Cũng khá lâu, tôi chưa đến Vườn quốc gia Cát Tiên. Tết rồi, anh em báo tin là có voi rừng ghé chơi, ngang văn phòng chỉ hơn trăm mét. Vườn đón được trên 2.000 khách lưu trú. Những tín hiệu vui giữa mùa dịch.
Tôi trở lại Cát Tiên vào cuối tháng 3. Vẫn rừng đặc dụng tre, bằng lăng với cây Gõ Ông Đồng (Thủ tướng Phạm Văn Đồng), cây tung lớn nhất nước, cây thiên tuế 400 tuổi, cây bằng lăng 6 ngọn, vườn thực vật… Vẫn những thác Trời, bến Cự, bàu Sấu, đảo Tiên (Trung tâm cứu hộ gấu), Trung tâm cứu hộ Thú Linh trưởng, xem thú đêm… Những nét xưa đáng yêu, mặn mà và có thêm nhiều dịch vụ mới.
Xem thú ban ngày và những nét mới ở Cát Tiên
Đêm trước mưa lớn nên khí hậu buổi tối ở rừng se lạnh. Vì nhiều lý do, lũ vắt rừng, cứ từng đại đội rối rít chào đón khách quý hơn 20 năm trước, giờ chỉ còn du kích nhỏ lẻ. Buổi tối, lên xe đặc chủng đi xem thú rừng là chuyện “Xưa rồi Diễm”. Bây giờ, có thể xem thú ban ngày. Phải dậy từ sớm tinh mơ, khi mặt trời chưa thức.
Khu xem thú ban ngày cách văn phòng chưa tới 2km. Có thể lên chòi, dùng ống nhòm quan sát. Tôi chọn cách xem trực tiếp, hơi cực nhưng đã hơn. Đi nhẹ, không gây tiếng động, vào sát các trảng cỏ được phát quang cây, ven đường xuyên rừng. Khỉ và sóc đang tự nhiên chuyền cành vì những vị khách không mời mà đến.
Nhiều nhất là gà và công. Gà rừng đẹp như người mẫu. Vóc dáng chuẩn, nhanh nhẹn, màu sắc rực rỡ. Chúng đi ăn theo đàn hoặc cặp đôi. Có cả bầy gà con bé tẹo như hạt mít, líu ríu theo mẹ kiếm ăn. Còn nhỏ, chúng chưa biết làm điệu nên bộ lông màu xám nhưng nhanh nhẹn bất ngờ. Nghe tiếng động, chúng bay như chim cút.
Mấy chàng công, xòe bộ lông dạ hội đang múa may gọi mời các nàng công ẩn nấp đâu đó. Con nào đã có đôi hoặc có con thì đi kiếm ăn riêng theo gia đình. Lâu lâu nổi hứng, điệu đàng nhảy, khoe với cỏ cây. Lạ nhất là heo rừng. Cứ tưởng chúng chỉ kiếm ăn đêm. Heo bố mẹ màu nâu xám, răng nanh nhọn hoắt. Bầy heo con màu vàng hơi nâu, có nhiều sọc trắng nhạt quanh thân…
Các phòng nghỉ ngày càng tươm tất. Tết rồi, vườn vừa khai trương nhà sàn K’ nia với 7 phòng ngủ, xinh xắn ngay cạnh sông Đồng Nai, sát khu xem thú ban ngày, giữa bốn bề thiên nhiên hào phóng. Tối nghe vượn hú, hoảng kêu, chim gọi và cả gà rừng gáy. Tiếng gà rừng gáy cao và ngọt hơn gà nhà. Thích nhất là ngồi làm việc ở ban công, giữa vàng trăng hoặc tiễn hoàng hôn, đón bình minh đều cực kỳ lãng mạn.
Cát Tiên có thêm vườn hoa muồng đào (mới nhìn tưởng ô môi) và đại phong tử. Rừng bằng lăng cổ thụ (miền Bắc gọi săng lẻ, miền Nam gọi thao lao) với nhiều dáng vẻ độc đáo, không đâu có, tha hồ check in. Con đường xuyên rừng, dài chừng 20km, lúc nào cũng râm mát và rợp tiếng ve. Mùa này, bướm cứ từng đàn rủ nhau ra đường chơi năm mười ngộ nghĩnh.
