn đề chủ yếu là do “sức ì” mà SCIC gây ra cho Vinamilk.

Thời điểm đó, Vinamilk đã là doanh nghiệp dẫn đầu ngành sữa. Song sự xuất hiện của nhiều đối thủ mới trên thị trường khiến tốc độ tăng trưởng của công ty ngày càng chậm lại. Ban quản trị công ty vì thế đứng trước sức ép phải thay đổi chiến lược để đưa công ty tiếp tục tiến lên.

“Sức ì” của cổ đông Nhà nước chỉ được giải tỏa sau khi SCIC quyết định thoái vốn khỏi Vinamilk. Những đợt thoái vốn liên tiếp kể từ năm 2016 giúp SCIC thu về hàng ngàn tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước, đồng thời đưa tỷ lệ sở hữu của SCIC tại Vinamilk giảm dần từ 45% xuống mức 30% vào thời điểm hiện tại.

Với 30% tỷ lệ sở hữu, SCIC không còn quyết định tới hoạt động của Vinamilk. Được “giải phóng”, kết quả kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2015 – 2019 vẫn tốt lên thấy rõ. Tính tới cuối năm 2019, doanh thu của công ty đạt 56.000 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 10.500 tỷ đồng, tăng trưởng khoảng 40% so với năm 2015. Người thu về lợi ích lớn nhất, đương nhiên là các cổ đông của Vinamilk, trong đó có cổ đông Nhà nước.

Bài học từ trường hợp của Vinamilk có thể là kim chỉ nam cho Vinafood II. Mặc dù bản thân Vinafood II hoạt động không tốt như Vinamilk, song trong ngành lúa gạo, vị thế Vinafood II không hề nhỏ khi đã từng là công ty đầu ngành. Với nền tảng và truyền thống sẵn có, nếu giải quyết được nút thắt trong quản trị, Vinafood II vẫn còn cơ hội hồi sinh.

Một lý do được đưa ra để Nhà nước tiếp tục nắm giữ tỷ lệ biểu quyết đa số tại Vinafood II được cho là để đảm bảo an ninh lương thực. Tuy nhiên, theo một chuyên gia kinh tế cho rằng hiện nay Nhà nước đã có nhiều công cụ để quản lý vấn đề này.

“Dịch Covid-19 đã cho thấy rõ Chính phủ có nhiều biện pháp, chẳng hạn thông qua các quy định pháp luật để kiểm soát, điều tiết các mặt hàng chiến lược thiết yếu như lúa gạo. Vì vậy, Nhà nước không nhất thiết phải nắm quyền chi phối tại các doanh nghiệp này”, vị chuyên gia nhận định.

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Doanh nghiệp -  7 năm
Vinafood II có kết quả kinh doanh thua lỗ trong 6 tháng đầu năm 2017 và đang duy trì khoản nợ dài hạn 3.770 tỷ đồng.
Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Cổ phần hóa Vinafood II, bán 25% cho nhà đầu tư chiến lược

Doanh nghiệp -  7 năm
Vinafood II có kết quả kinh doanh thua lỗ trong 6 tháng đầu năm 2017 và đang duy trì khoản nợ dài hạn 3.770 tỷ đồng.
Cảng Hải Phòng tăng lực cạnh tranh với 2 bến quốc tế mới ở Lạch Huyện

Cảng Hải Phòng tăng lực cạnh tranh với 2 bến quốc tế mới ở Lạch Huyện

Doanh nghiệp -  18 giờ

Việc đưa vào khai thác bến số 3, 4 Lạch Huyện giúp Cảng Hải Phòng tăng đáng kể năng lực tiếp nhận tàu lớn, củng cố vị thế là doanh nghiệp cảng biển có quy mô và mạng lưới khai thác lớn nhất tại Hải Phòng.

Gỗ An Cường ứng phó thuế quan Mỹ

Gỗ An Cường ứng phó thuế quan Mỹ

Doanh nghiệp -  2 ngày

Mặc dù chịu tác động từ chính sách thuế quan, chủ tịch Gỗ An Cường vẫn tự tin sẽ hoàn thành các chỉ tiêu đã đặt ra trong năm nhờ chiến lược ứng phó linh hoạt.

