Mekong Capital chọn người dám thử, dám sai

Thưa ông, Mekong Capital gần đây khá "mát tay" với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ sinh học và y tế. Điển hình Gene Solutions, startup này có tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng năm đạt 63% và đang tiếp tục mở rộng thông qua vòng gọi vốn mới có thể lên tới 70 triệu USD. Vậy đứng ở góc độ một nhà đầu tư, điều gì khiến Mekong Capital rót vốn vào Gene Solutions ban đầu?

Ông Chad Ovel: Cảm ơn bạn, một câu hỏi rất thú vị. Tôi nhớ lần đầu tiên chúng tôi gặp đội ngũ sáng lập Gene Solutions, họ chủ yếu là những con người làm việc trong phòng thí nghiệm, mà chưa được nhiều nhà đầu tư biết đến.

Nhưng bước ra khỏi phòng thí nghiệm, các sản phẩm của họ lại bán rất chạy, với khoảng 90% thị phần trong mảng xét nghiệm tiền sản không xâm lấn (NIPT) tại Việt Nam.

Chưa kể, Gene Solutions đang cung cấp dịch vụ xét nghiệm với chi phí thấp hơn nhiều so với các đối thủ quốc tế. Do đó, chúng tôi nhận thấy đây là cơ hội để một doanh nghiệp Việt Nam có thể mở rộng và tiến ra nước ngoài.

Tất nhiên, điều này cũng đòi hỏi Gene Solutions phải có những đột phá về mặt công nghệ, thử nghiệm lâm sàng, cũng như những đối tác y tế và các kênh phân phối mới.

Gene Solutions đã có một phòng xét nghiệm tại Singapore, đồng thời hợp tác với các phòng xét nghiệm tại Thái Lan, chuỗi bệnh viện tại Philippines, Malaysia.

Bài toán đặt ra với đội ngũ sáng lập Gene Solutions lúc này ngày một lớn hơn. Không chỉ dừng lại ở mảng xét nghiệm tiền sản không xâm lấn, họ tham vọng có thể tiến sang một phân khúc thị trường khác biệt như là tầm soát và phát hiện ung thư sớm (ECD).

Mặc dù đây là một mục tiêu thách thức, nhưng chúng tôi nghĩ nó đáng để thử. Bởi những nỗ lực của Gene Solutions có thể giúp ích cho rất nhiều người. Bạn biết đấy, tỷ lệ sống sót của một người bệnh có thể cao hơn đến 10 lần nếu được phát hiện ung thư sớm.

Nếu Gene Solutions có thể giúp người bệnh phát hiện ung thư sớm, thì với Mekong Capital, liệu có một công thức chung giúp công ty phát hiện sớm những doanh nghiệp tiềm năng như Gene Solutions?

Ông Chad Ovel: (cười) Ưu tiên lớn nhất của chúng tôi là đội ngũ sáng lập doanh nghiệp có khả năng dẫn dắt, lãnh đạo, cùng tư duy quản lý tốt. Sở dĩ chúng tôi ưu tiên điều này là vì Việt Nam đang có một thế hệ CEO tài năng hơn nhiều so với trước đây.

Bất kì mô hình kinh doanh nào mới cũng cần có một người lãnh đạo giỏi. Đó sẽ là người luôn dám thử và dám sai. Trong khi đó, ở các doanh nghiệp truyền thống, sự ổn định lại cần được ưu tiên hơn.

Chúng tôi đã gặp khá nhiều các bạn trẻ tài năng, đã thành công ở các công ty khởi nghiệp. Họ có thể chưa phải những nhà sáng lập, nhưng trong tương lai, đâu ai nói trước được, đúng không?

Ngoài ưu tiên là con người, chiến lược đầu tư của Mekong Capital sẽ có gì đặc biệt trong năm 2024 này, thưa ông?

Ông Chad Ovel: Mekong Capital luôn đầu tư theo những chiến lược dài hạn và gắn với ngành tiêu dùng. Giống như trước đây, chiến lược này sẽ không có gì thay đổi.

Tuy nhiên, năm 2024, chúng tôi chắc chắn sẽ khắt khe hơn trong các khoản đầu tư của mình, ưu tiên tìm kiếm các doanh nghiệp có dòng tiền bền vững, đã có lợi nhuận, và có mô hình kinh doanh tốt.

Những tiêu chí này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chi phí vốn tại các doanh nghiệp đang tăng cao hơn so với quá khứ. Vì thế, Mekong Capital sẽ rất cẩn trọng khi đầu tư vào bất kỳ ngành, hoặc công ty nào đang cần vay nợ, hoặc tăng vốn để phát triển.

Mong ông chia sẻ, điều gì đã khiến Mekong Capital trở nên cẩn trọng như vậy?

Ông Chad Ovel: Tôi tin rằng chúng ta đang trải qua một giai đoạn khó khăn. Đầu tiên là sự suy giảm về xuất khẩu trong năm ngoái. Đây là điều chưa từng gặp ở Việt Nam trong một thời gian dài, và đang tạo ra những tác động tiêu cực đến những ngành nghề vốn là thế mạnh như: may mặc, da giày, nội thất...

Thêm vào đó là những rủi ro về phần thủ tục pháp lý, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản. Tốc độ phê duyệt chậm đã ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, không chỉ riêng bất động sản. Chẳng hạn như IPO, năm 2023 chúng ta chỉ có 3 thương vụ diễn ra ở Việt Nam, với giá trị rất thấp.

Trong khi đó, ở các thị trường khác tại châu Á như: Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ, có nhiều thương vụ IPO đã diễn ra thành công.

Sự cẩn trọng này của Mekong Capital liệu có đồng nghĩa nền kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục gặp khó trong năm 2024 không, thưa ông?

Ông Chad Ovel: Ngược lại, chúng tôi đang nhìn thấy những chỉ số rất tích cực trong năm nay. Đầu tiên là sự phục hồi về xuất khẩu. Bên cạnh đó, lãi suất vay mua nhà, hoặc mua ô tô cũng đang giảm nhằm kích thích tiêu dùng.

Hiện lĩnh vực chúng tôi cảm thấy quan ngại nhất vẫn là bất động sản nhà ở, khi chưa có dấu hiệu hồi phục. Tôi tin rằng, nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng trở lại khi có sự tham gia của thị trường bất động sản.

Ông có lời khuyên nào cho các nhà đầu tư ngoại trong năm 2024?

Ông Chad Ovel: Chúng tôi vẫn khuyến khích các nhà đầu tư ngoại áp dụng cùng phương pháp mà Mekong Capital đang thực hiện, đó là tập trung vào các doanh nghiệp có khả năng quản trị hiệu quả.

Điều này cực kì quan trọng với những doanh nghiệp có tầm nhìn tăng trưởng dài hạn, bên cạnh yếu tố con người là các nhà lãnh đạo dám thử, dám sai.

Nếu đầu tư chứng khoán, bạn sẽ chỉ quan tâm đến hiệu suất sinh lời. Còn Mekong Capital đầu tư vào doanh nghiệp, chúng tôi sẽ quan tâm đến năng lực quản trị và đội ngũ lãnh đạo.

Chúng tôi nhận thấy, trong hơn 20 năm qua, các doanh nghiệp có năng lực quản trị tốt thường sẽ chiếm được thị phần và tăng trưởng bền vững qua từng năm.