Chất lượng của những con số kỷ lục 2017

Minh Hoàng Thứ sáu, 05/01/2018 - 14:15

Mặc dù các chỉ số vĩ mô rất lạc quan nhưng theo các chuyên gia kinh tế điều đáng quan tâm hơn là chất lượng của tăng trưởng và chất lượng của các con số kỷ lục.

Khái quát về bức tranh kinh tế Việt Nam và đánh giá triển vọng kinh tế năm 2018 tại Hội thảo “Cơ hội đầu tư - kinh doanh 2018” do VTV và BizLIVE tổ chức sáng nay, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, tăng trưởng và các con số kỷ lục của năm 2017 cần có cách nhìn nhận đúng bản chất.

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017
PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

Ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam cho rằng: "Đối với Việt Nam, mọi sự phấn khởi đều dẫn đến mất bình tĩnh. Báo chí hay thị trường sử dụng từ kỳ tích 2017 nhiều đến mức dường như chúng ta hơi say sưa vì thắng lợi". 

Theo ông Thiên, các số liệu chúng ta biết như số liệu tăng trưởng năm qua 6,81% cao nhất 8 - 9 năm trở lại đây. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc 400 tỷ USD, vốn FDI giải ngân 17,5 tỷ USD, dự trữ ngoại hối 51,5 tỷ USD, số doanh nghiệp thành lập mới gần 127 nghìn.

Xuất phát điểm thấp như đầu năm, những con số trên sẽ khiến ai cũng sửng sốt là kỳ tích nhưng nhiều chuyện còn hấp dẫn hơn, ở khía cạnh kinh tế nên đánh giá bình tĩnh hơn. Có lẽ quan trọng hơn tăng trưởng 6,81% là các động thái, do cưỡng bức phải thay đổi hay do chúng ta chủ động.

Về chất lượng của tăng trưởng GDP hay chất lượng của tăng trưởng xuất khẩu cũng cần bàn lại vì nó có liên quan đến cơ cấu. Nói như vậy không có nghĩa là phủ nhận thành tích năm nay. Nhưng vấn đề đáng quan tâm là chất lượng của các con số và chất lượng của cơ cấu.

Nhìn ở khía cạnh chất lượng của tăng trưởng và những con số, ông Thiên phân tích: Cơ chế tăng trưởng, cơ cấu ngành, vùng còn chưa thay đổi được. Doanh nghiệp trong nước có nền tảng quan trọng bậc nhất nhưng còn yếu, đang cần cải cách.

Kinh tế tư nhân tăng nhiều nhưng nhỏ bé, thiếu liên kết. Ngành tài chính ngân hàng, thị trường chứng khoán bùng lên nhưng nền tảng cấu trúc tài chính ngân hàng còn yếu.

Nguồn nhân lực, cấu trúc tương lai nền kinh tế chưa có gì cả. Một số biểu đồ cho thấy gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, chi phí logistics cao tới 18% của GDP, có số liệu còn cho là hơn 20% trong khi trung bình thế giới chỉ là 11% GDP.

Gánh nặng về thủ tục, đặc biệt là giấy phép con vẫn còn, các bộ đang quyết tâm cắt giảm nhưng cũng còn mất thời gian. Công nghiệp chế biến chế tạo vẫn chủ yếu dừng lại ở gia công chứ chưa phải công nghệ cao...

Cùng quan điểm, TS. Võ Trí Thành, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhìn nhận, 2 - 3 năm qua mới là giai đoạn phục hồi rõ hơn, chứ chưa tăng trưởng bền vững và lâu dài. Về thành tích của năm qua, đừng lạc quan tếu. Đây mới chỉ là phục hồi tốt hơn, thể hiện ở tăng trưởng GDP cả ba năm qua là trên 6%. 

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017  1
TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế.

Câu chuyện cuối cùng vẫn là năng suất lao động, năng suất lao động của Việt Nam năm nay tăng chỉ ở mức vừa phải. Một số ngành năng suất của Việt Nam ở mức trung bình của ASEAN, còn một số ngành có thể còn thấp hơn cả Lào.

Đằng sau câu chuyện tăng năng suất lao động là sự dịch chuyển nội ngành hay ngoài ngành. Hiện nay tăng trưởng của nông nghiệp là cao nhất. Lĩnh vực tăng trưởng năng suất cực thấp là dịch vụ. Những shop nhỏ nhỏ tăng năng suất lao động rất thấp, nhưng không phải lĩnh vực nào năng suất của Việt Nam cũng là thấp nhất. 

Ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc phát triển, Đại học Fulbright Việt Nam nhìn nhận sự khởi sắc kinh tế diễn ra trong năm qua do nhóm yếu tố rất quan trọng là tính chu kỳ ngắn hạn của kinh tế.

Sự khởi sắc của kinh tế thế giới, hầu hết các nền kinh tế phát triển hay mới nổi đều cải thiện và Việt Nam trong bối cảnh chung như vậy.

Băn khoăn chất lượng của tăng trưởng và các con số kỷ lục 2017  2
Ông Nguyễn Xuân Thành.

Thứ hai, vấn đề tỷ giá, đồng đô la Mỹ xuống giá 10% so với bình quân các đồng tiền khác, trong khi đồng Việt Nam giữ bình ổn so với đồng USD. Tăng trưởng xuất khẩu của mình sang Mỹ không cao, chỉ 8%. Sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc mới tăng mạnh, trong đó có yếu tố tỷ giá. Ở trong nước mang tính chu kỳ là sự cải thiện tỷ suất lợi nhuận doanh nghiệp Việt Nam là có. Theo tính toán của Uỷ ban Giám sát Tài chính quốc gia, suất sinh lợi lên đến 10,1% năm 2017, điều này phản ánh yếu tố có thực.

Thứ ba, đó là công nghiệp chế biến chế tạo, sự dẫn dắt của FDI, trong lĩnh vực điện tử và thép, cần cân nhắc trong phân tích tiếp theo. Nếu tin vào số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê, công nghiệp chế biến tăng 14,2%, trong 18 ngành công nghiệp chế biến, chỉ có hai ngành có tốc độ tăng trưởng trên mức bình quân, đằng sau điện tử là Samsung, sau kim loại là Formosa.

Những ngành mang tính truyền thống giá trị gia tăng chiếm tỷ trọng cao nhưng tăng trưởng thấp như chế biến lương thực thực phẩm chiếm 18% công nghiệp chế biến chế tạo, nhưng tăng 5,9%. Hay ngành da giày chiếm tỉ trọng 9% nhưng tăng 5,1%. Vì vậy, cần có những số liệu, thống kê khớp hơn vì sao công nghiệp tăng mạnh như vậy nhưng chỉ có 2 ngành tăng trên trung bình.

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

Leader talk -  8 năm
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, tăng trưởng GDP cao hay thấp không có ý nghĩa gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. GDP tăng trưởng càng cao thì càng gây bất ổn kinh tế vĩ mô.
TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

TS. Bùi Trinh: 'Còn lao vào tăng trưởng GDP đất nước sẽ ngày càng nợ nần'

Leader talk -  8 năm
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, tăng trưởng GDP cao hay thấp không có ý nghĩa gì nhiều đối với nền kinh tế Việt Nam. GDP tăng trưởng càng cao thì càng gây bất ổn kinh tế vĩ mô.
TP.HCM bàn về 2 động lực tăng trưởng mới tại Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025

TP.HCM bàn về 2 động lực tăng trưởng mới tại Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025

Tiêu điểm -  4 giờ

Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 với chủ đề 'Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số', sẽ diễn ra từ ngày 25–27/11 tại TP.HCM, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Bộ đôi 'động cơ' chủ lực tiếp sức cho kinh tế Đồng Nai tăng tốc

Bộ đôi 'động cơ' chủ lực tiếp sức cho kinh tế Đồng Nai tăng tốc

Tiêu điểm -  4 giờ

Báo cáo Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho biết, tỉnh đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số, lấy sân bay Long Thành và sông Đồng Nai làm hai động lực phát triển trọng tâm.

Vì sao EVN 'treo' thanh toán 4.500 tỷ đồng cho 9 dự án điện tái tạo ở Lâm Đồng?

Vì sao EVN 'treo' thanh toán 4.500 tỷ đồng cho 9 dự án điện tái tạo ở Lâm Đồng?

Tiêu điểm -  5 giờ

Đã hơn hai năm qua, EVN ngừng thanh toán tiền điện hơn 4.500 tỷ đồng cho 9 dự án điện tái tạo ở Lâm Đồng.

