Xuất khẩu gạo 'hứa hẹn' 1 năm thắng lớn
Nửa đầu năm nay chỉ có 7 mặt hàng tăng trưởng xuất khẩu. Trong đó, gạo ghi nhận mức tăng trưởng cao thứ hai với kim ngạch đạt 2,3 tỷ USD và tăng gần 35% so với cùng kỳ năm trước, chỉ sau mặt hàng rau quả.
Trên thị trường thế giới, giá gạo Việt đang quanh mức đỉnh 10 năm trở lại đây. Giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng đầu năm đạt 517 USD một tấn, tăng 5,8% so với cùng kỳ 2022 (489 USD một tấn), theo báo cáo mới đây của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Việt Nam vươn lên trở thành nước xuất khẩu gạo lớn nhất vào Trung Quốc".
Chiếm 42,4% số lượng gạo Việt xuất ra thế giới, Philippines đang là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với số lượng 1,5 triệu tấn, tương đương hơn 772 triệu USD. Tiếp đến là Trung Quốc với kim ngạch 364 triệu USD, tăng 72,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Triển vọng xuất khẩu gạo trong năm nay được nhận định là tích cực. Đáng chú ý, Việt Nam hiện cũng đã vươn lên trở thành nước xuất khẩu gạo lớn nhất vào Trung Quốc, bỏ xa các nhà xuất khẩu gạo khác như Myanmar, Ấn Độ hay Thái Lan.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, thị trường thế giới đang có nhu cầu cao, hợp đồng đã ký đủ, xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng cả năm. Đặc biệt, do ảnh hưởng của những bất ổn về kinh tế, thiên tai (El Nino), nhu cầu dự trữ lương thực của các quốc gia tăng mạnh, theo đánh giá của Tổ chức Lương thực và nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO).
Nhiều nước đang tăng cường thu mua gạo dự trữVề sản xuất trong nước, do thời tiết thuận lợi cùng với mô hình trồng lúa ứng dụng công nghệ cao tiếp tục được nhân rộng nên năng suất lúa đông xuân năm nay đạt khá. Cùng với việc thu hoạch vụ đông xuân, tính đến trung tuần tháng 6/2023, các địa phương trên cả nước đã xuống giống cho vụ lúa hè thu.
Tuy nhiên, nhìn toàn diện hơn, hoạt động xuất khẩu gạo Việt Nam vẫn còn những khó khăn, hạn chế như: chiến lược thị trường chưa thực sự ổn định, dài hạn; công tác phát triển thị trường chưa tương xứng với tiềm năng ngành hàng; sự cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu gạo; giá cả đầu vào tăng cao…
Đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu gạo
Do đó, để đẩy mạnh hoạt động sản xuất, xuất khẩu gạo trong thời gian tới, tận dụng thời cơ, cơ hội thị trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa có công điện đưa ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung triển khai thực hiện trong thời gian tới.
Theo đó, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương liên quan hoàn thiện thể chế chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa năng suất, chất lượng cao phù hợp yêu cầu thị trường, sử dụng hiệu quả thương hiệu và nhãn hiệu Gạo Việt Nam/VietNam rice; xây dựng các tiêu chuẩn về sản xuất, chế biến và chất lượng sản phẩm phù hợp với hội nhập quốc tế trong tình hình hiện nay.
Do ảnh hưởng của những bất ổn về kinh tế, thiên tai (El Nino), nhu cầu dự trữ lương thực của các quốc gia tăng mạnh".
Xây dựng cơ sở hạ tầng (công nghệ sau thu hoạch, kho chứa bảo quản sản phẩm), đầu tư phát triển mạnh hơn các loại gạo giá trị cao, đã tạo được hình ảnh thương hiệu. Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất, giảm phụ thuộc vào phân bón và thuốc bảo vệ thực vật gây ảnh hưởng đến chất lượng gạo, gây ô nhiễm môi trường, nhằm tăng năng suất và chất lượng gạo, nâng giá thành xuất khẩu.
Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chính sách khuyến khích, hỗ trợ triển khai xây dựng vùng nguyên liệu, tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ thóc, gạo; nâng cao năng lực tổ chức của các Hợp tác xã, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về các cơ chế, chính sách liên quan đến sản xuất, tiêu thụ lúa, gạo.
Đẩy mạnh đàm phán song phương, đa phương để ký kết các Hiệp định, thỏa thuận về sự phù hợp, công nhận lẫn nhau về kiểm dịch, chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm với các thị trường trọng điểm nhằm tận dụng cơ hội mở cửa thị trường, chiếm lĩnh thị trường.
Định hướng nông dân và thương nhân tăng cường công tác bảo quản, chế biến đáp ứng các quy định nhập khẩu của các thị trường về chất lượng, an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc.
Bộ Công thương chủ trì đa dạng hóa thị trường xuất khẩu gạo; linh hoạt tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại, kết hợp giữa hình thức truyền thống và trực tuyến nhằm duy trì, củng cố các thị trường xuất khẩu gạo truyền thống như Philippines, Trung Quốc, Indonesia, khu vực Châu Phi... và phát triển các thị trường mới, tiềm năng, các thị trường FTA; khai thác các thị trường ngách với chủng loại gạo thơm, gạo chất lượng cao như EU, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, khu vực Bắc Mỹ…
Đồng thời, đề nghị các đối tác mở cửa thêm, gia tăng hạn ngạch cho Việt Nam. Xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gạo Việt Nam thông qua chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại, chương trình thương hiệu quốc gia và các chương trình, đề án liên quan của các bộ, ngành, địa phương. Cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy xuất khẩu gạo.
Nâng cao nhận thức của thương nhân về các quy định tại các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, hiệp định song phương để tận dụng tối đa lượng hạn ngạch thuế quan dành cho gạo Việt Nam.
Chủ tịch UBND các tỉnh tổ chức thực hiện quy hoạch sản xuất lúa, chỉ đạo việc cung ứng vật tư, cơ cấu giống, thực hiện kỹ thuật canh tác, nâng cao chất lượng gạo đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và cho xuất khẩu.
Cùng với đó, theo dõi sát tình hình hoạt động của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để chủ động tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về xuất khẩu gạo theo thẩm quyền, nhất là trước xu hướng gia tăng các hàng rào kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm; kịp thời báo cáo đề xuất các giải pháp đối với những vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam tăng cường thông tin tình hình thị trường gạo thế giới cũng như nhu cầu của các đối tác đến các thương nhân xuất khẩu gạo và các địa phương liên quan; chủ động đề xuất các chương trình xúc tiến thương mại vào các thị trường và cách tiếp cận đối với từng thị trường cụ thể góp phần quảng bá hình ảnh, thương hiệu sản phẩm gạo Việt Nam.
