"15 triệu người Việt Nam mắc rối loạn về tinh thần", con số đáng chú ý này được bác sĩ Nguyễn Văn Công, chuyên gia về sức khỏe toàn diện, một lẫn nữa nhấn mạnh tại hội thảo do Câu lạc bộ Giám đốc nhân sự Việt Nam (VNHR) tổ chức mới đây.
Theo bác sĩ Công, cứ sáu nhân viên thì có một nhân viên gặp vấn đề sức khỏe tinh thần. Đặc biệt, không chỉ nhân viên, rất nhiều giám đốc, nhà quản lý nhân sự thường xuyên gặp chứng khó ngủ, phải dùng chất kích thích… thì mới có thể ngủ ngon.
Số liệu tại NIH cho thấy khi gặp rối loạn tâm thế, bản thân mỗi người lao động sẽ giảm mất 20% hiệu suất lao động chân tay, 35% lao động trí óc.
Môi trường làm việc là một trong những nhân tố chính gây những rối loạn về sức khỏe tinh thần đối với người lao động. Bác sĩ Công cho biết có bốn yếu tố quan trọng gây rối loạn tinh thần đối với người lao động tại nơi làm việc.
Thứ nhất, những rối loạn về mặt tinh thần diễn ra là do bản thân công việc thiếu sự đa dạng hoặc có khối lượng lớn. Ví dụ điển hình là những người công nhân làm lao động chân tay, dù làm đi làm lại một số công đoạn, không phải suy nghĩ nhiều, người công nhân thường gặp áp lực bởi công việc của họ rất buồn chán với số lượng lớn.
Thứ hai, trong môi trường làm việc thiếu định hướng, thiếu nhất quán từ người lãnh đạo, thiếu sự hỗ trợ của đồng nghiệp, hay thậm chí là bị quấy rối, bắt nạt, người lao động cũng rất dễ cảm thấy không vui vẻ, công việc kém hiệu quả.
Bên cạnh đó, lịch làm việc bị chia ca quá linh động, không cố định cũng có thể ảnh hưởng không tốt đến tinh thần của người lao động. Ví dụ, nghề bác sĩ phải làm việc vào những giờ giấc oái oăm, khẩn cấp và nghề tiếp viên hàng không với những lịch bay thất thường thường rất dễ bị rối loạn tinh thần.
Cuối cùng, trục trặc trên con đường phát triển sự nghiệp cũng là một trong những nguyên nhân chính gây rối loạn tinh thần. Lương thấp, không thăng tiến hoặc thăng tiến quá nhanh đều có thể gây rối loạn sức khỏe tinh thần của người lao động.
Trong khi đó, khi người lao động được đề bạt và thăng tiến quá cao hoặc quá nhanh nhưng không có đủ thời gian để thích ứng, như một con diều được thả quá vội, họ cũng dễ bị tròng trành, khủng hoảng.
Theo WHO, tâm thần là bệnh không lây, tuy nhiên nghiên cứu của tổ chức này cho thấy, cảm xúc rất dễ lây lan. Do đó, để làm cho môi trường làm việc trở nên thoải mái, hiệu quả, doanh nghiệp cần phải đưa vào đó những thành tố hạnh phúc, năng lượng vui vẻ, tích cực sẽ có sự lan tỏa từ người này đến người kia và trong cả doanh nghiệp.
4 tấm băng gâu hạnh phúc
Theo nghiên cứu y học, mỗi loại vết thương về tinh thần sẽ có “những loại urgo” tương ứng, giúp cho những vết thương ấy mau liền. Đó là bốn loại hormone có tác dụng chữa lành trong bản thân cơ thể mỗi người: dopamine – hormone phần thưởng, oxytocin – hormone tình yêu, serotonin – hormone điều chỉnh cảm xúc và endorphine – hormone giúp giảm đau tự nhiên.
Cơ thể con người vốn đã có sẵn các hormone hạnh phúc, quan trọng là chúng ta cần biết cách để khai mở chúng. Theo chuyên gia Công, các doanh nghiệp có thể triển khai những chương trình, hoạt động nội bộ để có thể kích hoạt các hormone hạnh phúc tương ứng.
Chủ tịch VietCycle Hoàng Đức Vượng bên các công nhân thu gom rácPhần thưởng, chế độ đãi ngộ tốt dựa trên hiệu suất làm việc và đóng góp tích cực của nhân viên có thể giúp nhân viên cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ hơn. Phần thưởng giúp cơ thể con người tiết ra hormone dopamine, từ đó có động lực để cố gắng, phấn đấu hơn mỗi ngày.