MoMo lần đầu có lãi sau 15 năm, lên kế hoạch IPO

MoMo lần đầu có lãi sau 15 năm, lên kế hoạch IPO

Doanh nghiệp -  2 ngày

Việc MoMo có lãi nhiều khả năng sẽ mở đường cho một đợt IPO sắp tới, khi kỳ lân fintech của Việt Nam đang được định giá khoảng 3 tỷ USD.

Không 'đốt tiền', không siêu app, bí quyết nào giúp Vinasun tồn tại?

Không 'đốt tiền', không siêu app, bí quyết nào giúp Vinasun tồn tại?

Doanh nghiệp -  2 ngày

Trong khi các ứng dụng gọi xe chi hàng nghìn tỷ đồng, Vinasun không “đốt tiền”, không siêu app, bí quyết nào giúp hãng xe này tồn tại trong thị trường đầy cạnh tranh.

Nhóm công ty gia đình Johnathan Hạnh Nguyễn giảm tỷ lệ sở hữu tại Sasco

Nhóm công ty gia đình Johnathan Hạnh Nguyễn giảm tỷ lệ sở hữu tại Sasco

Doanh nghiệp -  3 ngày

Sau 11 năm nắm giữ cổ phiếu Sasco, lần đầu tiên doanh nghiệp liên quan đến ông Johnathan Hạnh Nguyễn đăng ký bán ra hơn 1,3 triệu cổ phiếu.

VinSpeed của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đăng ký đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam

VinSpeed của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đăng ký đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Tiêu điểm -  1 giờ

Công ty CP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed đã chính thức đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam, kỳ vọng hoàn thành năm 2030.

Chuyên gia dự báo giá vàng có thể chạm ngưỡng 4.000 USD/oz

Chuyên gia dự báo giá vàng có thể chạm ngưỡng 4.000 USD/oz

Tài chính -  4 giờ

Giá vàng được dự báo tăng mạnh lên 4.000 USD/ounce vào quý I/2026 khi uy tín của Mỹ suy giảm và Fed đối mặt nguy cơ mất tính độc lập.

 Ra mắt phòng chờ sân bay Techcombank Private Lounge

Ra mắt phòng chờ sân bay Techcombank Private Lounge

Nhịp cầu kinh doanh -  4 giờ

Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) ra mắt không gian Techcombank Private Lounge đầu tiên tại sân bay Nội Bài, dành riêng cho hội viên Private và Priority – đánh dấu bước tiến mới trong hành trình cá nhân hóa đặc quyền, nâng tầm trải nghiệm của khách hàng cao cấp.

SHB ra mắt giải pháp tài trợ linh hoạt cho ngành gạo

SHB ra mắt giải pháp tài trợ linh hoạt cho ngành gạo

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) chính thức triển khai giải pháp tài chính toàn diện dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lúa gạo.

NCB được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên hơn 19.200 tỷ đồng

NCB được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên hơn 19.200 tỷ đồng

Tài chính -  7 giờ

Ngân hàng Nhà nước vừa có văn bản chấp thuận cho Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) tăng vốn điều lệ thêm 7.500 tỷ đồng dưới hình thức phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Giá vàng hôm nay 14/5: SJC chạy trước quốc tế

Giá vàng hôm nay 14/5: SJC chạy trước quốc tế

Vàng -  7 giờ

Giá vàng hôm nay 14/5 giữ nguyên đối với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC, sau khi tăng tới 1,5 triệu đồng mỗi lượng trong phiên hôm qua, đi trước đà tăng của thị trường quốc tế.

BIM Land ra mắt bộ sưu tập biệt thự phố Valley Town giữa lòng Thanh Xuan Valley

BIM Land ra mắt bộ sưu tập biệt thự phố Valley Town giữa lòng Thanh Xuan Valley

Bất động sản -  7 giờ

Tọa lạc tại cửa ngõ phía Tây dự án Thanh Xuan Valley, Valley Town là phân khu thương mại duy nhất được BIM Land giới thiệu với số lượng giới hạn chỉ 81 căn biệt thự phố mang phong cách Địa Trung Hải, kết hợp giữa không gian sống, nghỉ dưỡng và khai thác kinh doanh.