Trekking, đạp xe, kết hợp ngắm chim vào buổi chiều cũng rất thú vị. Cũng có thể đi thuyền dọc sông Đồng Nai thả câu, giăng lưới, ra bìa rừng ngắm những cánh đồng lúa đẹp ngỡ ngàng…
Thánh địa Cát Tiên
Thánh địa Cát Tiên cách vườn quốc gia chừng 30km. PGS.TS Ngô Văn Doanh (Viện Nghiên cứu Ðông Nam Á) khẳng định thánh địa Cát Tiên "hội đủ những phẩm chất cơ bản của di sản văn hóa thế giới". Cả quần thể kiến trúc tháp, đền tháp, đền thờ, mộ tháp, mộ táng với nhiều cổ vật độc đáo... có sức hút kỳ lại với các nhà khảo cổ lẫn du khách.
Những người Mạ sống từ xa xưa ở đây vẫn lưu truyền về "vương quốc Mạ" trong quá khứ nhưng không biết ở đâu, thời điểm nào. Ý kiến khác biệt về chủ nhân nhưng chung nhất là nền văn hóa hòa nhuộm từ Champa, Óc Eo (Asean), Ba Tư (Tây Á), Kusana (Trung Á), Bà La Môn, Hindu, Phật giáo... Sự đa dạng văn hóa và tôn giáo ở thánh địa Cát Tiên là đặc trưng riêng, chưa từng thấy.
Cát Tiên là di chỉ khảo cổ học khổng lồ duy nhất ở Việt Nam do chính người Việt phát hiện vào năm 1984 và tiến hành khai quật. Hàng loạt công trình kiến trúc xuất lộ suốt chiều dài 15km ở thượng lưu sông Đồng Nai, thuộc xã Quảng Ngãi đến xã Đức Phổ (chủ yếu là di dân Quảng Ngãi) huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng. Hàng vạn hiện vật được tìm thấy và các hội thảo về Cát Tiên, nhưng thánh địa vẫn đầy ắp những bí ẩn thách thức các nhà khoa học.
Bảo tàng đẹp và ấn tượng với nhiều hiện vật quý, chất liệu và hình thức đa dạng. Từ vàng, bạc, thiếc, đồng, sắt, đá quý, đá bán quý, đá màu đến gốm, ngà voi… Đáng chú ý là 265 mảnh phù điêu vàng khắc chạm "mê cung các thần linh" với hình vẽ chìm. Ngoài hình bông hoa hoặc khắc chữ cổ, còn có những mảnh vàng chạm hình người nhiều đầu, nhiều tay và hình người khỉ. Có tám lá vàng chạm hình voi và rùa xếp ở bốn cạnh và bốn góc cùng một lá vàng chạm hình rắn bảy đầu uốn hình vòng cung.
Chiếc hộp bằng bạc hình oval cỡ 18 x 9cm, trên mặt chạm gò sư tử nằm soãi, xung quanh có hoa văn trang trí chưa từng thấy ở Việt Nam. Thạch ấn (triện bằng đá) hình tròn dẹt, dày 3cm, đường kính 11cm, trên có tay cầm quai tròn, mặt dưới có khắc những hình thù, đường nét rất lạ. Những viên gạch và ngói có lỗ chốt…
Phong phú nhất về chất liệu, kiểu dáng là những bộ sinh thực khí linga - yoni bằng vàng, bạc, đồng, thạch anh, đá, đất nung... với các kỷ lục Asean như linga bằng vàng nhỏ nhất; linga đá bán quý (thạch anh) nguyên khối lớn nhất, linga yoni cao 2,1m, đường kính Linga 0,8m; được xem là lớn nhất thế giới. Đặc biệt là linga có áo bằng đồng, đất nung; bên trong có những linga nhỏ hơn bằng vàng, bạc, đồng, sắt…
Có nhiều máng nước thiêng (somasutra). Máng dài nhất 5,76m, rộng 0,4m. Khi hành lễ nước hoặc sữa được đổ lên ngẫu tượng linga - yoni, thành nước thánh, chảy ra máng nước thiêng để các tín đồ uống, rửa mặt, mang lại sự an lành, may mắn, sức khỏe, sinh sản…
Nằm trên những quả đồi nhỏ giữa vùng lòng chảo, khí hậu nhiệt đới gió mùa nên thành quách, kiến trúc ở Cát Tiên già cỗi càng lão hóa nhanh hơn. Đi một vòng thánh địa, sững sờ vì những hiểu biết mới và se sắt buồn. Cả quần thể cho đến từng phế tích ở Cát Tiên chưa được khảo cứu và ghi chép đầy đủ. Thiếu tư liệu trầm trọng. Hiện trạng bảo tồn tùy tiện và tạm bợ. Từ lối đi, bậc thang cho đến mái che…
%20CH%E1%BB%88%20N%E1%BB%9E%20V%E1%BB%80%20%C4%90%C3%8AM%2C%20S%C3%81NG%20R%E1%BB%A4NG%20%C4%90%E1%BA%A6Y%20M%E1%BA%B6T%20%C4%90%E1%BA%A4T.JPG)
Trước đây, do thiếu hiểu biết nên hàng chục ngàn viên gạch thu gom được đổ xuống sông. Hầu hết gạch hiện hữu đang bị phong hóa, cấu trúc các đền, đài biến dạng. Di tích không bán vé. Ban quản lý và anh em tại chỗ đã làm hết sức nhưng khả năng chỉ tới đó. Cần phải có sự tập trung chỉ đạo của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, thậm chí cả Thủ tướng và kêu gọi quốc tế hỗ trợ. Khai quật phải gắn với trùng tu, nếu không sẽ làm hỏng di tích.