Tại Google, ngoài mức lương trung bình cao chót vót khoảng 140.000USD/năm, nhân viên ở đây còn có các phúc lợi sức khỏe, y tế, quyền mua và thưởng cổ phiếu, cùng chế độ tiết kiệm lương hưu theo luật thu nhập của Mỹ (thứ không bắt buộc các công ty phải chi trả cho nhân viên).
Định kỳ, Google thường tổ chức các chuyến đi chơi, dã ngoại cho các nhân viên, mùa hè đi khám phá thiên nhiên, mùa đông đi trượt tuyết. Khi đi chơi, đội ngũ nhân viên luôn được ở những khách sạn sang trọng như Waldorf Astoria tại New York.
Những lãnh đạo cấp cao của Alphabet (công ty mẹ của Google) như CEO Larry Page và Chủ tịch Sergey Brin luôn tổ chức một diễn đàn chung vào ngày thứ Sáu hàng tuần gọi là “Ơn trời hôm nay thứ Sáu rồi”, nơi mọi nhân viên có thể tha hồ chất vấn họ về công ty.
Mặc dù không thể chi số tiền lớn vào phần thưởng hay đãi ngộ lớn cho nhân viên như các tập đoàn lớn, theo bác sĩ Công, các doanh nghiệp cũng có thể áp dụng rất nhiều cách thức khác để giúp nhân viên kích hoạt hócmôn phần thưởng mà không cần phải lo lắng quá nhiều đến vấn đề tài chính.
Ví dụ, ở nơi công sở, doanh nghiệp có thể tạo ra dopamine cho người lao động bằng cách chia mục tiêu thành những nhiệm vụ nhỏ theo từng tháng, từng ngày, từng giờ và ghi nhận mỗi khi họ hoàn thành mục tiêu.
“Đây cũng là cách thức chúng tôi áp dụng ở doanh nghiệp mình trong suốt những năm qua và chứng minh được hiệu quả”, bác sĩ Công chia sẻ.
Ngoài ra, một trong những cách mà đội ngũ doanh nghiệp kích hoạt hormone phần thưởng đến hai lần đối với một thành quả của nhân viên đó là: Mỗi khi người lao động có sáng kiến không nằm trong nhiệm vụ của họ, họ sẽ nhận được "tờ séc thưởng" ghi số tiền được nhận. Cuối tháng, họ sẽ đưa tờ này cho kế toán để nhận được tiền mặt.
Khi hiểu cơ chế của các hormone trong cơ thể, chúng ta biết cách để thiết kế những hoạt động phù hợp với chúng.
Thứ hai, xây dựng chương trình phát triển nghề nghiệp cho người lao động giúp các nhân sự trong doanh nghiệp cảm thấy được nỗ lực và phát triển từng ngày.
Sự phát triển cá nhân và chuyên môn, việc nhận được sự công nhận và đánh giá tích cực từ công việc, cùng với môi trường làm việc tích cực và có sự hỗ trợ sẽ giúp cơ thể con người sản xuất serotonin cao hơn, từ đó cải thiện tinh thần và tăng cường cảm giác hạnh phúc của nhân sự.
FPT là một trong những tập đoàn rất tích cực trong phát triển sự nghiệp nhân sự. Để có thể theo kịp sự thay đổi và sáng tạo không ngừng của công nghệ, FPT cũng không ngừng xây đắp, bồi dưỡng các thế hệ nhân viên, giúp họ liên tục học hỏi và phấn đấu.
Trong năm 2022, các chương trình đào tạo được triển khai sâu rộng trên toàn tập đoàn với tổng số hơn 3,4 triệu giờ học, tỷ lệ hoàn thành học tập lên tới 99,6%. Đây cũng là năm đầu tiên FPT triển khai học tập trên Udemy - nền tảng học tập trực tuyến lớn nhất thế giới.
Bên cạnh đó, các chương trình nâng cao năng lực “sư phụ - đệ tử” của FPT liên tục được triển khai và đều đạt số lượng người tham gia cao đáng kể. Chương trình “sư phụ - đệ tử” đã có tới gần 2.000 buổi sinh hoạt với 88% tỷ lệ số người tương tác, gần 200 sư phụ và 1.400 đệ tử tham gia, từ đó tăng tổng số chứng chỉ công nghệ của cán bộ tập đoàn đạt tới 8.712 chứng chỉ.