Từ phòng lab nhỏ chạm đến giấc mơ lớn: Nữ sinh công nghệ Việt và hành trình bứt phá

Từ phòng lab nhỏ chạm đến giấc mơ lớn: Nữ sinh công nghệ Việt và hành trình bứt phá

Tiêu điểm -  9 giờ

Trong khán phòng hội nghị quốc tế, Nguyễn Thị Khánh Diệu tự tin thuyết trình về thiết kế anten y sinh, thu hút ánh nhìn của cả hội trường. Không chỉ là câu chuyện về công nghệ, đây là hành trình tuổi trẻ dám rẽ ngang, theo đuổi đam mê và trở thành “phiên bản Number 1” của chính mình, minh chứng sống động cho tinh thần “bền đam mê” của giới trẻ Việt.

Hai nữ sinh Gen Z chinh phục giới hạn cùng Number 1

Hai nữ sinh Gen Z chinh phục giới hạn cùng Number 1

Tiêu điểm -  1 ngày

Từ xưởng cơ khí đến phòng lab thuật toán, hai cô gái trẻ đang từng ngày hiện thực hóa đam mê của mình. Không chỉ vượt qua những thử thách riêng, họ còn truyền năng lượng tích cực và tinh thần “bền đam mê” của Number 1 tới cộng đồng trẻ, chứng minh rằng mỗi điểm xuất phát đều có thể trở thành hành trình đáng giá.

F88 nhận khoản vay chiến lược từ tập đoàn Đài Loan

F88 nhận khoản vay chiến lược từ tập đoàn Đài Loan

Doanh nghiệp -  1 giờ

Đây là lần đầu tiên F88 nhận khoản vay từ một định chế tài chính nước ngoài là Chailease Holding, có trụ sở tại Đài Loan và tuổi đời gần 50 năm.

Ngân hàng dồn dập tăng lãi suất huy động

Ngân hàng dồn dập tăng lãi suất huy động

Tài chính -  2 giờ

VCBS dự báo lãi suất huy động sẽ có xu hướng tăng vào cuối năm, đặc biệt tại nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, song vẫn sẽ duy trì ở mặt bằng thấp.

SeABank xanh hóa vận hành, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường vì mục tiêu Net Zero

SeABank xanh hóa vận hành, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường vì mục tiêu Net Zero

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Trên hành trình phát triển bền vững và đóng góp cho mục tiêu chung về giảm phát thải carbon, SeABank đẩy mạnh “xanh hóa” vận hành và tối ưu quy trình, kết hợp triển khai các hoạt động xanh nhằm lan tỏa tinh thần vì môi trường.

VEC đưa Việt Nam tiến sâu vào dòng chảy kinh tế triển lãm toàn cầu

VEC đưa Việt Nam tiến sâu vào dòng chảy kinh tế triển lãm toàn cầu

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Tuần lễ công nghiệp và công nghệ Việt Nam 2025 do Trung tâm Triển lãm Việt Nam tổ chức, lần đầu tiên quy tụ năm triển lãm chuyên ngành hàng đầu trong một không gian liên hoàn. Sự kiện không chỉ thúc đẩy kết nối, phát triển công nghiệp - công nghệ mà còn đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ, đưa Việt Nam lên bản đồ triển lãm quốc tế, mở ra kỷ nguyên mới cho lĩnh vực kinh tế triển lãm.

15 năm FE Credit: Gắn kết con người, kiến tạo giá trị

15 năm FE Credit: Gắn kết con người, kiến tạo giá trị

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Mười lăm năm qua, FE Credit khẳng định vị thế dẫn đầu không chỉ qua những con số ấn tượng mà còn nhờ sức mạnh từ con người và văn hóa doanh nghiệp. Tinh thần “kề vai sát cánh”, niềm tự hào của mỗi thành viên đã gắn kết hàng chục ngàn con người khắp cả nước, tạo dựng giá trị bền vững cho doanh nghiệp.

Giá chung cư Hà Nội đã đạt đỉnh?

Giá chung cư Hà Nội đã đạt đỉnh?

Bất động sản -  4 giờ

Nhiều nhà đầu tư đang lo ngại, liệu thị trường chung cư Hà Nội có đang đạt đỉnh khi mức giá ngày càng tăng leo thang không ngừng?

TP.HCM bàn về 2 động lực tăng trưởng mới tại Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025

TP.HCM bàn về 2 động lực tăng trưởng mới tại Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025

Tiêu điểm -  4 giờ

Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 với chủ đề 'Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số', sẽ diễn ra từ ngày 25–27/11 tại TP.HCM, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Đọc nhiều