TS. Trần Đình Thiên lý giải "những bất thường" về tăng trưởng kinh tế

An Nhiên Thứ hai, 11/12/2017 - 10:19

Tăng trưởng kinh tế năm 2017 đã có những động thái tích cực, cơ cấu kinh tế theo ngành bắt đầu thoát khỏi các ngành khai thác tài nguyên.

TS. Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

Kinh tế Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ trong quý III vừa qua, đạt 7,48% so với mức 5,14% quý I và 6,17% trong quý II. Kết quả này kiến dư luận đặc biệt quan tâm và các chuyên gia kinh tế đã đưa ra nhiều ý kiến khác nhau.

Tại hội thảo ‘Nhận diện cơ hội và rủi ro thị trường bất động sản năm 2018’ do CafeLand tổ chức cuối tuần qua, TS. Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, tiếp tục có những lý giải về con số tăng trưởng bất thường này đồng thời chỉ ra những vấn đề cần thay đổi của nền kinh tế.

Tăng trưởng 2017 là kết quả của đầu tư 2016

Theo TS. Trần Đình Thiên, năm nay, tăng trưởng một số ngành giảm mạnh, đặc biệt là các ngành lâu nay đóng góp rất lớn cho GDP như khai khoáng, dầu khí, tăng trưởng âm gần 10%.

Liên quan đến đầu tư, cơ sở của tăng trưởng kinh tế, tốc độ giải ngân đầu tư công rất chậm, cho đến tháng 9 mới đạt 50% dự toán. Giải ngân ODA đến tháng 7 chỉ đạt 42%, còn giải ngân trái phiếu chính phủ đến tháng 9 chỉ được 7%.

Tuy nhiên, năm nay nông nghiệp tăng trưởng vượt bậc đạt được 2,78%, vượt hẳn so với năm ngoái (chỉ đạt 0,62%). Tiếp theo phải kể đến ngành dịch vụ tăng trưởng 7,25 so với 6,67% năm ngoái.

Theo TS. Thiên, vốn đầu tư trong năm nay chưa thể tác động rõ ràng đến tăng trưởng. Nếu dùng số giải ngân năm nay để giải thích GDP thì không thuyết phục, cho nên phải nhắc đến con số này năm ngoái. Năm 2016, đầu tư tư nhân tăng 48%, con số này đã chuyển thành tăng trưởng GDP năm nay. Trong 9 tháng đầu năm nay, vốn đầu tư tư nhân đăng ký mới tiếp tục tăng 43,5%

"Khi nguồn vốn nhà nước khó khăn, vốn đầu tư của khu vực tư nhân đã bù đắp cho tăng trưởng", ông Thiên nhận định.

Khu vực FDI cũng giải ngân 15,8 tỷ USD trong năm 2016, tăng 9% so với 2015 và là mức kỷ lục từ trước đến nay.

Động lực khác của tăng trưởng GDP năm nay phải kể đến là đóng góp vượt bậc của SamsungFormosa.

Nhiều người không hài lòng với tập đoàn Formosa, nhưng xét về tăng trưởng GDP, Formosa năm nay đã đóng góp 1,5 triệu tấn thép, trong khi năm ngoái tập đoàn này hầu như không ăn nên làm ra, còn tạo nên tác động uể oải đến tăng trưởng kinh tế.

Năm 2017, tăng trưởng kinh tế đã có những động thái tích cực và đáng tin tưởng. Cơ cấu kinh tế theo ngành bắt đầu dịch chuyển, bắt đầu thoát khỏi các ngành khai thác tài nguyên và chuyển sang công nghiệp chế tạo, dịch vụ.

Tư duy về đô thị cũng đã thay đổi, đã chú ý đến phát triển đô thị thông minh. Xu thế khởi nghiệp sáng tạo cũng đang bùng lên, đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao tăng mạnh. 

Nền kinh tế vẫn đang có những vấn đề cần thay đổi

Về dài hạn, trong 30 năm đổi mới, năm nào kinh tế Việt Nam cũng hoàn thành kế hoạch, nhưng cứ qua 10 năm thì tốc độ tăng trưởng lại giảm rõ rệt, mặc dù vẫn cao hơn con số bình quân trên thế giới.