Thứ ba, tạo môi trường làm việc thuận lợi cũng là một trong những phương thức giúp hỗ trợ sức khỏe tinh thần của nhân viên.
Các biện pháp giảm căng thẳng như phòng tập thể dục, hoặc chương trình yoga hàng tuần… khiến cơ thể tiết ra hormone giúp giảm đau tự nhiên, tăng sự lạc quan và tự tin.
Ứng dụng điều này, các công ty công nghệ tại Mỹ như Google, Facebook và Apple, đã được biết đến với các chương trình thể dục và phòng tập gym nội bộ cho nhân viên.
Không chỉ vậy, Google, Apple và Nike cũng đã tạo ra các không gian thiền trong văn phòng hoặc cung cấp các chương trình thiền cho nhân viên của mình. Các công ty này nhận thấy rằng việc thiền định có thể giúp cải thiện tinh thần, tăng cường sự tập trung và sáng tạo, và giảm căng thẳng cho nhân viên, từ đó tạo điều kiện làm việc tích cực hơn.
Hương thơm cũng là một trong những cách giúp cơ thể con người giải phóng endorphine. Chính vì lẽ đó, các trung tâm thương mại, khách sạn cao cấp, phòng VIP ngân hàng thường nhờ chuyên gia tạo mùi hương riêng biệt cho không gian của mình, để khuyến khích khách hàng mua sắm, sử dụng dịch vụ.
Tại không gian làm việc của mình, doanh nghiệp có thể sử dụng những mùi hương nhẹ nhàng, giúp không gian làm việc trở nên trở nên thoải mái, dễ chịu. Đó có thể là mùi hoa tươi, mùi nến thơm, mùi xông tinh dầu…
Ngoài ra, việc trưng bày những hình ảnh, kỉ niệm đẹp, vui vẻ cùng với đội ngũ cũng được chứng minh rằng có thể khiến cho tâm trạng của nhân sự trở nên tốt hơn.
Vì vậy, dựa trên những yếu tố này, doanh nghiệp có thể thiết lập không gian làm việc, tạo ra những chương trình gắn kết đội ngũ với không gian, cách làm phù hợp, có thể không quá tốn chi phí nhưng lại có thể tạo tác động tích cực lên tinh thần đội ngũ.
Ông Steven Wolstenholme, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Hoiana Resort trong một chương trình thiện nguyện tại Trung tâm trẻ em nhiễm chất độc da camThứ tư, các chương trình, hoạt động giúp tăng cường tính tương tác trong tập thể như các chuyến du lịch, hoạt động xã hội ngoài giờ làm việc cũng giúp nhân sự trong doanh nghiệp vui vẻ và hạnh phúc hơn.
Sự tương tác về xúc giác giúp cơ thể tiết ra hormone tình yêu, giúp tâm trạng con người trở nên dễ chịu và thoải mái hơn. Trong các hoạt động tại văn phòng, các thành viên trong đội ngũ cũng có thể tăng cường tương tác, động chạm qua việc bắt tay, vỗ vai…
Tham gia các hoạt động thiện nguyện cũng là một trong những cách giúp hormone tình yêu được sản sinh nhiều hơn cho cơ thể.
Ở nơi công sở, nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam đã và đang thực hiện những văn hóa này thông qua tham gia câu lạc bộ đọc sách, câu lạc bộ thể thao… giúp cho đội ngũ trở nên gắn bó với nhau hơn.
Ví dụ như Pencil Group hiện đang tổ chức các hoạt động như liên kết với hội người khiếm thị để massage tại công ty. Hoạt động này không chỉ giúp cán bộ công nhân viên thêm vui vẻ mà còn giúp doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội.
Theo bác sĩ Công, để nhân sự hạnh phúc với công việc, với cuộc sống rất cần sự thấu hiểu và ủng hộ của những người lãnh đạo.
Khi đã thấu hiểu được những vấn đề của người lao động dựa trên nền tảng khoa học, doanh nghiệp hay cụ thể là bộ phận nhân sự, dưới sự ủng hộ của lãnh đạo có thể đưa ra những hoạt động, chương trình phù hợp nhằm tăng chỉ số hạnh phúc và hiệu quả công việc trong đội ngũ.
