TS. Ngô Trí Long: Cả hai cách tính thuế thu nhập cá nhân mới đều bất hợp lý

Quỳnh Chi - 08:23, 12/01/2018

TheLEADERTheo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, cả hai phương án thay đổi thuế thu nhập cá nhân mà Bộ Tài chính đề xuất đều không hợp lý.

Bộ Tài chính đã đưa ra hai phương án tính thuế thu nhập cá nhân mới trong dự thảo Luật sửa đổi 5 luật về thuế trước khi báo cáo Thủ tướng xem xét trình Quốc hội trong năm 2018.

Tính toán của Bộ Tài chính cho thấy, nếu áp dụng phương án thứ nhất, thu ngân sách nhà nước sẽ bị giảm 3.100 tỷ đồng, trong khi đó ngân sách sẽ có thể tăng thêm 500 tỷ đồng nếu áp dụng phương án thứ hai.

TS. Ngô Trí Long: Cả hai cách tính thuế thu nhập cá nhân mới đều bất hợp lý
Các biểu thuế thu nhập cá nhân hiện hành và 2 phương án sửa đổi theo đề xuất của Bộ Tài chinh.

Trong lần sửa đổi các luật thuế này, Bộ Tài chính đã đưa ra phương án tính thuế thu nhập cá nhân mới, đề xuất giảm số bậc tính thuế xuống còn 5 bậc, và điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc theo số chẵn, nghĩa là thu nhập tính thuế sẽ được làm tròn.

Theo đó, nếu như trước đây những người có thu nhập 5 triệu đồng/tháng đã phải đóng thuế thu nhập cá nhân 5% thì mức thuế này được kéo giãn ra cho những người có thu nhập 10 triệu đồng. Tương tự, những người có thu nhập 20 triệu đồng đang phải đóng mức thuế 20% thì theo phương án 1, họ chỉ cần đóng 15% thuế thu nhập cá nhân.

Tuy giải quyết được mục tiêu giảm số bậc thuế và tính theo số chẵn nhưng Bộ tài chính cũng như một số ý kiến cho rằng cách tính thuế này sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước 1,300 tỷ đồng và đồng thời chỉ có lợi cho những người có thu nhập cao trong khi các cá nhân có thu nhập ở bậc 1 không được hưởng lợi.

Ví dụ, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu mỗi tháng sẽ được giảm 250.000 đồng, thu nhập tính thuế 30 triệu giảm 850.000 mỗi tháng và thu nhập tính thuế 80 triệu đồng được giảm 650.000 đồng mỗi tháng.

Do đó, vừa qua Bộ Tài chính đã đề xuất một phương án khác để tính thuế thu nhập cá nhân, trong đó vẫn giảm số bậc trong biểu thuế lũy tiến từng phần và bậc thuế từ 3 đến 6 giảm chỉ còn 2 bậc.

Với phương án này, người có thu nhập tính thuế lần lượt 15 triệu, 30 triệu và 50 triệu đồng sẽ nộp thêm 250.000, 400.000 đồng và 500.000 đồng/tháng. Tương tự, nếu thu nhập tính thuế 80 triệu đồng phải nộp thêm 650.000 đồng/tháng. Do đó, tổng thu ngân sách sẽ tăng thêm khoảng 500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, phương án mới này của Bộ tài chính được các chuyên gia cho rằng sẽ tác động mạnh mẽ đến đa số người dân Việt bởi lẽ mức thu nhập của phần lớn người Việt hiện nay đang ở bậc 3 (trên 10-18 triệu).

Với mức thuế hiện hành, người dân có thu nhập ở bậc 3 chỉ cần đóng 15% thuế thu nhập cá nhân trong khi theo phương án mới, họ sẽ phải chịu mức thuế là 20%.

Theo quy định tại Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành có hiệu lực từ năm 2009, người có thu nhập cao hơn mức giảm trừ gia cảnh bắt đầu phải nộp thuế theo biểu thuế luỹ tiến từng phần gồm 7 bậc từ 5% đến 35%; nghĩa là người có thu nhập như nhau nhưng hoàn cảnh gia đình khác nhau thì sẽ nộp thuế khác nhau.

Cụ thể, từ tháng 7/2013 đến nay mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng, mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng.

Nhiều ý kiến cho rằng quy định này là không hợp lý, gây ra nhiều vướng mắc. Với quá nhiều bậc và giãn cách giữa các bậc quá hẹp sẽ dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào cuối năm làm tăng số thuế phải nộp, số lượng phải quyết toán thuế tăng một cách không cần thiết trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều.

Đồng thời, người nộp thuế cũng gặp nhiều khó khăn trong việc tự xác định số thuế phải nộp do thu nhập tính thuế ở từng bậc theo số lẻ.

TS. Ngô Trí Long: Cả hai cách tính thuế thu nhập cá nhân mới đều bất hợp lý 1
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long

Đối với đề xuất tính thuế mới của Bộ Tài chính, trao đổi với TheLEADER, TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho rằng, xét chung cả hai phương án tính thuế thu nhập cá nhân mới này đều bất hợp lý.

Bất hợp lý thể hiện cả về mức khởi điểm, khoảng cách giữa các bậc trong biểu thuế luỹ tiến từng phần, thuế suất cũng như mức thu nhập cao nhất dùng để xét thuế thu nhập cá nhân.

Ông Long đề nghị biểu thuế suất lũy tiến nên thay đổi từ 7 bậc thành 6 bậc theo biểu đồ dưới đây:

TS. Ngô Trí Long: Cả hai cách tính thuế thu nhập cá nhân mới đều bất hợp lý 2