EQuest ước thiệt hại 800 tỷ đồng trong thương vụ đầu tư Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội

Mâu thuẫn tại hệ thống giáo dục chất lượng cao

Tập đoàn giáo dục EQuest thông báo đã nộp đơn tố giác tội phạm tới Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (PC03), Công an TP. Hà Nội, đối với bà Phạm Bích Ngà, Chủ tịch HĐQT Công ty Đông Đô, một trong những cổ đông sáng lập, đối tác chuyển nhượng Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội cho phía tập đoàn này.

Phía EQuest cho biết, sự việc bắt nguồn từ cuối năm 2021, khi tập đoàn ký kết hợp đồng đầu tư vào Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội với trị giá hơn 1.000 tỷ đồng.

Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội được biết đến như một mô hình đào tạo chất lượng cao của thành phố, khi nhiều năm liền có thành tích học thuật hàng đầu, cũng như nằm trong nhóm các trường có kết quả thi vào lớp 10 cao nhất khu vực.

Thông qua công ty thành viên là CTCP Đầu tư Giáo dục Việt Mỹ K-12, phía EQuest thực hiện đầu tư nắm giữ 80% quyền sở hữu và điều hành hợp pháp và duy nhất Hệ thống giáo dục Ngôi sao Hà Nội bao gồm hai cụm cơ sở.

Cụm cơ sở đầu tiên là Trường Liên cấp THCS, Tiểu học Tư thục Ngôi Sao Hà Nội, gọi tắt là Trường Ngôi Sao Hà Nội, được sở hữu bởi CTCP Giáo dục Ngôi Sao Việt Nam. 

Cụm thứ hai là Trường Tiểu học, THCS và THPT Ngôi Sao Hà Nội - Hoàng Mai, gọi tắt là Trường Ngôi Sao Hoàng Mai, được cam kết thành lập, sở hữu bởi CTCP Giáo dục Ngôi Sao Hoàng Mai.

Tới năm 2023, EQuest tuyên bố hoàn tất các khoản thanh toán, cũng như thỏa thuận đầu tư vào hệ thống giáo dục này. Phía EQuest khẳng định, đây là giao dịch hợp pháp, duy nhất, không thể tách rời, đã được các bên đồng thuận và pháp luật công nhận.

Trong giai đoạn chuyển giao vận hành, bà Phạm Bích Ngà tiếp tục được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc CTCP Ngôi Sao Việt Nam, phụ trách điều hành Trường Ngôi Sao Hà Nội. Tuy nhiên, phía EQuest cho biết đã phát hiện bà Ngà có dấu hiệu lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện các giao dịch rút tiền bất hợp pháp, chiếm đoạt số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Tháng 7/2023, CTCP Giáo dục Ngôi Sao Việt Nam bãi nhiệm quyền điều hành của bà Ngà tại Trường Ngôi Sao Hà Nội. Với 20% cổ phần nắm giữ, bà Ngà vẫn tiếp tục vai trò thành viên HĐQT của Ngôi Sao Việt Nam.

Theo EQuest, đỉnh điểm của sự việc là vào quý III/2023, khi Trường Ngôi Sao Hoàng Mai đã hoàn thành các thủ tục pháp lý cần thiết, hoàn thiện cơ sở vật chất và đi vào hoạt động, bà Ngà tuyên bố đơn phương ngừng hợp tác, từ chối bàn giao quyền sở hữu, quản lý, điều hành Trường Ngôi Sao Hoàng Mai.

EQuest ước tính thiệt hại hơn 800 tỷ đồng

Liên hệ với phía EQuest, đại diện tập đoàn này cho hay, ước tính thiệt hại trong thương vụ này có thể lên đến hơn 800 tỷ đồng, có nghĩa là gần như mất trắng khoản đầu tư ban đầu.

Con số thiệt hại mà phía EQuest đưa ra dựa vào giá trị đầu tư với tiềm năng phát triển của Trường Ngôi Sao Hoàng Mai nói riêng và Hệ thống giáo dục Ngôi sao Hà Nội nói chung, khoản tiền phạt hợp đồng, lợi nhuận thâm hụt trong tương lai, và chưa kể tới những thiệt hại về uy tín, thương hiệu, chi phí pháp lý và hàng loạt các chi phí cơ hội hữu hình và vô hình khác.

Ông Trương Hoàng Nam, Giám đốc Công ty Việt Mỹ K-12 kiêm Chủ tịch Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội cho biết, đã chuyển toàn bộ hồ sơ, chứng cứ đến cơ quan công an có thẩm quyền để được xem xét, xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Ông Trần Quốc Khánh, Phó chủ tịch HĐQT EQuest nói thêm rằng: "Các cổ đông, nhà đầu tư của EQuest đã thực hiện hàng nghìn thương vụ đầu tư trên khắp thế giới, nhưng hiếm khi gặp phải tình huống có tính chất nghiêm trọng như vậy".