Giá trị của thánh địa Cát Tiên là hiển nhiên, không ai bàn cãi. Vấn đề là cần kíp có quy hoạch quản lý bài bản việc trùng tu, tôn tạo một cách khoa học. Lần lữa là lãng phí và có tội với lịch sử. Bởi thánh địa Cát Tiên là khối tài sản văn hóa đồ sộ không chỉ của Việt Nam, mà còn là của nhân loại.
Tags:
Tags:
Đêm hội Diwali 2025 được Incham Hà Nội tổ chức ngày 8/11 nhằm giới thiệu văn hóa Ấn Độ, thắt chặt tình hữu nghị cũng như sự hợp tác kinh doanh giữa hai quốc gia.
Chương trình 5AM mùa 3 do Vietnam Airlines phối hợp cùng SpaceSpeakers Group đã mang đến bầu không khí sôi động và đầy cảm hứng cho buổi sớm tại Hoàng Thành Thăng Long.
Festival Thăng Long – Hà Nội năm 2025 hướng tới tôn vinh giá trị di sản Thăng Long – Hà Nội và lan tỏa tinh thần sáng tạo trong cộng đồng.
Giải chạy VPBank Hanoi International Marathon mùa thứ 6, thu hút 11.000 người chạy trong nước và quốc tế, đưa Hà Nội trở thành một trong những điểm đến marathon nổi bật của khu vực.
Panhou Retreat, nơi giúp ta sống chậm - tránh xa phố thị ồn ào, hoà mình với văn hoá người Dao ở Tuyên Quang và chạm vào thiên nhiên với nhiều cung bậc cảm xúc.
Bất động sản trên trục Tương Lai và Vịnh Ngọc 48, kế cận trung tâm nightlife Cosmo Bay (Vinhomes Green Paradise, Cần Giờ, TP.HCM), được ví như “mỏ vàng” mà mọi nhà đầu tư đều muốn sở hữu.
Diễn đàn Thị trường bất động sản Việt Nam 2026 (VREF 2026) với chủ đề “Định hình chuẩn mực để thị trường phát triển bền vững” sẽ diễn ra vào 9/1/2026 tại Hà Nội.
Vinhomes Green Paradise vừa được công nhận là ứng viên chính thức đầu tiên của chiến dịch bầu chọn “7 kỳ quan đô thị tương lai” do New7Wonders phát động. Việc vượt qua 90 hồ sơ ứng cử và đề cử từ khắp thế giới để trở thành ứng viên đầu tiên đáp ứng các tiêu chí tham gia bầu chọn biểu tượng đô thị của thế kỷ 21 - đã khẳng định tầm nhìn và tầm vóc của “viên ngọc quý” Vinhomes Green Paradise trong việc phát triển mô hình đô thị kiểu mẫu của tương lai.
Cùng với xu hướng thuê văn phòng, ngày càng nhiều doanh nghiệp tính đến bài toán sở hữu mặt bằng ổn định để kiểm soát chi phí và bảo toàn dòng tiền dài hạn. Đây chính là động lực thúc đẩy mô hình Smart Asset - tài sản dòng tiền thông minh, trở thành cấu phần mới trong chiến lược tài chính của doanh nghiệp và nhà đầu tư tổ chức.
Nikken Sekkei – “ông lớn” kiến trúc Nhật Bản với hơn một thế kỷ tạo tác các công trình biểu tượng – đang mang tinh thần đến Imperia Holiday Hạ Long. Lấy chất liệu từ địa hình kỳ quan và bối cảnh di sản, thiết kế tại đây hứa hẹn tạo nên một dấu ấn mới cho không gian sống bên bờ vịnh.
Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV là một bước tiến mạnh mẽ về nhận thức lý luận và thực tiễn, khi khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.
Đợt lũ ở Nam Trung Bộ đang diễn ra, Đắk Lắk và Khánh Hòa là hai địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất về người, lần lượt ghi nhận 16 và 14 người chết.
