Nền kinh tế toàn cầu đang chịu tác động nặng nề với những thay đổi khó lường do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Mất việc làm dần trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người. Tuy nhiên, trong suốt thời kỳ khủng hoảng, đã có nhiều câu chuyện khởi nghiệp thành công và được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ khi nền kinh tế hồi phục.
Trong khi hàng loạt doanh nghiệp gặp khó, thậm chí phải đối mặt với nguy cơ phá sản thì những thông tin về các doanh nghiệp khởi nghiệp gọi được vốn triệu đô trong mùa dịch cũng không phải là hiếm.
Các hoạt động thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cũng được đẩy mạnh trong mùa Covid-19. Trong đó, NTUitive- tổ chức xúc tiến khởi nghiệp thuộc Đại học kỹ thuật Nanyang (Singapore), vừa khởi động chương trình tăng tốc khởi nghiệp NINJA tại TP. HCM do JICA Nhật Bản tài trợ nhằm tạo điều kiện cho các startup tiềm năng nắm bắt cơ hội và phát triển trong giai đoạn này.
TheLEADER đã có buổi phỏng vấn độc quyền với ông Lim Boon Chow, Phó giám đốc phát triển doanh nghiệp của NTUitive để tìm hiểu sâu hơn về câu chuyện này.
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu tồn tại nhiều bất ổn như hiện nay, theo ông, đây có phải là thời điểm tốt để khởi nghiệp?
Ông Lim Boon Chow: Giai đoạn Covid-19 dù gây ra nhiều thách thức nhưng thực chất lại cũng mở ra khá nhiều cơ hội. Đặc biệt là đối với những lĩnh vực có khả năng phục hồi cao như chăm sóc sức khỏe, thương mại điện tử, giáo dục và học tập trực tuyến, bếp trung tâm (cloud kitchen) cho các dịch vụ giao nhận thức ăn, kho vận và giao hàng chặng cuối.
Các công ty có thể hưởng lợi từ việc khởi nghiệp trong giai đoạn khủng hoảng này nhờ vào chi phí kinh doanh bỏ ra thấp, giá thuê mặt bằng rẻ và dễ dàng chiêu mộ được nhân tài với mức lương hợp lý.
Trên thực tế, không có thời điểm nào tốt hơn lúc này để các startup học cách thích nghi và xoay chuyển doanh nghiệp của mình bằng cách bồi dưỡng năng lực để chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi kinh tế. Quá trình này sẽ giúp các công ty khởi nghiệp phục hồi nhanh hơn các công ty đối thủ.
Trong đó, chúng ta có thể tập trung vào việc nuôi dưỡng năng lực cốt lõi của tập thể, nhằm tự động hóa được càng nhiều công đoạn càng tốt. Đồng thời, các công ty khởi nghiệp cũng nên tận dụng cơ hội này để xây dựng mối quan hệ bền chặt với các nhà đầu tư, những người sẵn sàng đồng hành cùng các bạn trong giai đoạn này.
Khủng hoảng đại dịch đã đẩy nhiều công ty khởi nghiệp lớn (như Uber, Airbnb, Yelp,...) vào tình trạng hỗn loạn. Điều gì khiến ông tự tin rằng các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu có thể thu hút đầu tư và vươn lên dẫn đầu trong bối cảnh này?
Ông Lim Boon Chow: Nhà đầu tư thường tuân theo nguyên tắc cơ bản trong việc đánh giá các startup, chủ yếu tập trung vào tầm nhìn dài hạn. Các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn đầu có thể xác định mục tiêu của họ là ứng phó với giai đoạn hậu Covid, xác định thị trường cũng như đưa ra được sự khác biệt trong công nghệ/sản phẩm/mô hình kinh doanh, nhờ đó họ vẫn có những lợi thế để thu hút đầu tư.
Bởi khi toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp bị ảnh hưởng, việc lựa chọn lĩnh vực kinh doanh mà doanh nghiệp muốn bắt đầu hoặc đã sở hữu có thể giúp doanh nghiệp tạo nên sự đột phá.
Mặt khác, sẽ không có thời điểm nào tốt hơn lúc này để giành lấy thị phần và hưởng lợi từ các đối thủ cạnh tranh, những người đã không thể vượt qua cuộc khủng hoảng. Các công ty khởi nghiệp có thể khởi đầu với quy mô nhỏ và nguồn tài nguyên giới hạn, đồng thời chấp nhận rủi ro để phát triển mạnh hơn khi nền kinh tế đã thoát khỏi tình trạng suy thoái.
Mô hình bếp trung tâm (cloud kitchen) có nhiều cơ hội phát triển trong và hậu dịch Covid-19Theo ông, những thách thức mà các công ty khởi nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt là gì và NINJA Accelerator tại TP. HCM có thể giúp họ vượt qua như thế nào?
