CEO Selex Motors: Viên pin mới là trọng tâm của hệ sinh thái xe điện

Khởi nghiệp xe điện cần đam mê và logic

Việt Nam đang có nhiều lợi thế về khởi nghiệp Deeptech (công nghệ sâu) như: nhân lực trẻ, trình độ tay nghề cao và năng động, đây vẫn là lĩnh vực khá mới ở Việt Nam.

Lấy ví dụ, việc xây dựng một sản phẩm xe điện nói riêng và phần cứng nói chung, ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên - Đồng sáng lập và CEO Selex Motors cho biết, startup thường mất gấp 3 lần thời gian so với việc phát triển một sản phẩm phần mềm.

Bên cạnh đó, sản phẩm phần mềm phân phối dễ hơn rất nhiều. Trong khi đó, sản phẩm phần cứng phải xây dựng mạng lưới bán lẻ, bảo trì sản phẩm, và trong trường hợp xe điện thì có cả hạ tầng trạm sạc.

Thâm chí ở Đông Nam Á, khởi nghiệp Deeptech, nhất là trong mảng phần cứng, năng lượng mới như Selex Motors cũng gặp nhiều trở ngại về gọi vốn vì rủi ro cao và chi phí đầu tư nghiên cứu cũng rất lớn.

Theo ông Nguyên, để thu hút nhà đầu tư, các công ty startup phải làm được hai việc: đầu tiên là phải đam mê với việc mình làm, đồng thời đặt câu hỏi một cách logic về nhu cầu thị trường. Như ông Nguyên, về Việt Nam năm 2017 và nhận thấy tiềm năng xe điện và trở ngại còn khó hơn.

"Nhưng tôi vẫn làm, tôi xin nghỉ việc ở Viettel và bắt đầu với Selex", ông Nguyên chia sẻ tại Touchstone Coffee Chat.

Phần lớn nguồn vốn của Selex đến từ các nhà đầu tư thiên thần trước khi nhận đầu tư từ quỹ Touchstone Partners vào tháng 2/2022. Đây cũng là một cách để tạo sự tin tưởng cho các quỹ sau này, đó là sử dụng niềm đam mê của mình thuyết phục được các nhà đầu tư cá nhân xuống tiền chỉ với một ý tưởng, một tầm nhìn.

Ông Lê Thành Nam - Giám đốc Đầu tư quỹ Touchstone Partners cho biết, thời điểm Selex Motors tiếp cận Touchstone, quỹ đánh giá đội ngũ sáng lập rất "cứng". Tuy nhiên, lĩnh vực xe điện dù nhiều tiềm năng nhưng thị trường rất thiếu các thông tin để đánh giá. 

Tại thời điểm đó, việc đánh giá một startup xe điện vẫn dựa trên các thông số và tiêu chí của các startup phần mềm, và cơ bản là chúng không thể tương đương với nhau. Vì thế, quỹ cần có cái nhìn và tiêu chuẩn đánh giá khác biệt hoàn toàn.

Cái nhìn khác biệt đó nằm ở sự rõ ràng và thực tế. "Lúc gọi vốn, nếu startup đưa ra mục tiêu 30 triệu người Việt Nam sẽ sử dụng sản phẩm xe điện Selex Motors trong vòng 10 năm, chúng tôi có thể sẽ không được thuyết phục. Đây là cách các công ty phần mềm hoặc các công ty phần cứng ở các thị trường rất phát triển như Mỹ hay Châu Âu hay nói", ông Lê Thành Nam chia sẻ.

Thay vào đó, nhà sáng lập Selex Motors vẽ ra bức tranh đơn giản và dễ hiểu về đội ngũ shipper ở các công ty thương mại điện tử lớn tại Việt Nam sử dụng xe điện, đổi pin, sạc được tại trạm nhằm tiết kiệm chi phí.

"Đó là một chiến lực tiếp cận thị trường và bức tranh vĩ mô chúng tôi cho là hợp lý, và Touchstone quyết định đầu tư", đại diện quỹ nhấn mạnh.

Trọng tâm của hệ sinh thái xe điện

Làn sóng phát triển xe điện đang nhận được sự chú ý rất lớn tại khu vực châu Á và Thái Bình Dương với ước tính giá trị hơn 777 tỷ USD vào năm 2027, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm đạt 19,1%.

Trong khi đó, thị trường xe máy điện (E2W) tại Việt Nam là lớn nhất và tăng trưởng nhanh nhất trong các quốc gia ASEAN, xếp thứ hai trên toàn cầu.

Đồng tính với quan điểm xe điện là xu thế tất yếu, nhưng CEO Selex Motors cho rằng vấn đề tồn tại khiến xe điện chưa trở thành phương tiện chủ đạo của người Việt là do sự bất tiện trong quá trình nạp năng lượng, cũng như giá thành sản phẩm.

Trung bình, người dùng đang phải mất thời gian quá lâu (3-8 giờ) để xe sạc đầy pin, và cơ sở hạ tầng cho việc này tại Việt Nam cũng chưa được hoàn thiện.

"Chưa kể, giá xe điện thường đắt hơn xe xăng. Trong đó, pin chiếm một nửa giá thành xe và rất khó để đưa về giá cạnh tranh. Nếu mua xe điện kèm pin thì nó giống như mua xe xăng kèm theo một can xăng lớn để sử dụng trong vòng 5 - 10 năm", ông Nguyên nói.

Để giải quyết cả 2 vấn đề này, Selex Motors triển khai mô hình đổi pin, xoay quanh hệ sinh thái xe điện bao gồm 4 thành phần chính: Xe máy điện thông minh - Pin có tính tương thích cao - Trạm đổi pin tự động - Nền tảng quản lý sử dụng công nghệ IoT.

Trong đó, giải pháp đổi pin được coi là trọng tâm của hệ sinh thái. Người dùng sẽ thuê pin rồi đổi pin đã hết, lấy pin đầy tại các trạm đổi pin của Selex. Quá trình đổi pin chỉ mất chưa đến 2 phút cho 150 km và chi phí đổi pin thấp hơn giá xăng từ 25-35% tính trên cùng một quãng đường đi được.

Ngoài ra, khác với các nhà sản xuất xe điện tập trung vào thị trường B2C, Selex Motors nhắm đến thiết kế các phương tiện chạy điện phục vụ lĩnh vực logistics, có thể vận chuyển tải trọng nặng hơn và to hơn so với xe chở khách thông thường.

Được thiết kế để phục vụ nhu cầu vận tải, xe điện của Selex có tải trọng lên tới 225 kg, tăng 50% khả năng chịu tải so với các loại xe điện khác. Bên cạnh đó, Selex Motors còn sở hữu danh mục Sở hữu Trí tuệ (IP) đáng kể, gồm 10 bằng sáng chế, 5 thiết kế và 4 nhãn hiệu - do bộ phận nghiên cứu và phát triển nội bộ của công ty phát triển.

Gần đây, Selex Motors nhận tài trợ 3 triệu USD là trái phiếu chuyển đổi từ ADB Ventures Schneider Electric Energy Access Asia, Touchstone Partners và Sopoong Ventures.

Dự kiến, thời gian tới Selex Motors sẽ tập trung mở rộng mạng lưới đổi pin ở Hà Nội và TP. HCM lên đến 200 trạm nhằm phục vụ các đối tác giao vận, hướng đến mở rộng mạng lưới đổi pin trên toàn quốc.

Công ty cũng có kế hoạch phát triển các mẫu xe nhắm tới các phân khúc khác nhau và hướng đến mở rộng thị trường ra các nước trong Đông Nam Á trong những năm tới.