Theo dữ liệu Deloitte tổng hợp, các công ty ở Đông Nam Á đã huy động được 7,6 tỷ USD từ 163 đợt chào bán cổ phiếu ra công chúng (IPO) trong năm 2022. Việc số lượng công ty IPO tăng lên từ 152 thương vụ mà tổng số vốn gọi được qua IPO lại giảm 43% so với năm 2021 đã cho thấy số lượng các đợt IPO nhỏ diễn ra nhiều hơn vào năm ngoái.
Hiện tượng này là do các công ty nhỏ hơn vẫn tiếp tục kế hoạch IPO của họ bất chấp những bất ổn kinh tế hiện tại, trong khi các công ty lớn hơn với đòn bẩy tốt hơn đang chờ đợi và trì hoãn chào bán đến khi điều kiện thị trường tốt hơn.
Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy một loạt nhà đầu tư nhỏ lẻ mới tham gia vào thị trường chứng khoán, do đó, thị trường IPO trên toàn cầu đã bùng nổ vào năm 2021. Đặc biệt, Mỹ và Anh ghi nhận số tiền huy động kỷ lục từ IPO. Tuy nhiên, đà tăng trưởng năm 2022 đã chậm lại, dù khu vực Đông Nam Á đã vượt qua thời kỳ khó khăn tốt hơn.
Tại Việt Nam, đã có tám thương vụ IPO vào năm 2022 với số vốn gọi được qua IPO lên tới 71 triệu USD. Trong đó, có sáu thương vụ IPO được diễn ra vào nửa đầu năm 2022. Các công ty và nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn trong nửa cuối năm do những bất ổn trên thị trường vốn toàn cầu và trong nước.
Ông Bùi Văn Trịnh, Phó lãnh đạo phụ trách Tư vấn sự kiện đột phá của Deloitte Việt Nam cho biết, trọng tâm của thị trường IPO đã chuyển từ bất động sản vào năm 2021 sang sản phẩm công nghiệp và hàng tiêu dùng vào năm 2022.
"Ngành hàng tiêu dùng được kỳ vọng sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng, với những thương vụ IPO sắp tới. Với những bất ổn hiện tại, các nhà đầu tư cũng như các công ty đang khá thận trọng trong việc xác định thời điểm gia nhập thị trường", ông Trịnh nói.
Các cơ quan quản lý của Việt Nam đã thi hành nhiều chủ trương tích cực nhằm nâng cao tính minh bạch của thông tin tài chính, ví dụ như áp dụng các quy định khuyến khích tính minh bạch, hiệu quả và uy tín trong quy trình chào bán, đồng thời đề xuất thúc đẩy việc áp dụng Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS).
"Chúng tôi hy vọng rằng điều này sẽ củng cố niềm tin của các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, đồng thời nâng cao sức hấp dẫn và sự sôi động của thị trường vốn Việt Nam", ông Trinh chia sẻ.
Thái Lan là thị trường có tổng số tiền huy động qua hoạt động IPO cao nhất trong số các sàn giao dịch tại Đông Nam Á, với 3,6 tỷ USD huy động được từ 42 đợt IPO. Trong đó, 3,2 tỷ USD đã được huy động trong nửa cuối năm 2022, khi các biện pháp hạn chế Covid-19 được nới lỏng.
Bà Wilasinee Krishnamra, Lãnh đạo phụ trách Tư vấn sự kiện đột phá của Deloitte Thái Lan cho biết, các thương vụ IPO từ đa dạng nhóm ngành khác nhau trên Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan (SET) đã diễn ra, bao gồm các sản phẩm tiêu dùng nhanh, dịch vụ tài chính và xây dựng. Hiện tại, đã có 29 công ty lên kế hoạch chào bán vào năm 2023.
Với 2,4 tỷ USD vốn huy động qua 59 đợt IPO, thị trường Indonesia duy trì vị thế một trong hai quốc gia dẫn đầu thị trường Đông Nam Á kể từ năm 2021. Riêng thương vụ PT GoTo Gojek Tokopedia Tbk chiếm 1,1 tỷ USD trong số vốn huy động được, và cũng là thương vụ IPO dẫn đầu toàn khu vực trong năm 2022.
"Chúng tôi vẫn lạc quan rằng số lượng thương vụ IPO trong lĩnh vực công nghệ sẽ tiếp tục gia tăng, nhiều công ty công nghệ mới dự kiến sẽ chào bán trong những năm tiếp theo, cũng như các công ty trong ngành hàng tiêu dùng không theo chu kỳ", bà Imelda M. Orbito, Lãnh đạo phụ trách Tư vấn sự kiện đột phá tại Deloitte Indonesia cho biết.
Tại Singapore, ông Darren Ng, Phó lãnh đạo Tư vấn sự kiện đột phá của Deloitte tại thị trường này cho biết, có một sự chuyển dịch đang diễn ra trong dòng vốn đầu tư và trụ sở chính sang Singapore. Điều này mang lại nhiều cơ hội hơn cho thị trường IPO của Singapore. Nếu sự thay đổi này được khai thác hiệu quả thì hai đến năm năm tới rất có thể là những năm vàng cho thị trường IPO ở đây.
"Hơn nữa, sự ổn định chính trị của Singapore, việc kiểm soát thành công đại dịch và mở cửa lại biên giới suôn sẻ sẽ cho phép Singapore duy trì sức hấp dẫn đối với các doanh nghiệp”, ông Darren Ng nói.
Chia sẻ về triển vọng của thị trường cho năm 2023, bà Tay HweeLing, Lãnh đạo phụ trách dịch vụ IPO thị trường Đông Nam Á và Singapore của Deloitte nhận xét, Đông Nam Á vẫn còn tiềm năng tăng trưởng cao, khi khu vực này vươn lên khỏi khủng hoảng Covid-19.
"Chúng tôi kỳ vọng hoạt động IPO sẽ trải qua các chu kỳ lên và xuống, vì thị trường đang điều chỉnh lại từ tư duy thời đại dịch sang trạng thái bình thường. Mặc dù định giá hiện tại có thể thấp hơn đối với các công ty công nghệ, nhưng những công ty có nền tảng kinh doanh vững chắc và chứng minh khả năng sinh lời sẽ vẫn có thể đạt được định giá thị trường tối ưu và khai thác những lợi ích của thị trường vốn”, đại diện Deloitte nhận định.