Ông Lim Boon Chow: Một số thách thức chính bao gồm: thiếu sự dẫn dắt của các cố vấn có kinh nghiệm, khó khăn trong việc tìm người đồng sáng lập và đội ngũ phù hợp cũng như chưa nắm bắt được tâm tư của các nhà đầu tư để tìm kiếm nguồn vốn ngoài vòng hạt giống.
Khi không có sự hướng dẫn và hỗ trợ của các cố vấn, nhiều công ty khởi nghiệp đã phải dành trung bình 18 tháng để tìm ra sản phẩm và thị trường phù hợp với ý tưởng của họ. Điều này dẫn đến việc bị cạn kiệt nguồn tài nguyên và không tận dụng được làn sóng của xu hướng công nghiệp hiện nay vốn dĩ không ngừng thay đổi.
Việc này có thể được giảm thiểu bằng cách tiếp cận với nhóm cố vấn tận tâm bao gồm các chuyên gia trong ngành và các doanh nhân dày dạn kinh nghiệm tại NINJA Accelerator ở TP. HCM.
Hơn nữa, nhiều công ty khởi nghiệp Việt Nam cũng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đội ngũ sáng lập phù hợp cũng như trong việc tiếp cận nguồn vốn. Khi đó, các công ty khởi nghiệp có thể truy cập vào mạng lưới đối tác tài năng của chúng tôi để xây dựng đội ngũ sáng lập phù hợp và đáng tin cậy có khả năng thúc đẩy sự phát triển của công ty.
Ngoài ra, các startup còn có cơ hội nắm bắt những tâm tư, suy nghĩ của các nhà đầu tư và từ đó xây dựng nên các kế hoạch kinh doanh vững chắc hơn với quyền truy cập vào mạng lưới các nhà đầu tư từ mạng lưới đối tác của chúng tôi để đẩy nhanh quá trình gây quỹ.
Một ý tưởng tốt có đủ để khởi nghiệp thành công? Họ còn cần những điều kiện nào khác hay không?
Ông Lim Boon Chow: Một ý tưởng tốt sẽ mang lại một khởi đầu tốt. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn cần sự tác động từ nhiều yếu tố khác như việc xây dựng đội ngũ giỏi với các thành viên đảm nhận vai trò phù hợp cũng như tiếp cận chiêu mộ nhân tài.
Việc tiếp cận các nguồn tài nguyên chính như tài trợ và cố vấn cũng như áp dụng công nghệ cũng cần được chú ý để tạo sự khác biệt cho doanh nghiệp. Ngoài việc tập trung vào thị trường chính, các startup cũng cần mở rộng để có thể tiếp cận các thị trường lớn hơn.
Đồng thời, để trở thành một doanh nhân và theo đuổi đam mê của chính mình, các nhà khởi nghiệp cần có sự nghiên cứu và thấu hiểu khách hàng khi kinh doanh, tạo dựng tầm nhìn xa, có động lực rõ ràng và một khả năng phục hồi mạnh mẽ.
Khả năng hiểu rõ và quản lý thận trọng dòng tiền và cấu trúc vốn cũng là một điểm phân loại khả năng quản lí doanh nghiệp giữa các startup.
Ông Lim Boon Chow
Phó giám đốc phát triển doanh nghiệp, NTUitive (Singapore)
Đặc biệt, khả năng hiểu rõ và quản lý thận trọng dòng tiền và cấu trúc vốn cũng là một điểm phân loại khả năng quản lí doanh nghiệp giữa các startup.
Các công ty khởi nghiệp thận trọng về tài chính sẽ tránh được nhiều vấn đề trong việc thu hút đầu tư bất kể tình hình kinh tế ra sao.
Theo thông tin công bố, năm nay là năm đầu tiên JICA khởi động dự án NINJA. Đâu là lý do JICA đưa ra ý tưởng này?
Ông Lim Boon Chow: Dự án được phát động nhằm tạo môi trường giúp các bên liên quan có cơ hội hợp tác và phát triển tinh thần khởi nghiệp cũng như xác định những vấn đề mà các nhà làm kinh doanh có thể gặp phải.
Đồng thời, chương trình cũng sẽ hỗ trợ tăng tốc các dự án khởi nghiệp, thúc đẩy hợp tác giữa các doanh nghiệp từ nhiều lĩnh vực qua việc kết nối giữa các doanh nhân từ những nước đang phát triển với các công ty Nhật Bản.
Chúng tôi chú trọng vào việc nắm bắt tác động xã hội của các công ty khởi nghiệp và thúc đẩy đầu tư, cũng như thúc đẩy cải thiện chính sách hỗ trợ khởi nghiệp ở mỗi quốc gia
Tại sao JICA chọn Việt Nam là quốc gia ASEAN đầu tiên khởi động dự án NINJA? Tầm nhìn của ông về NINJA Accelerator tại TP. HCM là gì?
