Quy hoạch điện VII điều chỉnh bị phá vỡ ra sao?

Nguyễn Cảnh Thứ hai, 22/05/2023 - 08:21

Nhiệt điện than và khí không hoàn thành, đầu tư đường dây, lưới điện chỉ đạt tỷ lệ thấp, mất cân bằng hệ thống, quá tải cục bộ phải cắt giảm công suất, phát triển điện mặt trời thiếu kiểm soát là những yếu tố cơ bản dẫn tới phá vỡ Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Một dự án điện mặt trời tại tỉnh Đắk Lắk được hưởng giá FIT chưa đúng Kết luận của Thủ tướng hồi tháng 11/2019 (ảnh: daklak.gov.vn)

Dấu lặng nhiệt điện

Một nội dung quan trọng trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh, là hoạt động đầu tư nguồn và lưới điện đã cho thấy thực tế rất khác với kỳ vọng, mục tiêu đề ra.

Việc đầu tư nguồn nhiệt điện than, nhiệt điện khí đã không hoàn thành theo quy hoạch (chỉ đạt 82%); nguồn điện mặt trời (ĐMT) đã đầu tư, vận hành đến cuối năm 2020 lên tới khoảng 16.500MW (trong đó công suất nguồn ĐMT nối lưới khoảng 8.600MW, gấp hơn 10 lần so với quy hoạch được duyệt), phát triển nhanh và tập trung chủ yếu ở miền Trung, Tây Nguyên – những khu vực có phụ tải thấp, dẫn đến mất cân bằng về cơ cấu nguồn điện, vùng miền.

Đáng chú ý, trách nhiệm của việc đầu tư nguồn nhiệt điện than, nhiệt điện khí không hoàn thành theo quy hoạch điện VII thuộc Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) và Tập đoàn Than và khoáng sản Việt Nam (TKV).

Trong bối cảnh đó, EVN đã không hoàn thành đầu tư lưới điện theo nhiệm vụ được giao tại quy hoạch điện VII điều chỉnh, nhất là việc đầu tư đường dây chỉ đạt tỷ lệ thấp. Cụ thể, đường dây 500kV đạt gần 59%, đường dây 220kV đạt gần 53%), trạm biến áp 500kV đạt khoảng 87%, trạm biến áp 220kV đạt khoảng 93%, nhiều dự án chậm tiến độ.

Những quả đấm thép trong ngành điện

Việc đầu tư nguồn nhiệt điện than và khí đã không hoàn thành theo quy hoạch, nhất là đầu tư đường dây đạt tỷ lệ thấp, nhưng tổng công suất đặt các nguồn điện đã đầu tư tăng gần 16% so với quy hoạch. 

Đáng chú ý, nguồn ĐMT nối lưới và ĐMT mái nhà đã đầu tư đến cuối năm 2020 với tổng công suất khoảng 16.500MW từ việc bổ sung nhiều dự án, việc khuyến khích đầu tư ĐMT mái nhà nhưng chưa được quản lý, kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến công suất nguồn ĐMT tăng cao với tốc độ nhanh.

Nguồn ĐMT nối lưới đầu tư tập trung chủ yếu ở miền Trung, Tây Nguyên (các khu vực có phụ tải thấp, hệ thống truyền tải chưa được đầu tư đồng bộ, kịp thời), dẫn đến mất cân bằng hệ thống điện giữa nguồn và lưới, cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây quá tải cục bộ phải cắt giảm công suất, không đảm bảo tính kinh tế - kỹ thuật của hệ thống điện, phá vỡ Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Ngoài ra, ghi nhận 6 dự án/phần dự án với tổng công suất khoảng 453MW đã hoàn thành đầu tư nhưng chưa được vận hành thương mại (tổng chi phí đầu tư gần 10.390 tỷ đồng), 7 dự án/phần dự án với tổng công suất 321MW các chủ đầu tư đã ký hợp đồng mua sắm thiết bị/ký hợp đồng EPC, hợp đồng thuê đất/giao đất (tổng số tiền đã chi khoảng 1.500 tỷ đồng), gây lãng phí nguồn lực xã hội, ảnh hưởng xấu đến môi trường đầu tư phát triển điện lực.

Điện mặt trời "nhảy múa" trên mái nhà

Thống kê cho thấy, nguồn điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) đã được đầu tư nhanh trong thời gian từ tháng 4/2020 đến 31/12/2020 sau khi Quyết định 13/2020 được ban hành (hồi tháng 4/2020) và Bộ Công thương ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện. Đến năm 2020, tổng công suất nguồn ĐMTMN đưa vào vận hành lên tới gần 7.900MW.

