Giá thuê nhà giảm trong thời gian giãn cách xã hội; học phí năm học 2021-2022 được miễn, giảm tại một số địa phương; giá thực phẩm giảm do nguồn cung bảo đảm; chính sách giảm giá điện, giảm tiền điện đợt 4 là các nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2021 giảm 0,62% so với tháng trước, tăng 1,88% so với tháng 12/2020, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê.
Trong mức giảm 0,62% so với tháng trước, 5 nhóm hàng hóa và dịch vụ đã có chỉ số giá giảm và 6 nhóm tăng.
Trong đó, nhóm giáo dục có mức giảm nhiều nhất với 2,89% (làm CPI chung giảm 0,18 điểm phần trăm) do một số địa phương thực hiện miễn, giảm học phí năm học 2021 - 2022 trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp làm cho chỉ số giá nhóm dịch vụ giáo dục giảm 3,35%.
Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 1,99% (làm CPI chung giảm 0,37 điểm phần trăm) chủ yếu do giá tiền thuê nhà giảm 1,99% (làm CPI chung giảm 0,21 điểm phần trăm) để hỗ trợ người dân trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội.
Bên cạnh đó, giá điện giảm tại các tỉnh, thành phố giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 và thời tiết sang thu nên nhu cầu tiêu dùng điện, nước giảm làm giá điện sinh hoạt giảm 4,96% (làm CPI chung giảm 0,16 điểm phần trăm) và giá nước sinh hoạt giảm 1,66%.
Nhóm giao thông giảm 0,16%, mặc dù giá xăng, dầu được điều chỉnh tăng vào ngày 10/9/2021 và ngày 25/9/2021 nhưng do ảnh hưởng của đợt điều giảm vào ngày 26/8/2021 nên chỉ số giá xăng tháng 9/2021 giảm 0,38%, giá dầu diezen giảm 0,39%. Giá ô tô đã qua sử dụng giảm 0,74% do các đại lý kinh doanh gặp khó khăn về tài chính nên giảm giá nhiều loại xe.
Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,16% do nguồn cung dồi dào, trong đó lương thực tăng 0,12% ; thực phẩm giảm 0,3% ; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,04%.
Ở mặt hàng lương thực, chủ yếu do trong tháng có Tết Trung thu nên nhu cầu về bột mỳ, ngô, khoai, sắn tăng cao làm giá nhóm bột mỳ và ngũ cốc khác tăng 2,39%; bên cạnh đó, chỉ số giá lương thực chế biến như bún, phở, bánh đa, mỳ ăn liền, bánh mỳ cũng tăng 0,52%.
Ở chiều ngược lại, giá gạo giảm 0,17% do nguồn cung dồi dào khi các địa phương đang tập trung thu hoạch vụ hè thu. Cùng với đó, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp ảnh hưởng nhiều đến việc tiêu thụ lúa gạo; giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang giảm do nhu cầu nhập khẩu của các nước giảm, chi phí vận chuyển cao, khả năng giao hàng của doanh nghiệp bị hạn chế.
Còn các mặt hàng thực phẩm, giá thịt lợn giảm 2,52% (làm CPI chung giảm 0,09 điểm phần trăm) do dịch tả lợn châu Phi ở các địa phương được kiểm soát tốt, nguồn cung thịt lợn tăng; giá các sản phẩm chế biến từ thịt lợn giảm (giá thịt quay, giò, chả giảm 0,59%; mỡ động vật giảm 3%); giá thịt gia cầm tươi sống giảm 0,28%; giá trứng các loại giảm 1,13%.
Nhóm bưu chính viễn thông giảm 0,06%, tập trung giảm ở giá điện thoại di động và máy tính bảng.
Trái lại, sáu nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng gồm nhóm đồ uống và thuốc lá có mức tăng cao nhất với 0,17%, chủ yếu do giá thuốc lá tăng 0,48% khi chi phí vận chuyển tăng và nguồn cung hạn chế .
Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,09% do nhu cầu sử dụng các thiết bị tủ lạnh; máy vi tính và phụ kiện; máy in, máy chiếu, máy quét tăng cao trong giai đoạn giãn cách xã hội (lần lượt tăng 0,3%; tăng 0,29% và tăng 0,46%).
Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,03% do dịch Covid-19 diễn biến nhanh và phức tạp, các địa phương đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc-xin phòng chống dịch nên nhu cầu mua các loại thuốc, dụng cụ y tế tăng làm giá thuốc các loại tăng 0,11%.
Nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,02%. Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,01% chủ yếu do giá hoa, cây cảnh tăng 0,92%. Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,02%.
Tính chung quý III/2021, CPI tăng 0,93% so với quý trước và tăng 2,51% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, nhớm giao thông tăng cao nhất 13,68%; tám nhóm còn lại chỉ tăng từ 0,17 – 3,46%.
Hai nhóm có chỉ số giá giảm so với cùng kỳ năm trước là văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,91%; bưu chính viễn thông giảm 0,86%.
Bình quân 9 tháng đầu năm 2021, CPI tăng 1,82% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016; lạm phát cơ bản 9 tháng tăng 0,88%.
Theo Tổng cục Thống kê, CPI bình quân 9 tháng qua tăng chủ yếu do bốn nguyên nhân. Thứ nhất, giá xăng dầu trong nước tăng 24,8% so với cùng kỳ năm trước (làm CPI chung tăng 0,89 điểm phần trăm), giá gas tăng 21,7% (làm CPI chung tăng 0,32 điểm phần trăm);
Thứ hai, giá dịch vụ giáo dục tăng 3,76% so với cùng kỳ năm trước (làm CPI chung tăng 0,2 điểm phần trăm) do ảnh hưởng từ đợt tăng học phí năm học mới 2020-2021 theo lộ trình của Nghị định số 86 của Chính phủ.
Thứ ba, giá gạo tăng 6,47% so với cùng kỳ năm trước (làm CPI chung tăng 0,16 điểm phần trăm) do giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết Nguyên đán tăng và nhu cầu tích lũy của người dân trong thời gian giãn cách xã hội.
Thứ tư, giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào (làm CPI chung tăng 0,13 điểm phần trăm).
Bên cạnh đó, tốc độ CPI 9 tháng đầu năm nay cũng bị kiềm chế bởi ba yếu tố chính. Đầu tiên, giá các mặt hàng thực phẩm giảm 0,29% so với cùng kỳ năm trước (làm CPI chung giảm 0,06 điểm phần trăm).
Thứ hai, Chính phủ triển khai các gói hỗ trợ cho người dân và người sản xuất gặp khó khăn do dịch Covid-19 như gói hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã giảm giá điện, tiền điện cho khách hàng trong quý II (bắt đầu giảm từ tháng 5/2020), quý IV năm 2020 (được thực hiện vào tháng 1/2021) và giảm giá điện, tiền điện cho người dân tại các địa phương giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16 tại kỳ hóa đơn tháng 8, 9/2021 nên giá điện sinh hoạt bình quân 9 tháng năm 2021 giảm 0,99% so với cùng kỳ năm 2020 (làm CPI chung giảm 0,03 điểm phần trăm);
Thứ ba, nhu cầu đi lại, du lịch của người dân giảm do ảnh hưởng của dịch Covid-19 làm giá vé máy bay giảm 20,91% so với cùng kỳ năm trước; giá du lịch trọn gói giảm 2,69%;
Đồng thời, các cấp, các ngành tích cực triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để ngăn chặn diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 và ổn định giá cả thị trường.
Lạm phát cơ bản tháng 9/2021 giảm 0,26% so với tháng trước, tăng 0,74% so với cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản bình quân 9 tháng năm 2021 tăng 0,88% so với bình quân cùng kỳ năm 2020.
