Thế khó của VNDirect khi đầu tư trái phiếu Trung Nam

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 của Công ty chứng khoán VNDirect, các cổ đông đặc biệt quan tâm tới việc công ty rót lượng vốn lớn vào trái phiếu của Tập đoàn Trung Nam.

Trung Nam là doanh nghiệp đẩy mạnh phát triển các dự án năng lượng tái tạo những năm gần đây. Công ty đang vận hành hệ thống nhà máy điện gió và điện mặt trời tổng công suất hơn 1.400MW. Đây cũng là nhà phát hành lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp trong những năm qua.

Với vai trò của công ty chứng khoán, VNDirect là bên bảo lãnh phát hành, đại lý phát hành trong các thương vụ phát hành trái phiếu của Trung Nam. Đồng thời, VNDirect cũng trực tiếp rót vốn mua các lô trái phiếu của doanh nghiệp này.

Đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp là định hướng kinh doanh quan trọng của VNDirect sau giai đoạn tăng vốn khủng 2021 – 2022. Chỉ trong vòng 2 năm nay, VNDirect đã tăng vốn gấp 6 lần, từ khoảng 2.200 tỷ đồng lên mức hơn 12.000 tỷ đồng. Quy mô vốn chủ sở huux của VNDirect (khoảng 14.000 tỷ đồng) đã tương đương với một ngân hàng cỡ trung.

Ngoài việc sử dụng cho mảng dịch vụ chứng khoán, một lượng lớn nguồn vốn mới huy động được sử dụng cho hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Tính đến cuối năm 2022, VNDirect nắm giữ khoảng hơn 8.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, trong đó tỷ trọng không nhỏ là trái phiếu Trung Nam.

Khi khủng hoảng trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp xảy ra, để trấn an nhà đầu tư, VNDirect đã tổ chức buổi gặp mặt với đại diện của Trung Nam Group. Tại đây, ông Nguyễn Tâm Thịnh, Chủ tịch Trung Nam Group vẫn tự tin tuyên bố, lãi trái phiếu khoảng 2.800 tỷ đồng mỗi năm không phải vấn đề lớn vì dòng tiền của Trung Nam Group rất mạnh.

Bất chấp những tuyên bố mang tính xoa dịu, làn sóng rút tiền khỏi trái phiếu doanh nghiệp vẫn diễn ra ồ ạt. VNDirect, trong vai trò tư vấn, môi giới cũng không đứng ngoài cuộc và phải thực hiện cam kết mua lại một số trái phiếu của nhà đầu tư cá nhân.

“Để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư cá nhân, sau khi vụ việc Vạn Thịnh Phát xảy ra, chúng tôi đã mua lại trái phiếu, bao gồm một lượng lớn trái phiếu của Trung Nam Group”, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch VNDirect chia sẻ tại Đại hội cổ đông công ty.

Đánh giá rủi ro của Trung Nam Group chỉ là khó khăn thanh khoản tạm thời chứ không phải rủi ro mô hình kinh tế, song chủ tịch VNDirect cũng thừa nhận công ty đã không lường trước được việc bán lại của nhà đầu tư, khiến công ty phải mua lại một lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp.

Chấp nhận rủi ro nhằm bảo vệ nhà đầu tư cũng như duy trì sự ổn định cho doanh nghiệp khách hàng, động thái mua lại trái phiếu của VNDirect là sự khác biệt lớn trên thị trường trái phiếu, giữa khủng hoảng niềm tin của nhà đầu tư.

Thực tế, nhiều tổ chức trung gian môi giới trái phiếu trong đó có các công ty chứng khoán, khi bán trái phiếu đều kèm cam kết mua lại nhưng khi làn sóng bán tháo trái phiếu diễn ra, các công ty này cũng đành “buông tay” khi nguồn lực đã cạn.

Báo cáo của VNDirect cho thấy trong quý đầu năm nay, công ty đã mua thêm 1.800 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, nâng tổng giá trị đầu tư vào tài sản này lên 9.720 tỷ đồng. Con số này tương đương với quy mô cho vay margin và chiếm khoảng 23% tổng tài sản của VNDirect.

Trên thị trường chứng khoán, VNDirect nổi tiếng với việc cung cấp nền tảng giao dịch cho nhà đầu tư chứng khoán. Đồng thời công ty còn hướng đến việc kiến tạo “hàng hóa” cho nhà đầu tư để dẫn dòng vốn vào doanh nghiệp.

Những lĩnh vực được VNDirect lựa chọn bao gồm năng lượng, dịch vụ hạ tầng, ngành giáo dục, y tế, dịch vụ du lịch, công nghệ và F&B. Ngoài Trung Nam, công ty đang rót vốn vào Cienco 4, Crystal Bay và Cenland. Tuy vậy, chiến lược mở rộng đầu tư tài chính của VNDirect gặp thách thức lớn với khoản đầu tư trái phiếu Trung Nam.

Tại Đại hội cổ đông năm nay, VNDirect đã thông qua kế hoạch phát hành cổ phiếu riêng lẻ để nâng vốn điều lệ từ hơn 12.000 tỷ đồng lên 17.800 tỷ đồng. Dự kiến, việc chào bán sẽ được thực hiện trong năm 2023 hoặc năm 2024, sau khi có chấp thuận của Ủy ban chứng khoán. Nếu hoạt động tăng vốn thành công, VNDirect sẽ là công ty chứng khoán có vốn điều lệ lớn nhất sàn.

Mục đích của việc tăng vốn nhằm bổ sung vốn cho hoạt động cho vay ký quỹ chứng khoán. Đặc biệt dành 50% vốn thu được từ đợt chào bán để đầu tư vào các giấy tờ có giá trên thị trường. Còn lại là bổ sung vốn cho hoạt động bảo lãnh phát hành trái phiếu, năng lực phát hành và phân phối chứng quyền có đảm bảo cũng như bổ sung vốn cho các hoạt động kinh doanh khác của công ty.