Ngoài những thiệt hại trong thương vụ này, lãnh đạo EQuest thừa nhận, trong hai năm kể từ khi sự việc liên quan đến bà Phạm Bích Ngà xảy ra, tập đoàn đã gặp rất nhiều khó khăn và trở ngại trong việc bảo vệ các phương án hợp tác đầu tư với các nhà đầu tư và định chế tài chính uy tín trong khu vực và toàn cầu.

Theo ông Khánh, đây không chỉ là tổn thất về mặt tài chính hay quyền sở hữu của riêng EQuest, mà còn ảnh hưởng tới các tổ chức giáo dục tư thục đang nỗ lực tìm kiếm nguồn vốn đầu tư nước ngoài nói chung.

Tính chất "nghiêm trọng" được ông Khánh nhấn mạnh nhiều lần, nhất là khi việc đầu tư và trở thành cổ đông tại các cơ sở giáo dục như Hệ thống Ngôi Sao Hà Nội vốn là một phần trong chiến lược mở rộng và tăng trưởng xuyên suốt nhiều năm của EQuest.

Nổi bật trong hành trình đầu tư của EQuest là thương vụ nắm cổ phần kiểm soát tập đoàn giáo dục Khôi Nguyên vào năm 2022, sau khi nhận khoản đầu tư lên tới 100 triệu USD từ quỹ KKR Global Impact.

Cùng với Khôi Nguyên, EQuest sở hữu nhiều hệ thống, cơ sở giáo dục danh tiếng như: Hệ thống trường liên cấp Newton, Hệ thống giáo dục Alpha, Cao đẳng Việt Mỹ, Thực nghiệm Victory...

Lo ngại từ các nhà đầu tư

Theo báo cáo của Fiingroup năm 2024, EQuest hiện là một trong những tập đoàn giáo dục tư nhân lớn tại Việt Nam, sở hữu hệ sinh thái gồm 3 lĩnh vực chính: giáo dục phổ thông (K-12), giáo dục đại học và cao đẳng, và công nghệ giáo dục (EdTech).

Tính đến năm 2025, EQuest có 25 cơ sở giáo dục, cung cấp dịch vụ giáo dục cho gần 20.000 học sinh phổ thông, 10.000 sinh viên đại học, cao đẳng và hơn 180.000 học sinh học STEM và sử dụng nền tảng công nghệ giáo dục.

Bên cạnh năng lực đầu tư nội tại, sự lớn mạnh của EQuest còn đến từ xu hướng chi tiêu cho giáo dục tư nhân liên tục tăng trong nhiều năm qua.

Báo cáo của Fiingroup chỉ ra, chi tiêu cho giáo dục chứng kiến sự tăng trưởng mạnh khi 47% chi tiêu hộ gia đình ở các thành phố lớn là dành cho giáo dục. Trong giai đoạn 2017 - 2022, chi tiêu cho giáo dục của các hộ gia đình Việt Nam tăng khoảng 7%.

"Điều này thu hút sự quan tâm của cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế, với mong muốn nắm bắt cơ hội tại thị trường đang rất phát triển", báo cáo đề cập.

Song hành với những cơ hội, tiềm năng đầu tư, lĩnh vực giáo dục tư nhân cũng tồn tại những rủi ro hiện hữu, nhất là sau khi thương vụ EQuest đầu tư vào Hệ thống giáo dục Ngôi Sao Hà Nội đang có nguy cơ bị thiệt hại lớn.

Bình luận về thương vụ này, Giám đốc quỹ đầu tư nước ngoài có hoạt động tại Việt Nam gọi đây là vụ việc đáng tiếc, nhất là trong một lĩnh vực nhân văn như giáo dục.

"Những sự việc như vậy sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến môi trường đầu tư ở Việt Nam, ảnh hưởng đến lòng tin của các nhà đầu tư nước ngoài và cả trong nước", ông nói.

Đứng trên góc độ nhà đầu tư, ông cho rằng, không riêng lĩnh vực giáo dục của EQuest, thị trường Việt Nam từng ghi nhận nhiều thương vụ bất thành, xuất phát từ những mâu thuẫn nội bộ như: Món Huế, VinaCapital và Ba Huân...

"Điểm chung của các thương vụ này là sự bất cập trong công tác thẩm định và lựa chọn đối tác đầu tư. Thực tế, đầu tư cũng như hôn nhân, phải tìm hiểu kĩ càng và chọn mặt gửi vàng", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Theo ông, những tình tiết đáng chú ý trong thương vụ của EQuest đều xoay quanh yếu tố "lòng tin", "thiện chí" và "con người". Trong đó, đầu tư vào con người vẫn luôn được xem là yếu tố quan trọng nhất.

"Nhà đầu tư rất dễ lầm tưởng là đối tác của mình đang thay đổi, trong khi thực chất, có thể họ đã có những toan tính riêng từ đầu", ông nói.