TS. Trần Đình Thiên lý giải
Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của Việt nam giảm dần từ năm 1991 đến nay.

Cụ thể, hệ số ICOR, hệ số hiệu quả sử dụng vốn, có xu hướng thấp đi. Tăng trưởng hằng năm có vẻ tốt, nhưng tăng trưởng dài hạn có vấn đề. Con số GDP không tồi khi các năm hầu như 6% trở lên nhưng cơ cấu tăng trưởng lại thay đổi rất chậm. Nền kinh tế chậm trưởng thành, dẫn đến doanh nghiệp Việt cũng chậm lớn, khó lớn.

Theo vị chuyên gia, động lực tăng trưởng cũ của nền kinh tế đã cạn kiệt, phải thay bằng cái mới hoàn toàn. Cần tái cơ cấu và đổi mới nền tảng tăng trưởng nhưng 5, 7 năm qua chưa làm được, hoặc làm được rất ít.

Ông Thiên cho rằng, cách tiếp cận 3 năm tới là Chính phủ cần tối đa cải cách thể chế, nỗ lực ở các mục tiêu cơ bản dài hạn. Các mục tiêu ngắn hạn sẽ không phải ưu tiên hàng đầu.

Chúng ta cần phải xem xét vấn đề chi phí vận chuyển quá lớn của doanh nghiệp, cần thay đổi cách nhìn trong các vấn đề BOT giao thông hiện nay.

T.S Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam

Ngoài ra, trong 4 động cơ tăng trưởng của Việt Nam (kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, nông nghiệp và FDI), chỉ có khu vực FDI ‘ăn nên làm ra’ nhờ tận dụng được những lợi thế của nền kinh tế, ít bị trói buộc bởi các thể chế, chính sách của Việt Nam và hạn chế được những tác động tiêu cực

Khu vực tư nhân rất yếu, trong đó doanh nghiệp tư nhân hầu như không thay đổi gì về cơ cấu, tỷ trọng đóng góp khá yếu (dưới 10%).

Mấy năm qua, động lực, động cơ tăng trưởng tập trung chủ yếu ở khu vực FDI. Tỷ trọng xuất khẩu khu vực FDI tăng nhanh, sau 2017 càng tăng mạnh mẽ hơn, còn khu vực nội địa tăng trưởng rất chậm.

Theo ông Thiên, điển hình của sự trói buộc đối với khu vực doanh nghiệp trong nước là con số 5.719 giấy phép kinh doanh. Mỗi doanh nghiệp muốn thành lập cũng phải mấy chục giấy phép.

"Cần phải tập trung dọn dẹp các cơ chế, điều kiện kinh doanh trói buộc doanh nghiệp", ông Thiên khuyến nghị.

ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

Tiêu điểm -  7 năm
Bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng ANZ cũng điều chỉnh dự báo về tăng trưởng GDP năm 2017 của Việt Nam lên 6,7% từ mức 6,5% hồi đầu năm.
ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

Tiêu điểm -  7 năm
Bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng ANZ cũng điều chỉnh dự báo về tăng trưởng GDP năm 2017 của Việt Nam lên 6,7% từ mức 6,5% hồi đầu năm.
ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

ANZ dự báo tăng trưởng GDP và CPI năm 2018 của Việt Nam

Tiêu điểm -  7 năm

Bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng ANZ cũng điều chỉnh dự báo về tăng trưởng GDP năm 2017 của Việt Nam lên 6,7% từ mức 6,5% hồi đầu năm.

Dấu hiệu tích cực đằng sau con số GDP bất thường

Dấu hiệu tích cực đằng sau con số GDP bất thường

Leader talk -  7 năm

Theo TS. Trần Đình Thiên, chúng ta quá quan tâm đến con số là làm sao để tăng 0,1 hay 0,2% tăng trưởng GDP, điều này thực tế không mang nhiều ý nghĩa vì nền kinh tế còn quá nhỏ.

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

Leader talk -  8 năm

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, tăng trưởng GDP cao hay thấp không có ý nghĩa gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. GDP tăng trưởng càng cao thì càng gây bất ổn kinh tế vĩ mô.

