Thế khó của các kỳ lân công nghệ hậu IPO

Khởi đầu là một công ty phát hành trò chơi điện tử do Forrest Li sáng lập, Sea đã vươn lên thành đế chế game và thương mại điện tử hàng đầu Đông Nam Á.

Năm 2017, Sea chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng trên sàn giao dịch chứng khoán New York (Mỹ), sau đó lần lượt đưa Forrest Li và 2 đồng sáng lập khác thành tỷ phú. Ở thời kỳ đỉnh cao, vốn hóa công ty mẹ của Shopee từng vượt mốc 200 tỷ USD.

Tới tháng 3 năm nay, giá cổ phiếu Sea đã giảm 13%, ngay sau khi có những dự báo ảm đạm về tình hình kinh doanh mảng giải trí kỹ thuật số của công ty.

Điều này đã khiến giá trị vốn hóa của công ty giảm thêm 11 tỷ USD, còn khoảng hơn 70 tỷ USD. Giá trị vốn hóa thị trường hiện có của Sea đã giảm tới 132 tỷ USD kể từ khi thiết lập mức đỉnh vào tháng 10/2021, tức chưa đầy nửa năm.

Sea cho biết đã đạt doanh thu gần 10 tỷ USD trong năm 2021, cao hơn gấp đôi so với năm 2020, nhưng khoản lỗ ròng của họ đã tăng lên 2 tỷ USD so với chỉ 1,6 tỷ USD trong năm trước đó.

Kịch bản này của Sea dường như lặp lại với một "kỳ lân" mới được niêm yết gần đây là Grab. Tháng 12/2021, những tràng vỗ tay sôi nổi vang dội trong khán phòng lễ Rung chuông đầu tiên của Nasdaq tại Đông Nam Á, nhà sáng lập Anthony Tan xúc động vì Grab đã được đưa lên bản đồ toàn cầu.

Sự kiện này có sự tham gia của khoảng 250 người bao gồm các nhà đầu tư, lái xe, thương gia và nhân viên, với các trang phục màu xanh lá cây đặc trưng của công ty.

Sự kiện niêm yết trên sàn Nasdaq được đưa ra sau thỏa thuận hồi tháng 4 của Grab về việc sáp nhập với SPAC của nhà đầu tư công nghệ Mỹ Altimeter Capital Management, tập đoàn Altimeter Growth Corp.

Niêm yết trên sàn Nasdaq với định giá gần 40 tỷ USD, cổ phiếu của Grab được giao dịch ở mức 13,06 USD/cổ phiếu. Tuy nhiên, kết thúc phiên giao dịch đầu tiên, giá cổ phiếu của Grab đã giảm hơn 20% giá trị, xuống còn 8,75 USD/cổ phiếu.

Grab huy động được 4,5 tỷ USD trong thương vụ IPO năm ngoái. Nhưng đến nay, với việc cổ phiếu giảm hơn 60%, vốn hóa thị trường chỉ còn khoảng 16 tỷ USD.

Khoản lỗ của Grab ghi nhận 1,06 tỷ USD trong quý 4/2021, với mức trung bình là 645 triệu USD. Tới cuối năm 2021, khoản lỗ của Grab đã tăng lên 3,4 tỷ USD từ 2,6 tỷ USD của năm trước đó. Những khoản lỗ ngày càng tăng đã khiến các nhà đầu tư tháo chạy khỏi cổ phiếu của cả các công ty khác vẫn chưa thu được lợi nhuận.

Đại dịch đã gây thiệt hại cho hoạt động của Grab khi nhu cầu đối với các dịch vụ di chuyển giảm dần trong bối cảnh các biện pháp thắt chặt chặt và các hạn chế trên toàn khu vực.

Hơn nữa, công ty đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng sau khi đối thủ đến từ Indonesia là Gojek, sáp nhập với công ty thương mại điện tử Tokopedia. GoTo, pháp nhân sau kết hợp, đang chuẩn bị cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng ở trong nước và ở Mỹ vào năm tới.

Tuy nhiên, "thời điểm vàng" để một startup công nghệ thực hiện IPO có thể đã qua đi, song GoTo buộc phải thực hiện quá trình này trong bối cảnh lãi suất tăng mạnh. GoTo đã giảm mức định giá kỳ vọng của mình từ 40 tỷ USD xuống còn 28,8 USD. Dù vậy, GoTo vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc thuyết phục các nhà đầu tư.

Theo bản cáo bạch, những khoản lỗ của GoTo có thể lên tới 1,6 tỷ USD vào năm 2021 và 2,2 tỷ USD vào năm 2022. Trong khi đó, cả Grab và Sea cũng báo cáo khoản lỗ ròng hàng tỷ USD trong cả năm ngoái.

Tới đây, những kỳ lân công nghệ như: GoTo, Grab và Sea sẽ cần phải chứng minh rằng họ có thể cải thiện tỷ suất lợi nhuận và tạo ra lợi nhuận trong các hoạt động kinh doanh cốt lõi, cũng như tăng hiệu quả trong các sản phẩm tài chính kỹ thuật số.