Tính giá điện một giá khó khả thi

Tính giá điện bậc thang là phù hợp với xu hướng thế giới

Đó là quan điểm đáng chú ý của ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN). 

Không phủ nhận thực trạng, biểu giá bậc thang khiến tiền điện của nhiều hộ gia đình tăng vọt mùa nắng nóng, song ông Dũng cho rằng, Việt Nam vẫn nên duy trì biểu giá điện bậc thang. Đây là xu hướng chung của các nước phát triển trên thế giới.

"Gần như tất cả các nước hiện nay đều áp dụng giá điện bậc thang, bao gồm cả các nước phát triển, cũng như các nước nghèo", ông Dũng chia sẻ.

Theo vị lãnh đạo này, có hai lý do để cách tính điện này được áp dụng phổ biến. 

Thứ nhất, biểu giá điện bậc thang nhằm khuyến khích người dân sử dụng tiết kiệm điện. Thứ hai, việc áp dụng biểu giá điện bậc thang, người dùng ít điện sẽ trả được tính với biểu giá thấp hơn, trả tiền điện ít hơn. 

Các quốc gia duy trì chính sách giá bậc thang để khuyến khích người dân dùng tiết kiệm năng lượng.

Tại Việt Nam, mức độ điện sử dụng bình quân của người dân theo thống kê của EVN đang tăng lên. Năm 2016, bình quân mức dùng điện của hộ tiêu dùng sinh hoạt là 156 kWh một tháng, hiện tăng lên 189 kWh. 

Nguyên nhân chủ yếu là do thu nhập người dân tăng lên, dùng nhiều thiết bị điện hơn. Trong khi đó, điện là nguồn năng lượng không tái tạo, không khuyến khích tiêu dùng. 

Chính vì vậy, ông Dũng cho rằng: "Nếu Việt Nam tiếp tục hướng tới mục tiêu là tiết kiệm điện và hỗ trợ người nghèo thì nên tiếp tục áp dụng giá điện bậc thang. Việc tính biểu giá điện bậc thang là đi theo con đường của những nước văn minh trên thế giới".

Khó áp dụng một giá điện?

Bên cạnh nhiều ý kiến khẳng định cách tính biểu giá điện bậc thang là hợp lý và phù hợp với xu hướng chung của thế giới, cũng có không ít quan điểm cho rằng, cách tính giá điện cần được điều chỉnh lại.

Trước đó, với việc nhiều hộ khách hàng phản ánh tiền điện tăng cao do nắng nóng, nhu cầu sử dụng các thiết bị điện, tiêu hao năng lượng lớn, Bộ Công thương đã nghiên cứu phương án cho phép khách hàng dùng điện sinh hoạt được lựa chọn cách tính giá điện hoặc một giá hoặc theo biểu giá bậc thang 5 bậc.

Tuy nhiên, tại Tọa đàm: “Câu chuyện chỉ số công tơ và hóa đơn tiền điện tăng cao”, ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh cho rằng, việc tính một giá điện là khó khả thi với cơ cấu nguồn điện đang thiếu hiện nay ở Việt Nam.

Hiện một số nước như Singapore đang áp dụng một giá điện nhưng với giá bán lẻ rất cao, trên 24 cent một kWh, hay một số bang của Australia đang áp giá 30 cent một kWh (tương đương 4.000 đồng một kWh). 

"Mức giá điện cao như vậy không có lợi cho người nghèo, người sử dụng ít điện. Lliệu người dân có chịu được mức giá này không?", ông Sơn đặt câu hỏi.

Theo chuyên gia này, giá điện đầu ra được tính toán dựa trên cơ sở giá đầu vào và các chi phí vận hành, quản lý hệ thống. Chính phủ đang khống chế giá điện để đảm bảo an sinh xã hội và các mục tiêu phát triển kinh tế. Trong bối cảnh đó, cách tính giá điện một giá sẽ khó giúp ngành điện phát triển bền vững, đảm bảo các mục tiêu an sinh xã hội.

Song theo ông Sơn, biểu giá điện bậc thang hiện nay cần sửa đổi cho hợp lý hơn với nhu cầu tiêu thụ của người dân. Theo đó, với mức tiêu dùng điện bình quân của các hộ hiện quanh ngưỡng 200 kWh một tháng, các cơ quan quản lý nên tính toán các mức giá và chia bậc thang giá điện trên cơ sở mức trung bình 200 kWh này, để phù hợp hơn với thực tế.

Cũng tại tọa đàm, lý giải nguyên nhân khiến tiền điện của nhiều hộ gia đình tăng mạnh, bà Tô Lan Phương, Trưởng ban kinh doanh Tổng công ty Điện lực Hà Nội cho biết, tiêu thụ điện của khách hàng liên tục tăng tăng trong các tháng 5,6 và 7/2020.

Trong đó, tháng 5, sản lượng tiêu thụ trung bình lên gần 63tr kWh/ngày, tăng 43% sản lượng trung bình của tháng 4. Tháng 6 tiêu thụ điện tiếp tục tăng cao so với tháng 5/2020. Đặc biệt, ngày 9-6, sản lượng tiêu thụ điện đạt mức kỷ lục từ trước đến nay, là 89,2 triệu kWh.

Sản lượng bình quân tháng 6 là trên 78 triệu kWh, tăng gần 25% tháng 5 và 81,72% so với cùng kỳ năm ngoái. Bước sang tháng 7, tiêu thụ điện chững lại so với tháng 6 nhưng vẫn ở mức cao.

Đáng chú ý, trong tháng 6 và 7, số lượng khách hàng dùng trên 1.000 kWh/tháng tăng hơn 1% so với trước đó. “Khách hàng sinh hoạt mà dùng trên 1.000 kWh/tháng là tiêu dùng rất nhiều”- đại diện EVN nói. Cũng trong tháng 7/2020, có 25,04% khách hàng tiêu dùng điện tăng trên 30% so với tháng 6-2020.

Còn theo ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam, thời gian qua, số khách hàng phải điều chỉnh hóa đơn do sai, hỏng hóa đơn là 6.271 khách hàng, chiếm 0,022% tổng số phản ánh của khác hàng tới EVN.

Trong đó, có 519 hóa đơn phải hủy hóa đơn làm lại toàn bộ; hủy bỏ lặp lại là 3.828 khách hàng; truy thu do sai gây giảm tiền điện cho khách hàng 1.249 trường hợp và 675 trường hợp ghi sai gây tăng cho khách hàng. “Đây là sai sót không mong muốn", ông Dũng nói.

Cũng theo EVN, trong tháng 6/2020, số yêu cầu của khách hàng liên quan đến hóa đơn tiền điện là 63.441 khách hàng, chiếm 5% tổng số yêu cầu. Sau khi EVN kiểm tra thì cho thấy, số khách hàng phản ánh đúng là 419 trường hợp, chiếm 0,66% số yêu cầu liên quan đến tiền điện và chiếm 0,033% tổng số yêu cầu đến EVN.