Bộ Tài chính trình phương án mới về thuế hộ kinh doanh

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến lần hai đối với dự thảo nghị định quy định việc khai, tính và nộp thuế của hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Phân loại hộ kinh doanh theo mốc doanh thu

Theo dự thảo, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở xuống thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng và không phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Doanh thu được xác định là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền cung ứng dịch vụ mà hộ và cá nhân kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa, không bao gồm thuế giá trị gia tăng.

Với hoạt động cho thuê tài sản, doanh thu tính thuế là số tiền thuê trả theo từng kỳ. Trường hợp bên thuê trả tiền trước cho nhiều năm, doanh thu được xác định theo số tiền trả một lần.

Hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu, áp dụng tỷ lệ phần trăm theo quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 và các văn bản hướng dẫn.

Dự thảo không đặt ra phương pháp khấu trừ thuế đầu vào đầu ra đối với nhóm đối tượng này.

Hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân

Đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng, dự thảo thiết kế hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân.

Phương pháp thứ nhất là tính thuế trên thu nhập sau khi trừ chi phí. Thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu trừ đi các khoản chi phí hợp lệ liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Thuế suất áp dụng theo quy mô doanh thu, từ 15% đối với nhóm trên 500 triệu - 3 tỷ đồng, 17% đối với nhóm trên 3 tỷ - 50 tỷ đồng và 20% đối với nhóm trên 50 tỷ đồng.

Phương pháp thứ hai áp dụng cho hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu - 3 tỷ đồng, cho phép lựa chọn nộp thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tính thuế. Trong trường hợp này, doanh thu tính thuế được xác định là phần doanh thu vượt trên 500 triệu đồng.

Với hộ và cá nhân có nhiều địa điểm hoặc nhiều ngành nghề kinh doanh, mức 500 triệu đồng được trừ một lần vào doanh thu năm trước khi tính thuế thu nhập cá nhân, do người nộp thuế tự lựa chọn địa điểm hoặc ngành nghề áp dụng, nhưng tổng mức được trừ không vượt quá 500 triệu đồng cho toàn bộ hoạt động.

Thuế suất áp dụng theo ngành nghề, trong đó phân phối hàng hóa chịu thuế suất 0,5%, dịch vụ và xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu chịu thuế suất 2%, sản xuất, vận tải và xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu chịu thuế suất 1,5%. Riêng cho thuê tài sản, đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số, bán hàng đa cấp và hoạt động nội dung số áp dụng thuế suất 5%. Các hoạt động kinh doanh khác áp dụng thuế suất 1%.

Thu nhập từ cho thuê bất động sản, trừ hoạt động kinh doanh lưu trú, không áp dụng các phương pháp nêu trên mà chịu thuế thu nhập cá nhân bằng phần doanh thu vượt 500 triệu đồng nhân với thuế suất 5%.

Phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân được lựa chọn áp dụng ổn định trong hai năm liên tiếp.

Trường hợp hộ và cá nhân đang áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu nhưng trong hai năm liên tục có doanh thu thực tế vượt 3 tỷ đồng thì từ năm tiếp theo phải chuyển sang phương pháp tính thuế trên thu nhập sau khi trừ chi phí.

Quy định về chi phí được trừ

Dự thảo quy định rõ các khoản chi phí được trừ khi xác định thu nhập tính thuế, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, tiền lương và các khoản chi trả cho người lao động, khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí lãi vay phục vụ sản xuất kinh doanh và các khoản chi khác có hóa đơn chứng từ hợp pháp.

Các khoản chi không liên quan đến hoạt động kinh doanh, không có hóa đơn chứng từ hợp lệ, chi phí phục vụ nhu cầu cá nhân, chi phạt vi phạm hành chính và khấu hao tài sản không sử dụng cho kinh doanh không được tính vào chi phí được trừ.

Trường hợp hộ và cá nhân có doanh thu trên 500 triệu - 3 tỷ đồng lựa chọn phương pháp tính thuế trên thu nhập nhưng không đáp ứng điều kiện về chi phí hợp lệ thì được chuyển sang phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu.

Dự thảo cũng quy định việc hoàn trả và bù trừ đối với trường hợp hộ và cá nhân đã nộp hoặc bị khấu trừ thuế nhưng tổng doanh thu năm thuộc diện không chịu thuế theo quy định áp dụng từ ngày 1/1/2026.

Khai và quyết toán thuế

Hộ và cá nhân nộp thuế theo phương pháp tính trên thu nhập thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân khi kết thúc năm. Trường hợp nộp thiếu so với số phải nộp theo doanh thu thực tế, người nộp thuế phải nộp bổ sung và tiền chậm nộp theo quy định.

Đối với hộ và cá nhân nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu, nếu trong năm không phát sinh số thuế phải nộp thêm hoặc không có số thuế được hoàn thì không phải quyết toán.

Quản lý thuế và hóa đơn điện tử

Hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống thực hiện thông báo doanh thu thực tế phát sinh trong năm với cơ quan thuế chậm nhất là ngày 31/1 năm sau.

Trường hợp doanh thu trên 500 triệu đồng, hộ và cá nhân tự xác định và khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân theo các phương pháp đã quy định. Nếu sử dụng hóa đơn điện tử hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu, hệ thống quản lý thuế sẽ tự động hỗ trợ lập tờ khai và tính thuế.

Hộ và cá nhân có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Nhóm doanh thu trên 500 triệu - dưới 1 tỷ đồng không bắt buộc nhưng được khuyến khích sử dụng.

Trường hợp không đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử nhưng có nhu cầu xuất hóa đơn thì phải khai và nộp thuế trước khi được cấp hóa đơn theo từng lần phát sinh.

Hộ kinh doanh mới ra kinh doanh và thương mại điện tử

Hộ và cá nhân mới bắt đầu kinh doanh thực hiện khai thuế khi doanh thu đạt 500 triệu đồng. Trường hợp bắt đầu kinh doanh trong 6 tháng cuối năm, việc kê khai doanh thu thực hiện chậm nhất vào ngày 31/1 năm sau.

Đối với hoạt động kinh doanh trên sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán, đơn vị quản lý sàn thực hiện khấu trừ và nộp thuế thay cho hộ và cá nhân kinh doanh.

Với các nền tảng chỉ có chức năng đặt hàng trực tuyến, hộ và cá nhân tự kê khai và nộp thuế.