Năng lượng luôn là yếu tố quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tất cả các nước trên thế giới.
Hiện nay, các nguồn nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt đã và đang đáp ứng phần lớn nhu cầu năng lượng trong nước. Tuy nhiên, nguồn năng lượng hóa thạch có hạn, việc sử dụng nhiều năng lượng này gây ô nhiễm môi trường, hiệu ứng nhà kính.
Vì vậy, việc nghiên cứu và sử dụng các nguồn năng lượng xanh thay thế, có khả năng tái tạo và khắc phục được hạn chế nêu trên như năng lượng gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt hay năng lượng sinh khối, sinh học là một nhu cầu tất yếu.
Phát triển năng lượng xanh ngày nay đang là xu thế mới, làm thay đổi khá nhanh chóng cơ cấu ngành năng lượng. Nhiều quốc gia đã khẩn trương xây dựng và thực thi các chiến lược, chính sách phát triển năng lượng xanh với tầm nhìn dài hạn, tập trung nhiều các nguồn lực về con người, khoa học – công nghệ và tài chính – tín dụng… hướng tới việc phát triển nền kinh tế các-bon thấp, bền vững và thân thiện với môi trường.
Việt Nam đang trong tình trạng cán cân năng lượng có xu hướng nghiêng dần sang nhập khẩu. Thị trường năng lượng hiện nay chưa hoàn thiện, chưa đồng bộ được là điểm ngẽn trong phát triển năng lượng Việt Nam.
Tại Hội thảo năng lượng xanh cho phát triển kinh tế trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ hai do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức sáng nay, ông John Kerry, cựu Ngoại trưởng Mỹ, Chủ tịch danh dự Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie đã thẳng thắn khi đặt vấn đề:’ Lựa chọn nào cho VN: Than đá hay Năng lượng tái tạo?’.
Theo ông, sử dụng nhiên liệu hóa thách như: than đá, dầu mỏ… trong 20 năm tiếp theo đang đặt sinh mạng chúng ta trong rủi ro. Biến đổi khí hậu đang diễn ra khắp nơi trên thế giới khiến nhiều người dân đã phải rời quê nhà khi họ không đủ lương thực, không đảm bảo cuộc sống.
Ông John Kerry cho biết, ông đã đến Bắc Băng Dương, Đại Tây Dương và được các nhà khoa học cho biết các tảng băng lớn, sâu 2-3 km đang tan ra đại dương và hiện tượng này đang gia tăng. Những cơn bão lớn, hiện tượng tự nhiên bất thường đã xuất hiện 5 năm 1 lần và thường xuyên hơn. Những điều đó bắt nguồn từ việc chúng ta chưa có lựa chọn thông minh để sử dụng năng lượng hiệu quả nhất.
Than đá đang đóng góp lớn nhất cho rác thải hiệu ứng nhà kính, năng lượng “bẩn nhất”. Hà Nội từng có hơn 190 ngày chất lượng không khí dưới chuẩn, nguy hiểm; có đến 23.000 người mắc bệnh hô hấp, ung thư, bệnh khác do không khí kém.
Trước thực tế biến đổi khí hậu, hiệu ứng nhà kính đang diễn ra, ông John cho biết, các định chế tài chính đang ngày càng không đầu tư cho việc sản xuất điện từ than đá.
Giải pháp chống biến đổi khí hậu là sử dụng năng lượng thông minh bằng việc đưa ra các quyết định phù hợp đúng đắn trong đầu tư cho tương lai.
Việt Nam đang muốn hướng tới nền tảng năng lượng khác biệt, trong khi duy trì tăng trưởng kinh tế, dịch chuyển thông minh điện lưới để cung cấp đủ năng lượng cho phát triển và đó là vị thế tuyệt vời để đưa ra lựa chọn thông minh hơn.
Bởi lẽ, các cam kết về nguồn lực cho đầu tư, sử dụng điện than trong 30 năm tới là khó khăn khi mà thế giới đang quay lưng.
Cũng theo ông John Kerry, Việt Nam cần đầu tư sử dụng điện từ năng lượng mặt trời, điện gió, khí đốt, địa nhiệt điện.
Việt Nam cũng cần có những chính sách cởi mở, tạo ra lộ trình năng lượng mặt trời trong cách tiếp cận tổng thể. Than đá không rẻ hơn năng lượng mặt trời, năng lượng tái tạo khác so với điện than nếu tính đủ các mức độ ảnh hưởng biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường…
Thậm chí, nếu tính đủ thì còn đắt hơn. Việt Nam cũng đang có cơ hội thay đổi một cách căn cơ, hiệu quả hơn và sẽ tiết kiệm hàng tỷ USD cho ngân sách, đồng thời người dân có cuộc sống chất lượng hơn, tạo nhiều công ăn việc việc làm trong lĩnh vực này hơn.
