Vì đâu làn sóng IPO nhanh chóng lụi tàn sau một năm kỷ lục?

Năm ngoái, bất chấp ảnh hưởng từ Covid-19, nhiều doanh nghiệp vẫn quyết định phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với tốc độ kỷ lục. Năm nay, sự biến động của thị trường, lạm phát, cùng nỗi lo về suy thoái đã khiến làn sóng này nhanh chóng yếu đi.

Theo dữ liệu từ Bloomberg, kể từ đầu năm tới nay, các công ty đã huy động được khoảng 4,9 tỷ USD thông qua thị trường IPO Mỹ, chưa bằng 6% con số của nửa đầu năm 2021, và kém xa mức trung bình 47 tỷ USD trong giai đoạn 5 năm gần đây.

Các nhà kinh doanh cho rằng, tình trạng IPO ảm đạm như hiện nay khó có thể khởi sắc vào những tháng tới, và thậm chí có thể kéo dài đến hết năm nếu triển vọng kinh tế không khởi sắc.

Theo bà Alaoui Zenere, đồng giám đốc thị trường vốn cổ phần cho các tổ chức tài chính và công nghệ tài chính của JPMorgan Chase & Co., những chỉ số được các nhà đầu tư rất chú trọng cần động lực tích cực trước khi có thể thấy sự cải thiện trong hoạt động của thị trường vốn.

“Nếu thị trường ổn định trong một thời gian dài, chúng ta có thể thấy một lượng cung tương đối. Nhưng khi biến động xảy đến liên tục, các doanh nghiệp sẽ thận trọng trong tiếp cận thị trường vốn”, bà phân tích.

Tại Mỹ, đà lao dốc của thị trường IPO còn mạnh hơn nhiều bức tranh chung trên toàn cầu, khi dữ liệu cho thấy tổng giá trị IPO tại Mỹ giảm tới 95% so với cùng thời điểm này năm ngoái, trong khi mức trung bình chỉ là khoảng 41$.

Kể từ đầu năm tới nay, chỉ có hai đợt IPO tại Mỹ huy động được nhiều hơn mức 500 triệu USD, bao gồm công ty quản lý tài sản TPG Inc. huy động được 1,1 tỷ USD vào tháng 1, và Bausch + Lomb Co. - doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm chăm sóc mắt - nhận được 630 triệu USD vào tháng 5 vừa qua.

Điều đáng chú ý là cổ phiếu của TPG đã giảm 13% kể từ đầu năm, trong khi Bausch + Lomb cũng ghi nhận mức giảm khoảng 13% trong vòng 1 tháng rưỡi kể từ khi trở thành công ty niêm yết.

Vận may suy yếu của những công ty này cùng các doanh nghiệp niêm yết khác thời gian gần đây có thể khiến kỳ vọng vào IPO giảm đi.

Coinbase Global Inc. gần đây đã thông báo về việc dừng tuyển dụng và hủy bỏ tuyển dụng với một số ứng viên sau khi cổ phiếu của doanh nghiệp này mất hơn 3/4 giá trị trong năm nay.

Nhà sản xuất xe điện Rivian Automotive Inc. phải vật lộn với tình trạng thiếu nguồn cung và trục trặc trong sản xuất, khiến mức giá cổ phiếu giảm hơn 70% kể từ đầu năm, sau khi huy động được gần 14 tỷ USD trong thương vụ IPO lớn thứ 13 thế giới vào năm ngoái.

Tính trung bình, giá trị giao dịch của các công ty bắt đầu niêm yết tại Mỹ vào năm ngoái hiện giảm tới 44% so với thời điểm ban đầu. Chỉ có khoảng 1/10 trong số hơn 500 doanh nghiệp đang giao dịch trên mức giá chào bán.

Bloomberg dẫn thông tin báo cáo của của Wells Fargo & Co. cho biết lần đầu tiên trong 5 năm qua, nhóm các công ty đại chúng mới chưa tạo ra lợi nhuận đang hoạt động kém hiệu quả hơn các đối thủ, khi các nhà đầu tư đang chuyển vốn sang các dòng tiền phục vụ tăng trưởng.

Trong khi đó, số lượng tồn đọng các công ty đã đệ trình hồ sơ để IPO gia tăng lên mức 185, chưa bao gồm các công ty khởi nghiệp đã đệ trình kế hoạch nhưng chưa công bố công khai.

Instacart Inc. đã nộp các tài liệu liên quan vào tháng 5 vừa qua, với mức định giá giảm tới 40%. Trước đó, vào tháng 3, định giá công ty đã sụt giảm về mức 24 tỷ USD so với con số 39 tỷ USD trong vòng gọi vốn tháng 3 năm ngoái.

Một nguồn tin thân thuộc với kế hoạch của công ty này cho biết Instacart đang tìm cách gia nhập thị trường IPO ngay khi có cơ hội, nhưng có lẽ không sớm hơn tháng 9.

Các công ty được hỗ trợ bởi các quỹ mạo hiểm khác cũng đang chờ cơ hội niêm yếu, bao gồm Reddit, Stripe và Discord.

Với các công ty khởi nghiệp, nguồn tiền từ những vòng gọi vốn trước đó có thể giúp họ tồn tại cho đến khi triển vọng thị trường tích cực hơn.

Thị trường IPO ảm đạm cũng ảnh hưởng đến các giao dịch theo lô lớn - một trong những lĩnh vực kinh doanh vốn sinh lợi cho các ngân hàng đầu tư.

Theo đó, các nhà tài trợ tài chính sở hữu cổ phần trong các doanh nghiệp đã niêm yết ít có xu hướng bán cổ phần trên thị trường. Thay vào đó, một số lựa chọn chuyển cổ phiếu cho các nhà đầu tư, các đối tác.

Một số doanh nghiệp niêm yết muốn huy động vốn đã chuyển sang các sản phẩm có hệ thống hơn như trái phiếu chuyển đổi để có thể bán cổ phiếu với mức giá cao hơn giá hiện hành.

Dù trái phiếu chuyển đổi là cách tương đối tốt để giảm thiểu rủi ro thị trường, các công ty chỉ có thể khai thác khi thị trường có nhu cầu.