Ông Lim Boon Chow: Nền kinh tế Việt Nam đang cho thấy những dấu hiệu tích cực trong thời điểm khó khăn hiện tại. Việc kiểm soát tốt tình hình dịch Covid-19 cũng đã mang đến nhiều cơ hội tiềm năng cho các nhà đầu tư và doanh nhân trong việc thúc đẩy các mô hình kinh doanh của họ.
Dữ liệu từ tổng cục thống kê cho thấy, GDP của Việt Nam trong chín tháng đầu năm 2020 đạt 2,12%, cho thấy Việt Nam là một trong số ít quốc gia đạt được sự tăng trưởng tích cực giữa đại dịch. Hiện tại, các doanh nghiệp đã dần trở lại hoạt động bình thường chứng tỏ nền kinh tế Việt Nam đã sẵn sàng cho sự tăng trưởng trở lại trong thời gian tới. Đã đến lúc các công ty khởi nghiệp khởi động ý tưởng kinh doanh của mình.
JICA đã và đang hoạt động rất tích cực trong công tác hỗ trợ Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu trở thành một nước công nghiệp hiện đại vào năm 2020. Hiện tại, JICA đang phối hợp với các nhà sản xuất công nghiệp Nhật Bản, các tổ chức giáo dục, chính quyền từ các đô thị lớn, tổ chức phi chính phủ và nhiều đơn vị khác nhằm hỗ trợ toàn diện cho công cuộc xây dựng Việt Nam trở thành một quốc gia đạt được công bằng xã hội thông qua việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh quốc tế, hỗ trợ các nhóm dân số dễ bị tổn thương cũng như tăng cường hệ thống quản trị.
Tại sao dự án NINJA lại chọn 6 trong số 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc làm chủ đề cho NINJA Accelerator ở Việt Nam chứ không phải 9 mục tiêu còn lại?
Ông Lim Boon Chow: Hiện tại, đây là những mục tiêu mà chính phủ Việt Nam đang muốn tập trung vào. Hơn nữa, đối tác của chúng tôi cũng sở hữu các công ty khởi nghiệp chất lượng hiện đang thuộc sáu lĩnh vực này.
Không còn nạn đói là quyền và nhu cầu cơ bản của con người.
Nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống tốt hơn nhằm áp ứng nhu cầu cơ bản của con người và cải thiện sức khỏe tinh thần tổng thể, từ đó nâng cao khả năng tham gia vào các hoạt động kinh tế.
Nền giáo dục có chất lượng là cơ sở nâng cao trình độ của lực lượng lao động, thúc đẩy họ tham gia vào các hoạt động kinh tế có giá trị cao hơn để chuyển đổi nền kinh tế.
Năng lượng sạch và giá thành hợp lý, và hành động về khí hậu nhằm duy trì sự bền vững của nền kinh tế đồng thời giảm tác động đến khí hậu và môi trường.
Công nghiệp, sáng tạo và phát triển hạ tầng để cải thiện hiệu quả và tăng năng suất cho các hoạt động kinh tế.
Điều kiện để đăng ký tham dự chương trình tăng tốc khởi nghiệp NINJA tại TP.HCM là gì, thưa ông?
Ông Lim Boon Chow: Để đủ điều kiện đăng ký tham dự chương trình, người tham dự cần có một nhóm hoặc một công ty khởi nghiệp từ 2-5 thành viên với một ý tưởng gần như hoàn thiện hoặc một giải pháp khởi nghiệp. Tất cả thành viên trong nhóm phải có hiểu biết cơ bản và sử dụng tốt tiếng Anh.
Các nhóm đăng ký có thể đang ở: giai đoạn khởi đầu (trước khi thành lập) chỉ với một ý tưởng; giai đoạn tiền hạt giống đang làm việc trên sản phẩm khả dụng tối thiểu (MVP); công ty khởi nghiệp nước ngoài tìm cách tiếp cận thị trường Việt Nam; hoặc các chương trình khởi nghiệp spin-off của các doanh nhân EIR từ các doanh nghiệp địa phương.
Người tham dự sẽ cần phải có mặt tại TP. HCM trong vòng ba tháng để tham gia chương trình. Theo đó, hạn chót để các nhóm đăng ký qua website của chương trình https://www.jicaninjaasia.com hết ngày 2/11/2020.
Ngày 12/11/2020, ban tổ chức sẽ công bố danh sách 60 nhóm được chọn. Ngày 30/11 sẽ công bố 30 nhóm vào chung cuộc. Sau hàng loạt hoạt động diễn ra từ tháng 12/2020 đến hết 16/2/2021 như phỏng vấn, cố vấn, khởi động chương trình tăng tốc và bootcamp, demo gây quỹ..., giai đoạn huy động vốn sau chương trình sẽ được thực hiện từ tháng 5-7/2021.
Xin cảm ơn ông!
