Trong Chỉ thị số 07/CT-TTg về đổi mới quản trị, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư phát triển của các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước vừa được ban hành, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, các doanh nghiệp nhà nước cần giữ và tiếp tục phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt nền kinh tế.
Doanh nghiệp nhà nước là lực lượng tiên phong, dẫn đầu trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phục hồi kinh tế quốc gia.
Năm 2023, tình hình thế giới, trong nước tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, khó khăn hơn so với dự báo, tạo sức ép, tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội trong nước. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhà nước đã có đóng góp tích cực vào tăng trưởng chung.
Tổng doanh thu ước thực hiện năm 2023 của doanh nghiệp nhà nước khoảng 1.652 triệu tỷ đồng, vượt 4% kế hoạch năm 2023. Lợi nhuận trước thuế khoảng 126 triệu tỷ đồng, vượt 8% kế hoạch năm; đóng góp ngân sách nhà nước khoảng 166 triệu tỷ đồng, vượt 8% kế hoạch năm.
Thủ tướng nhấn mạnh, doanh nghiệp nhà nước ngày càng thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, chi phối, chủ đạo trong những ngành, lĩnh vực quan trọng, thiết yếu của nền kinh tế; giúp ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng.
Doanh nghiệp nhà nước góp phần bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đóng góp thiết thực vào xây dựng, phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ tổ quốc.
Tuy nhiên, hoạt động của khu vực doanh nghiệp nhà nước còn bộc lộc một số hạn chế như một số doanh nghiệp chưa phát huy hết hiệu quả nguồn lực, vốn, tài sản nhà nước giao. Giải ngân vốn đầu tư cả năm 2023 chưa đạt kế hoạch đề ra.
Nhiều doanh nghiệp hoạt động thua lỗ; năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số còn hạn chế; công tác đổi mới quản trị doanh nghiệp còn chậm.
Đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư trọng điểm của quốc gia
Để tiếp tục phát huy vai trò dẫn dắt, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và thúc đẩy đầu tư phát triển của các doanh nghiệp nhà nước, Chỉ thị 07 của Thủ tướng đã đặt ra một loạt các giải pháp quan trọng.
Trong đó, giải pháp đầu tiên là đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư lớn, trong điểm quốc gia. Các doanh nghiệp nhà nước đang thực hiện đầu tư, thi công kết cấu hạ tầng, công trình giao thông trọng điểm cần đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả, an toàn.
Một số công trình giao thông quan trọng có thể kể đến như tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông, các đường cao tốc trục Đông Tây, các trục cao tốc kết nối các vùng kinh tế trọng điểm.
Bên cạnh đó, các tuyến đường vành đai như vành đai 4 vùng Thủ đô, vành đai 3 TP. HCM cũng cần đẩy nhanh tiến độ. Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Nhà ga hành khách T3 Sân bay Tân Sơn Nhất, các tuyến luồng hàng hải vào cảng Cái Mép - Thị Vải, cảng Nam Nghi Sơn… cần sớm hoàn thành nâng cấp.
Việc đẩy mạnh thực hiện các dự án đầu tư lớn, trọng điểm của quốc gia là tiền đề và động lực quan trọng cho phát triển các ngành, lĩnh vực và cả nền kinh tế.
Khẩn trương tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương triển khai có kết quả và hiệu quả đề án cơ cấu lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025; chiến lược phát triển, kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển hàng năm và 5 năm của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp nhà nước cần ưu tiên tập trung nguồn lực vào lĩnh vực kinh doanh chính, khắc phục tình trạng đầu tư phân tán, dàn trải, không hiệu quả. Đồng thời, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo; đổi mới mô hình quản trị doanh nghiệp theo hướng hiện đại phù hợp với thông lệ quốc tế.
Doanh nghiệp nhà nước cần hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch sản xuất kinh doanh được giao, góp phần cao nhất bảo đảm các cân đối lớn cho nền kinh tế, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm, thực hiện chính sách an sinh xã hội.