Theo kết quả thanh tra, trong công tác quản lý nguồn ĐMTMN, Bộ Công thương đã ban hành và tham mưu ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn thực hiện còn một số sơ hở, bất cập có nguy cơ dẫn đến lợi dụng chính sách để đầu tư nhanh nhiều hệ thống, cụm hệ thống ĐMTMN với công suất lớn, không được quản lý chặt chẽ trong quá trình tổ chức thực hiện, thiếu phối hợp giữa Bộ Công thương, UBND các địa phương và EVN.

Cụ thể, Bộ Công thương đã ban hành Thông tư 16/2017 (tháng 9/2017) quy định về phát triển dự án và hợp đồng mua bán điện mẫu áp dụng cho các dự án ĐMT, trong đó khoảng 2 điều 11 không đúng quy định tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Bộ Công thương tham mưu ban hành khoản 5 điều 3 Quyết định 13/2020/QĐ-TTg, theo đó không xác định, quy định cụ thể về “mái nhà” sử dụng để lắp đặt các tấm quang điện của hệ thống ĐMTMN, do đó trong quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn, bất cập trong xác định đối tượng Hệ thống ĐMTMN được áp dụng giá FIT 8,38 UScent/kWh.

Tại văn bản 7088/BCT-ĐL hướng dẫn thực hiện phát triển ĐMTMN, có nội dung điểm b mục 2 hướng dẫn thực hiện chuyển nhượng dự án nhưng không được gộp các hợp đồng mua bán hệ thống ĐMTMN thành một hợp đồng, được xác định là không có tác dụng trong quản lý mà còn nguy cơ lợi dụng chính sách để đầu tư nhanh nhiều hệ thống, cụm hệ thống ĐMTMN công suất lớn trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình trang trại, vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất… nhưng được hưởng cơ chế khuyến khích đầu tư như hệ thống ĐMTMN.

Những hệ thống/cụm hệ thống nêu trên, cần phải được rà soát, xem xét lại việc áp dụng giá FIT 8,38 UScent/kWh trong 20 năm, nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Tương tự EVN, lần lượt PVN và TKV đều không hoàn thành nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh.
Cụ thể, PVN và PVPower không hoàn thành đầu tư 12 dự án nguồn điện với tổng công suất 13.350MW (hoàn thành 1 dự án, đạt 8,3% về số lượng và gần 9% về công suất). Trong 9 dự án được giao làm chủ đầu tư, 7 trường hợp đang thực hiện nhưng chậm tiến độ với thời gian dài, 2 trường hợp chưa triển khai (Nhiệt điện khí Kiên Giang I và II).
Được giao 6 dự án nguồn điện (tổng công suất 2.260MW), TKV và Tổng công ty điện lực – TKV đã đầu tư hoàn thành, đưa vào vận hành 4 dự án, đạt khoảng 67% về số lượng dự án và đạt 42% về công suất).

Đấu giá khoản nợ của chủ đầu tư Chợ Du lịch Lào Cai

Đấu giá khoản nợ của chủ đầu tư Chợ Du lịch Lào Cai

Tiêu điểm -  15 giờ

Hợp tác xã Cường Phát khẳng định, thông tin bán đấu giá Chợ Du lịch Lào Cai là không chính xác, mọi quyền lợi của các tiểu thương kinh doanh tại chợ được bảo đảm.

Vàng SJC ‘nhảy múa’ trước giờ thanh tra

Vàng SJC ‘nhảy múa’ trước giờ thanh tra

Tiêu điểm -  18 giờ

Giá vàng trên thị trường thế giới đang vượt qua mức 3.600 USD/ounce và tiếp tục lập cột mốc mới. Ở thị trường trong nước, vàng SJC trong phiên sáng cũng 'nhảy múa' theo.

Điện mặt trời khu công nghiệp chờ 'cú hích' chính sách

Điện mặt trời khu công nghiệp chờ 'cú hích' chính sách

Tiêu điểm -  20 giờ

Điện mặt trời áp mái trong khu công nghiệp mở ra thị trường tỷ đô, nhưng cần chính sách và mô hình linh hoạt để bứt phá.

