Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 được khởi công từ năm 2011 tại huyện Thái Thuỵ, tỉnh Thái Bình, với công suất 1.200MW và tổng mức đầu tư gần 42 nghìn tỷ đồng.
Trong báo cáo của Bộ Công Thương mới đây, so với Quy hoạch điện VII điều chỉnh, dự án này dự kiến sẽ chậm tiến độ ba năm và vẫn còn rủi ro chậm tiếp.
Ông Nguyễn Ngọc Hải, Giám đốc quản lý Dự án cho biết, đến nay, tiến độ tổng thể đạt 84%, trong đó thiết kế đạt 99,6%; ký các hợp đồng mua sắm đạt khoảng 95%; gia công, chế tạo và vận chuyển đạt 94%; thi công đạt 82%, chạy thử đạt 3,5%.
Dự án đã được đầu tư 32 nghìn tỷ đồng nhưng bị đình trệ do thời gian qua một số lãnh đạo của tổng thầu PVC có nhiều sai phạm và bị khởi tố.
Mặc dù dự kiến đưa tổ máy số 1 phát điện vào tháng 6/2020 và tổ máy số 2 vào bốn tháng sau đó nhưng dự án đang gặp rất nhiều khó khăn.
Dự án phải dùng nguồn tiền khác bù vào
Ông Hải chia sẻ, do dòng tiền chậm nên đã ảnh hưởng rất lớn tới tiến độ dự án. Nhân sự tại công trường ngày càng giảm, từ chỗ có 800 người giờ chỉ còn 300-400 người, nhiều cán bộ kỹ thuật bỏ đi.
Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cho biết, không những chưa có kinh nghiệm làm tổng thầu EPC cho nhà máy nhiệt điện than, năng lực tài chính của tổng thầu PVC còn kém, không đảm bảo khả năng thanh toán cho các công việc đã hoàn thành và tạm ứng cho các hợp đồng đã ký với nhà thầu phụ.
Việc PVC sử dụng tiền tạm ứng trên 1 nghìn tỷ đồng của dự án vào mục đích khác đã làm thiếu hụt nguồn tiền thực hiện. Đồng thời, khoảng 326,8 triệu USD vốn vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh đã hết hạn giải ngân vào tháng 9/2018 chưa được Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép gia hạn. Khoảng 7.100 tỷ đồng dự kiến vay trong nước chưa ký được hợp đồng vay.
Cục Điện lực đánh giá, thực tế hiện nay, nhiều thiết bị tại nhà máy chưa đưa vào sử dụng nhưng đã bị quá thời hạn bảo hành của nhà sản xuất/nhà chế tạo.
Ông Nguyễn Đình Thế, Tổng Giám đốc Tổng công ty CP Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) cho biết, phần xây dựng bằng tiền Việt đã thực hiện 80%, giải ngân 84%. Trong quá trình thực hiện đã phải dùng nguồn khác bù vào, trong đó có cả tiền tổng thầu tự chi ra, thậm chí còn nhiều hơn tiền từ chủ đầu tư giải ngân.
Ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch PVN đánh giá, dự án có nhiều khó khăn, tổng thầu PVC có nhiều sai phạm trong quá trình xây dựng, các tổ chức tài chính cắt tín dụng và dự án không thể vay được nữa. Tuy nhiên, nếu thay tổng thầu còn nguy hiểm hơn.
Buổi làm việc của Bộ Công Thương tại Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 ngày 23/7. Ảnh: Bộ Công Thương.Theo ông Thanh, hiện nay, PVN đã trực tiếp vào cuộc, chỉ đạo, vận hành mọi vấn đề từ con người, vốn… và lên kế hoạch triển khai tiếp khi có tiền.
Ràng buộc trách nhiệm pháp lý của các nhà thầu
Về việc tạm sử dụng vốn chủ sở hữu vượt tỷ lệ 30% tổng mức đầu tư để thanh toán cho dự án theo đề xuất của PVN, Bộ Công Thương cho rằng có thể chấp nhận được.
Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 nếu đi vào vận hành sẽ sản xuất được 7 tỷ kWh điện. Trong khi đó, theo tính toán, nếu không có dự án mới nào thì từ năm 2021, Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng thiếu điện.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đánh giá, hiện tại là thời điểm quan trọng với dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 nói riêng và hệ thống điện quốc gia nói chung. Nếu đảm bảo giải ngân chặt chẽ, đúng tiến độ thì đây là giải pháp quan trọng nhất để bảo toàn vốn đầu tư nhà nước cho những công trình điện quan trọng.
Do đó, Bộ trưởng đề nghị, các bộ, ngành phải nhanh chóng gửi ý kiến để Bộ tổng hợp trình Thủ tướng, thường trực Chính phủ vào cuối tháng 7 này dựa trên các đề xuất của PVN.
Ngoài ra, Bộ trưởng cũng đề nghị PVN cần chịu trách nhiệm các phương án để tổ chức quản lý, triển khai, đảm bảo chất lượng, tiến độ dự án, đảm bảo năng lực tổng thầu, quản trị dự án.
Bên cạnh đó, PVN phải có phương án ràng buộc trách nhiệm pháp lý của các nhà thầu khi nhà máy chạy thử và đi vào vận hành; đồng thời cơ cấu kiện toàn lại tổng thầu PVC, ràng buộc trách nhiệm của PVC với nguồn vốn tăng thêm.
