Thanh tra Chính phủ làm rõ lãng phí tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

Đây là kiến nghị Thanh tra Chính phủ nêu trong kết luận thanh tra công bố mới đây về dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức tại tỉnh Hà Nam.

Theo đó, cơ quan thanh tra chuyển hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Luật Hình sự năm 2015 đến Bộ Công an để điều tra hai nội dung liên quan.

Thứ nhất là bốn gói thầu tư vấn cố ý vi phạm quy định về đấu thầu xây dựng trong trình phê duyệt chủ trương thuê đơn vị tư vấn nước ngoài lập dự án khi chưa rõ về khả năng đáp ứng của đơn vị tư vấn trong nước theo quy định, sử dụng đề xuất tài chính, chi phí tư vấn lập dự án kiến trúc do nhà thầu được chỉ định thầu lập để thẩm tra là trái quy định.

Thứ hai là quá trình đấu thầu ký kết hợp đồng đối với gói thầu thiết bị y tế Bạch Mai 01 có nhiều vi phạm, đặc biệt có dấu hiệu vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu, có sự sai khác trong nội dung yêu cầu của hồ sơ mời thầu, Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng, chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm đối với bộ trưởng, thứ trưởng được phân công phụ trách hai dự án theo từng thời kỳ liên quan đến các vi phạm, sai phạm nêu trong kết luận.

Theo Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường, hình ảnh hai bệnh viện to lớn, sừng sững được Nhà nước đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng nhưng vẫn để bỏ hoang cỏ mọc vì không sử dụng được trong 10 năm qua là điển hình của sự lãng phí trong đầu tư công. Giá trị lãng phí được phát hiện qua thanh tra tại hai dự án lên đến hàng nghìn tỷ đồng, cao gấp rất nhiều lần so với số tiền thiệt hại tạm tính khoảng 100 tỷ đồng.

Ông Cường cho rằng, việc làm rõ giá trị lãng phí là một yêu cầu rất mới trong thanh tra dự án đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay, nhưng là một yêu cầu cấp thiết của xã hội đặt ra trong tình hình mới, nhằm phá tan những rào cản phát triển kinh tế xã hội, để đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Ông cho biết đoàn thanh tra đã có câu trả lời cho năm “rõ” là rõ nguyên nhân, rõ sai phạm, rõ trách nhiệm, rõ thiệt hại và rõ lãng phí một cách thấu đáo và đầy đủ cơ sở pháp lý, như thể hiện trong kết luận thanh tra.

Kết quả thanh tra cho thấy những sai phạm trong quá trình triển khai hai dự án có tính hệ thống, có yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư; từ phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu; tổ chức đấu thầu; lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu.

Hợp đồng xây dựng ký kết không rõ ràng, không tuân thủ bất kỳ quy định nào tại các văn bản quy phạm pháp luật về hợp đồng trong hoạt động xây dựng. Vừa ký hợp đồng xong thì tám ngày sau đã phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở. Thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thiết kế thi công và chưa có cả dự toán... là những điểm bất cập trong hai dự án này.

Cũng theo cơ quan thanh tra, hiện tượng “lãng phí” tại hai dự án diễn ra rất phổ biến, dưới nhiều dạng thức khác nhau, gây ra nhiều hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng cả về vật chất như suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý, sử dụng tài sản công không hiệu quả, lẫn phi vật chất như lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của nhân dân; gây nhức nhối trong dư luận xã hội.

Ông Cường đề nghị Bộ Y tế cùng các đơn vị có liên quan tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt thực hiện các biện pháp sớm đưa hai bệnh viện đi vào hoạt động.

Trước thời điểm Thanh tra Chính phủ tổ chức công bố kết luận thanh tra hai dự án nêu trên, tại cuộc họp Ban chỉ đạo rà soát vướng mắc các dự án trên cả nước, Thủ tướng đã yêu cầu xử lý dứt điểm 1.533 dự án tồn đọng, nhằm giải phóng nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng.

Đới với các dự án có sai phạm nhưng đã cơ bản triển khai, khó thu hồi dự án sẽ được xem xét giải pháp khắc phục hợp lý, đặt hiệu quả và nhân văn lên hàng đầu, ưu tiên áp dụng các biện pháp về kinh tế, dân sự, hành chính trước.

Đáng chú ý, về hai dự án bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2, Chính phủ đã quyết định bố trí thêm ngân sách từ nguồn tăng thu năm 2024, đặt mục tiêu hoàn thành trong năm 2025.

Hai tháng trước, trong buổi kiểm tra và làm việc của Phó thủ tướng Lê Thành Long, hai dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Hữu nghị Việt Đức được Ban quản lý dự án cam kết hoàn thành xây dựng vào tháng 8 và tháng 10 năm nay.

Ngày 13/2, Chính phủ ban hành Nghị quyết 34/NQ-CP đưa ra cơ chế, giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hoàn thành đầu tư xây dựng trong năm 2025, đưa vào sử dụng hai dự án này.

Theo Nghị quyết 34, Chính phủ đồng ý tiếp tục thực hiện đầu tư theo tổng mức đầu tư đã được phê duyệt. Trong trường hợp cần thiết bổ sung kinh phí để bảo đảm hoàn thiện và vận hành đồng bộ 2 dự án Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Tháng 1/2025, Bộ trưởng Bộ Y tế có tờ trình Chính phủ kèm theo Đề án số 10/ĐA-BYT, cùng các văn bản tiếp thu, giải trình ý kiến thành viên Chính phủ về cơ chế, giải pháp cụ thể xử lý khó khăn, vướng mắc của hai dự án.