Dự báo đà tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chững lại

Dự báo đà tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chững lại

Tiêu điểm -  1 ngày

Theo Ngân hàng Thế giới, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dự kiến sẽ chậm lại trong những tháng còn lại của năm nay khi đóng góp của xuất khẩu giảm.

Doanh nghiệp tỷ đô khoe trọn sức mạnh tại triển lãm A80

Doanh nghiệp tỷ đô khoe trọn sức mạnh tại triển lãm A80

Tiêu điểm -  1 ngày

Không chỉ là một sự kiện nhìn lại chặng đường phát triển vẻ vang của dân tộc, Triển lãm thành tựu Đất nước còn là một sân khấu hoành tráng, nơi những 'người khổng lồ' của kinh tế Việt Nam trình diễn sức mạnh và khát vọng vươn mình mạnh mẽ.

Sàn giao dịch tài sản số cần vốn góp 10.000 tỷ đồng, 2 năm liền trước phải có lãi

Sàn giao dịch tài sản số cần vốn góp 10.000 tỷ đồng, 2 năm liền trước phải có lãi

Tài chính -  8 giờ

Sàn giao dịch tài sản số cần vốn góp từ ít nhất 2 tổ chức là ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm, công ty công nghệ.

Hàng trăm học sinh Tây Nguyên được Tiến Phước Group tiếp sức đến trường

Hàng trăm học sinh Tây Nguyên được Tiến Phước Group tiếp sức đến trường

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

500 bộ sách giáo khoa đã được Tiến Phước Group và Quỹ JOY Foundation trao đến tay học sinh thuộc các xã vùng đệm Vườn quốc gia Tà Đùng, tỉnh Lâm Đồng.

Go Global 2025 thu hút hơn 1.000 doanh nhân, nhà đầu tư

Go Global 2025 thu hút hơn 1.000 doanh nhân, nhà đầu tư

Nhịp cầu kinh doanh -  15 giờ

Hội nghị Go Global 2025 với thông điệp “Khai mở vận hội ngàn năm” đã khai mạc hôm nay, thu hút hơn 1.000 doanh nhân, nhà đầu tư, chuyên gia trong nước và quốc tế.

Đấu giá khoản nợ của chủ đầu tư Chợ Du lịch Lào Cai

Đấu giá khoản nợ của chủ đầu tư Chợ Du lịch Lào Cai

Tiêu điểm -  15 giờ

Hợp tác xã Cường Phát khẳng định, thông tin bán đấu giá Chợ Du lịch Lào Cai là không chính xác, mọi quyền lợi của các tiểu thương kinh doanh tại chợ được bảo đảm.

'Căn hộ thương gia' tại The Opus One: Hàng hiếm cho nhà đầu tư săn giá trị dài hạn

'Căn hộ thương gia' tại The Opus One: Hàng hiếm cho nhà đầu tư săn giá trị dài hạn

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Không còn mặn mà với kênh tiết kiệm khi lãi suất thấp kỷ lục, nhiều nhà đầu tư chuyển hướng săn tìm bất động sản khan hiếm tại những khu vực hạ tầng đang tăng tốc. Trong bối cảnh đó, hai tòa tháp cuối cùng OS2 và OS3 vừa ra mắt tại The Opus One - khu căn hộ cao cấp tại “hồng tâm” Vinhomes Grand Park (TP.HCM), đang trở thành “đích ngắm” của giới đầu tư.

VEC và cơ hội mở cửa ra thế giới cho ngành công nghiệp triển lãm Việt Nam

VEC và cơ hội mở cửa ra thế giới cho ngành công nghiệp triển lãm Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Lần đầu tiên, ngành công nghiệp triển lãm Việt Nam có một tổ hợp triển lãm lớn nhất Đông Nam Á và lọt top 10 thế giới. Sự kiện triển lãm đầu tiên tại đây thu hút đến 4 triệu lượt khách chỉ sau sáu ngày mở cửa. Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC) đang mở ra triển vọng đưa đất nước trở thành điểm đến mới cho các sự kiện hàng đầu khu vực và thế giới.

Vàng SJC ‘nhảy múa’ trước giờ thanh tra

Vàng SJC ‘nhảy múa’ trước giờ thanh tra

Tiêu điểm -  18 giờ

Giá vàng trên thị trường thế giới đang vượt qua mức 3.600 USD/ounce và tiếp tục lập cột mốc mới. Ở thị trường trong nước, vàng SJC trong phiên sáng cũng 'nhảy múa' theo.