Dấu hiệu phục hồi trong thu hút FDI

Tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong 9 tháng qua đạt hơn 18,7 tỷ USD, giảm 15,3% so với cùng kỳ năm 2021 và giảm thêm 3 điểm phần trăm so với 8 tháng, theo số liệu của Bộ Kế hoạch và đầu tư tính đến ngày 20/9/2022.

Cụ thể, 1.355 dự án mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, giảm 12% với cùng kỳ năm trước. Tổng vốn đăng ký của các dự án mới đạt trên 7,12 tỷ USD, giảm 43%.

Đăng ký điều chỉnh vốn đầu tư có 769 lượt dự án, tăng 13,4% so với cùng kỳ. Trong đó, tổng vốn đăng ký tăng thêm đạt trên 8,3 tỷ USD, tăng 30%.

Góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư ngoại có 2.697 lượt, giảm 4,7% so với cùng kỳ. Tổng giá trị vốn góp đạt hơn 3,28 tỷ USD, tăng 2%.

Việc thu hút vốn FDI trong tháng 9 đã có sự cải thiện so với tháng trước đó, đặc biệt là phần vốn đăng ký điều chỉnh tăng thêm khi gấp 3 lần so với tháng 8, vốn đăng ký cấp mới cũng tăng 37%.

Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, mức giảm của tổng vốn đăng ký FDI trong 9 tháng vẫn đang ngày càng bị ‘đào sâu’.

Tình hình thế giới đang biến động ngày càng nhanh. Những dự báo vào tháng 6 và trước đó dường như không còn đúng khi cho rằng tình trạng ‘ảm đạm’ trong thu hút FDI của Việt Nam chỉ là ‘tạm thời’ trong các tháng đầu năm.

Lập luận chính được đưa ra rằng: trong bối cảnh gián đoạn hoạt động sản xuất do tình hình dịch Covid-19 ở Trung Quốc buộc các công ty tìm cách chuyển một phần dây chuyền sản xuất ra khỏi nước này, Việt Nam được dự báo sẽ là điểm đến của hàng loạt công ty lớn trên thế giới với các lợi thế về chính sách chuyển mình và phát triển, nới lỏng các hạn chế đầu tư, quản lý tài khoá tốt…

Tuy nhiên, nguy cơ suy thoái toàn cầu được liên tục cảnh báo từ tháng 7 tới nay khiến các tập đoàn lớn trên thế giới phải ‘dè chừng’ trong các quyết định đầu tư ra nước ngoài, việc thu hút FDI thời gian tới được nhiều chuyên gia dự báo sẽ càng khó khăn hơn.

Trong 9 tháng đầu năm nay, theo lĩnh vực đầu tư, các nhà đầu tư ngoại đã đầu tư vào 18/21 ngành lĩnh vực, trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu. Kinh doanh bất động sản đứng thứ hai. Tiếp theo lần lượt là ngành hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ, bán buôn và bán lẻ.

Nếu xét về số lượng dự án mới thì bán buôn bán lẻ, công nghiệp chế biến chế tạo và hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ là các ngành thu hút được nhiều dự án nhất, chiếm lần lượt 30%, 25,7% và 16% tổng số dự án.

Theo đối tác đầu tư, 97 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đầu tư tại Việt Nam, với Singapore dẫn đầu. Theo sau là Hàn Quốc, Nhật Bản.

Về số lượng dự án, Hàn Quốc vẫn là đối tác có nhà đầu tư quan tâm và đưa ra các quyết định đầu tư mới cũng như mở rộng dự án đầu tư và góp vốn mua cổ phần nhiều nhất trong 9 tháng qua, cụ thể chiếm 21% số dự án mới, 36% số lượt điều chỉnh và 35% số lượt góp vốn mua cổ phần.

Trong đó, bên cạnh lĩnh vực sản xuất, bất động sản đang thu hút nguồn vốn FDI đáng kể từ Hàn Quốc trong những năm gần đây. Nổi bật trong đầu năm nay là khoản đầu tư 900 triệu USD của Lotte E&C để phát triển khu đô thị thông minh mang tên “Lotte Eco Smart City Thủ Thiêm”.

Theo địa bàn đầu tư, các nhà đầu tư ngoại đã rót vốn vào 53 tỉnh, thành phố trên cả nước, trong đó TP.HCM vươn lên vị trí dẫn đầu. Tiếp theo là Bình Dương (số tăng 58% so với cùng kỳ năm trước), Bắc Ninh (gấp 2,1 lần so với cùng kỳ).

Nếu xét về số dự án mới, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tập trung đầu tư nhiều tại các thành phố lớn, có cơ sở hạ tầng thuận lợi như TP.HCM, Hà Nội. Trong đó, TP.HCM dẫn đầu về số dự án mới (42%), số lượt góp vốn mua cổ phần (67%) và đứng thứ hai về số lượt dự án điều chỉnh vốn (15% sau Hà Nội là 18%).

Tính lũy kế đến ngày 20/9/2022, cả nước có 35.725 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký trên trên 431,5 tỷ USD. Vốn thực hiện lũy kế của các dự án đầu tư nước ngoài ước đạt 267 tỷ USD, bằng 61,9% tổng vốn đầu tư đăng ký còn hiệu lực.

Kim ngạch xuất khẩu của khu vực đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng, (kể cả dầu thô) ước đạt 210,8 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ, chiếm 74% kim ngạch xuất khẩu. Xuất khẩu không kể dầu thô ước đạt gần 209 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ, chiếm 73% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Nhập khẩu của khu vực này ước đạt gần 181,8 tỷ USD, tăng 14% so cùng kỳ và chiếm 65% kim ngạch nhập khẩu cả nước.

Do đó, khu vực đầu tư nước ngoài 9 tháng xuất siêu trên 29 tỷ USD kể cả dầu thô và xuất siêu trên 27,3 tỷ USD không kể dầu thô. Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp trong nước nhập siêu gần 23,3 tỷ USD.

Theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và đầu tư, việc thu hút vốn FDI thấp sẽ ảnh hưởng đến tiềm năng mở rộng sản lượng của khu vực FDI, có thể tác động kim ngạch xuất nhập khẩu, cán cân vãng lai, dự trữ ngoại hối, tỉ giá… trong trung và dài hạn.

Chất lượng FDI chậm được cải thiện, thiếu các dự án có quy mô lớn, công nghệ hiện đại, giá trị gia tăng cao, liên kết chặt chẽ và hỗ trợ chuyển giao công nghệ cho khu vực trong nước.