Báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp quý 1/2022 của Công ty Chứng khoán VNDirect ghi nhận khối lượng phát hành đã có xu hướng giảm so với quý liền kề trước đó.
Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý 1 đạt mức 45.374 tỷ đồng, giảm 84,9% so với quý trước dù vẫn tăng mạnh 48,3% so với cùng kỳ. Trong đó, phát hành riêng lẻ chiếm 87%, phát hành ra công chúng chiếm 13% tổng khối lượng phát hành. Tỷ lệ phát hành thành công đạt 102,6%.
Khoảng 40 doanh nghiệp phát hành tổng cộng 39.478 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ, tăng 67,2% so với cùng kỳ, giảm 86,0% so với quý trước. Các doanh nghiệp có giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ lớn nhất trong quý bao gồm: CTCP Đầu tư Xây dựng Tường Khải (5.980 tỷ đồng), CTCP Xây dựng Minh Trường Phú (5.900 tỷ đồng), CTCP Đầu tư và Phát triển Eagle Side (3.390 tỷ đồng), CTCP Hưng Thịnh Investment (2.000 tỷ đồng).
Có 5.896 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được phát hành ra công chúng, giảm 15,7% so với cùng kỳ và giảm 68,8% so với quý trước. Các doanh nghiệp có giá trị phát hành lớn nhất gồm Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (2.209 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (1.695 tỷ đồng).
Khối lượng phát hành trái phiếu riêng lẻ có xu hướng giảm dần qua các tháng trong quý 1/2022, với giá trị tháng 1 là 27.115 tỷ đồng, tháng 2 là 8.193 tỷ đồng, tháng 3 là 4.170 tỷ đồng.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc thông tư 16/2021/TTNHNN có hiệu lực kể từ 15/01/2022, áp dụng các quy định chặt chẽ hơn dành cho các ngân hàng trong việc mua bán trái phiếu doanh nghiệp, cũng như nâng cao chất lượng của doanh nghiệp phát hành.
Bất động sản vẫn là nhóm ngành chiếm tỷ trọng phát hành trái phiếu lớn nhất với 40,2% tổng giá trị phát hành, tương đương 15.860 tỷ đồng tăng 25,2% so với cùng kỳ, nhưng giảm 86,5% so với quý trước.
Các doanh nghiệp bất động sản phát hành giá trị lớn nhất bao gồm: CTCP Đầu tư và Phát triển Eagle Side (3.930 tỷ đồng), CTCP Hưng Thịnh Investment (2.000 tỷ đồng), CTCP Phát triển BĐS Đất Việt (1.600 tỷ đồng).
Xây dựng là ngành chiếm tỷ trọng lớn thứ hai với 34,8% tổng giá trị phát hành, tương đương 13.720 tỷ đồng tăng 119,2% so với quý trước và tăng hơn 10 lần so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp xây dựng đang tăng tốc triển khai dự án hạ tầng và dân cư sau giai đoạn chậm lại do dịch bệnh trong năm 2021. Ngoài 2 doanh nghiệp nêu ở trên, Công ty CP Xây dựng Minh Trường Phú (800 tỷ đồng) cũng thuộc top 3 các doanh nghiệp ngành xây dựng có giá trị phát hành lớn nhất trong quý 1/2022.
Tài chính – ngân hàng xếp ở vị trí thứ 3 với tỉ trọng 18,8% tổng giá trị phát hành, tương đương 7.403 tỷ đồng, giảm mạnh 92,0% so với quý trước. Nhóm các tập đoàn đa ngành không phát hành trái phiếu riêng lẻ cũng như công chúng mới trong quý 1.
Dự báo thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2022, VNDirect đánh giá Chính phủ đã có những động thái chấn chỉnh hoạt động của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 3. Những hành động cụ thể gần đây trong vụ phát hành các trái phiếu của Tân Hoàng Minh cho thấy những nỗ lực cần thiết của các cơ quan quản lý Nhà nước nhằm chấn chỉnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp và đưa thị trường hoạt động lành mạnh, quy củ hơn trong thời gian tới.
Trong ngắn hạn, theo VNDirect, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể trầm lắng trong 1-2 quý tới do thị trường đang chờ đợi những thay đổi về mặt chính sách, pháp lý được cơ quan quản lý nhà nước ban hành trong thời gian tới.
Mặt khác, các doanh nghiệp phát hành, tổ chức tư vấn, bảo lãnh phát hành, nhà đầu tư tổ chức (ngân hàng, công ty bảo hiểm), cần thời gian để thích ứng với những thay đổi mới về mặt chính sách, pháp lý khi các Thông tư, Nghị định mới đi vào hiệu lực. Nhà đầu tư cá nhân cần thêm thời gian để ổn định tâm lý, suy xét và đánh giá tình hình thị trường trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
Về nhóm ngành, giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của nhóm bất động sản sẽ giảm dần trong một vài quý tới và nhường dòng vốn cho những doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ thiết yếu. Ngoài ra, với việc Chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư công, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực xây dựng sẽ cần có nguồn vốn đủ để đảm bảo tiến độ. Vì vậy, VNDirect dự báo giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp của ngành xây dựng trong năm 2022 sẽ cải thiện hơn so với năm 2021.
Tuy nhiên về dài hạn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ ngày càng chuyên nghiệp, minh bạch và phát triển bền vững hơn.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn là kênh huy động vốn quan trọng của doanh nghiệp và nền kinh tế. Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, quy một thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt 20% GDP và đạt 25% GDP cho đến năm 2030. Hiện nay, quy mô trái phiếu doanh nghiệp khoảng 17-18% GDP, điều này có nghĩa là quy mô thị trường vẫn còn dư địa để phát triển.
Thị trường hướng đến sự tăng trưởng về chất. Những thông tư, nghị định của Chính phủ là cần thiết nhằm đảm bảo tính minh bạch và phát triển bền vững của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Trong năm nay, những quy định chặt chẽ hơn sẽ có tác động ngắn hạn làm giảm giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành thành công trên thị trường.
VNDirect đánh giá, dòng vốn sẽ được hướng tới những doanh nghiệp tốt có tài sản đảm bảo chất lượng, có dòng tiền ổn định, kế hoạch sử dụng vốn minh bạch và hiệu quả. Qua đó sẽ giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển lành mạnh hơn, bảo vệ tốt hơn cho nhà đầu tư khi vốn của họ được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.
Về phía cung, nhu cầu huy động vốn của các doanh nghiệp để mở rộng sản xuất kinh doanh sẽ tiếp tục tăng trưởng do nền kinh tế của Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 2022-2025 với tốc độ tăng trưởng GDP 6,5-7%/năm.
Về phía cầu, khi thị trường ngày càng minh bạch, chuyên nghiệp bởi những thay đổi chính sách, sẽ hút dòng tiền trong dài hạn nhờ nâng cao chất lượng và uy tín, trở thành một kênh đầu tư trung-dài hạn một cách bền vững hơn.