Tiên phong dẫn dắt đổi mới sáng tạo
Thủ tướng yêu cầu các tập đoàn, tổng công ty lớn như Viettel, VNPT, Mobifone… tiếp tục thúc đẩy các dự án đầu tư phát triển và phổ cập hạ tầng viễn thông truyền thống sang hạ tầng số.
Các doanh nghiệp cần tập trung phát triển hạ tầng trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây, hạ tầng công nghệ số và nền tảng số, ứng dụng số tạo động lực phát triển kinh tế số; đồng thời đóng vai trò dẫn dắt, đi đầu trong việc nghiên cứu công nghệ mới nổi như chip bán dẫn.
Tháo gỡ các điểm nghẽn trong phát triển các dự án
Đối với các dự án đang gặp vướng mắc, Thủ tướng cũng có chỉ đạo cụ thể đến từng doanh nghiệp để tháo gỡ các điểm nghẽn.
Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đường dây 500 KV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đến Phố Nối (Hưng Yên), phấn đấu đưa vào khai thác trong tháng 6 năm 2024.
EVN, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và đơn vị trực thuộc triển khai kịp thời, hiệu quả Quy hoạch phát triển Điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 theo quy định, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, cung ứng đủ điện cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân.
EVN, PVN chủ động đề xuất cấp có thẩm quyền giải pháp tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc phát sinh trong phát triển các dự án nhiệt điện khí để vừa góp phần thúc đầy tiến độ đầu tư các dự án nguồn điện khí và các dự án khai thác khí.
Đối với lĩnh vực xăng dầu, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cùng các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, tăng khả năng dự báo diễn biến giá thị trường thế giới, chủ động phương án bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho nền kinh tế và giảm thiểu bất lợi do biến động về giá xăng dầu thế giới.
Các doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ quản lý khai thác hệ thống hạ tầng nông nghiệp là các công trình thủy lợi tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ tưới, tiêu ứng phó hạn hán xâm nhập mặn để hỗ trợ phát triển nông nghiệp hiệu quả, bền vững, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia và đẩy mạnh xuất khẩu.
Tổng công ty Lương thực Miền Bắc, Tổng công ty Lương thực Miền Nam chủ động, tích cực tham gia thực hiện có hiệu quả Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030".
Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam tiếp tục phát huy thế mạnh sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm từ mủ cao su; đẩy mạnh hoạt động chế biến xuất khẩu gỗ, đồ gỗ.
Các công ty cung cấp dịch vụ khai thác hải sản tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ hậu cần cho ngư dân bám biển xa bờ, phát triển kinh tế biển.
Nâng cao năng lực cạnh tranh trong sản xuất công nghiệp phụ trợ
Thủ tướng yêu cầu các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, dịch vụ tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, đặc biệt là lĩnh vực công nghiệp phụ trợ; phát triển thương mại điện tử; đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa.
Các doanh nghiệp du lịch cần "làm mới" sản phẩm du lịch gắn với phát triển kinh tế đêm tại các đô thị lớn.
Các doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực xây dựng phát triển hạ tầng đô thị, nhà ở đô thị đẩy mạnh phát triển các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; góp phần triển khai nhanh, hiệu quả đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030, năm 2024 nỗ lực phấn đấu hoàn thành khoảng 130 nghìn căn hộ.
Các ngân hàng thương mại nhà nước tiếp tục rà soát, đơn giản thủ tục cho vay, giải ngân, đúng quy định, tiết giảm chi phí, phấn đấu giảm lãi suất cho vay, bảo đảm chi phí lãi vay hợp lý nhằm hỗ trợ phục hồi kinh tế.
Đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; kiên quyết cắt giảm thủ tục hành chính, quy định kinh doanh không cần thiết, không phù hợp, thiếu tính khả thi.
Các cấp các ngành cần chấn chỉnh, khắc phục triệt để việc né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ; đồng thời phải bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, trong đó có lợi ích của người dân, doanh nghiệp.