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  3 giờ

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Tiêu điểm -  6 giờ

Ngày 21/11 là ngày gì? Tìm hiểu ý nghĩa, các sự kiện lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới diễn ra ngày 21 tháng 11 trong nhiều thời kỳ.

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Liên hoan phim XXIV: Bước ngoặt kinh tế sáng tạo của điện ảnh Việt

Tiêu điểm -  7 giờ

Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV đánh dấu bước chuyển của điện ảnh Việt, từ sân chơi nghệ thuật sang một ngành kinh tế sáng tạo với tham vọng hội nhập toàn cầu.

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Ngày 20/11 là ngày gì - Dấu ấn Việt Nam và thế giới trong dòng chảy lịch sử

Tiêu điểm -  23 giờ

Ngày 20/11 hàng năm từ lâu đã trở thành một mốc thời gian thân thuộc với người Việt Nam, gắn liền với truyền thống “tôn sư trọng đạo” và những ký ức học trò đầy cảm xúc. Nhưng nếu nhìn rộng hơn ra bối cảnh quốc tế, có thể thấy ngày 20/11 cũng là thời điểm diễn ra rất nhiều sự kiện mang tính bước ngoặt của lịch sử thế giới – từ những biến chuyển lớn của nền chính trị quốc tế, các phát minh khoa học – công nghệ, cho tới những quyết định quan trọng về quyền con người.

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Lũ ở Nam Trung Bộ vượt mức lịch sử

Tiêu điểm -  1 ngày

Lũ lớn nhiều ngày qua đang nhấn chìm các tỉnh Nam Trung Bộ – Tây Nguyên, với nhiều điểm vượt mốc lịch sử, buộc chính quyền kích hoạt biện pháp ứng cứu cao nhất.

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Khi di sản truyền cảm hứng cho kiến trúc: Câu chuyện Nikken Sekkei và Imperia Holiday Hạ Long

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Nikken Sekkei – “ông lớn” kiến trúc Nhật Bản với hơn một thế kỷ tạo tác các công trình biểu tượng – đang mang tinh thần đến Imperia Holiday Hạ Long. Lấy chất liệu từ địa hình kỳ quan và bối cảnh di sản, thiết kế tại đây hứa hẹn tạo nên một dấu ấn mới cho không gian sống bên bờ vịnh.

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Khẳng định vị thế kinh tế tư nhân

Leader talk -  2 giờ

Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV là một bước tiến mạnh mẽ về nhận thức lý luận và thực tiễn, khi khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

52 người chết và mất tích do lũ ở Nam Trung Bộ

Tiêu điểm -  3 giờ

Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.

Người Việt mua nhà hay mua lối sống?

Người Việt mua nhà hay mua lối sống?

Bất động sản -  3 giờ

Xu hướng kinh tế trải nghiệm đang định hình tiêu dùng mới tại Việt Nam, khi khách hàng ưu tiên cảm xúc, giá trị sống và sự phát triển bản thân hơn tài sản vật chất.

‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

‘Tranh sáng tranh tối’ của doanh nghiệp ngành thép

Doanh nghiệp -  4 giờ

Kết quả kinh doanh của nhóm doanh nghiệp ngành thép phân hóa mạnh trong bối cảnh thị trường đang phục hồi nhưng chưa đáng kể.

HoREA nêu lý do chưa cần lập trung tâm giao dịch bất động sản Nhà nước

HoREA nêu lý do chưa cần lập trung tâm giao dịch bất động sản Nhà nước

Bất động sản -  5 giờ

HoREA cho rằng thời điểm hiện nay chưa thật sự cần thiết triển khai mô hình trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Ngày 21/11 là ngày gì? Ý nghĩa và các sự kiện nổi bật ngày 21 tháng 11

Tiêu điểm -  6 giờ

Ngày 21/11 là ngày gì? Tìm hiểu ý nghĩa, các sự kiện lịch sử quan trọng của Việt Nam và thế giới diễn ra ngày 21 tháng 11 trong nhiều thời kỳ.