Thúc đẩy chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên để quản lý tài nguyên hiệu quả
Phương Anh
Thứ tư, 14/06/2023 - 13:18
Mặc dù đã triển khai các sáng kiến, nhưng hiện tại, Việt Nam vẫn chưa có chi trả toàn diện cho dịch vụ hệ sinh thái biển và đất ngập nước.
Quản lý tốt tài nguyên nhờ cơ chế chi trả dịch vụ hệ sinh thái
Trên thế giới, chi trả dịch vụ hệ sinh thái (PES) đã được công nhận rộng rãi như một công cụ chính sách thành công để quản lý tài nguyên thiên nhiên ở hơn 60 quốc gia.
Các chương trình này đã được áp dụng cho các dịch vụ hệ sinh thái khác nhau, bao gồm bảo tồn đa dạng sinh học, dịch vụ lưu vực sông, hấp thụ carbon, và vẻ đẹp cảnh quan. Tổng số tiền chi trả hàng năm của các chương trình PES toàn thế giới đạt trên 36 tỷ USD.
Tại Việt Nam, chi trả dịch vụ môi trường rừng đã được triển khai thành công trong hơn một thập kỷ qua, giúp tăng nguồn lực tài chính cho bảo vệ và phát triển rừng.
Những bài học kinh nghiệm từ chi trả dịch vụ môi trường rừng là cơ sở để nhân rộng cơ chế tương tự cho các hệ sinh thái khác, trong đó có môi trường biển và đất ngập nước.
Mặc dù Việt Nam đã triển khai các sáng kiến "giống như PES" cho các hệ sinh thái biển và đất ngập nước, nhưng hiện tại, vẫn chưa có chi trả toàn diện cho dịch vụ hệ sinh thái này. Nhận định này được đưa ra tại hội thảo kỹ thuật về đánh giá và thúc đẩy cơ chế chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên mới đây.
Một số áp dụng PES trong thực tiễn bao gồm thu phí dịch vụ tham quan đối với các khu vực biển và vùng đất ngập nước được bảo vệ, như tại vịnh Hạ Long, vườn quốc gia Cát Bà, khu bảo tồn biển Cù Lao Cham; mô hình đồng quản lý nguồn lợi thủy sản, hay phát triển các phương pháp nuôi trồng thủy sản thân thiện với môi trường ở một số vùng ven biển với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và các ngành liên quan.
Đơn cử, Tại Sóc Trăng, hợp tác xã nuôi nghêu Vĩnh Hải chi trả tiền công cho những người tham gia bảo vệ rừng ngập mặn gần bãi nuôi nghêu của hợp tác xã trong giai đoạn 2011 – 2015.
Các công ty chế biến, xuất nhập khẩu thuỷ sản tại Cà Mau chi trả cho các hộ gia đình nuôi trồng thuỷ sản được cấp chứng nhận quốc tế 500.000 – 1.000.000 đồng/ha rừng ngập mặn/năm.
Các yếu tố giúp cơ chế chi trả dịch vụ hệ sinh thái thành công
Nghiên cứu mới nhất từ Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam cho thấy sự thành công của các chương trình PES phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, và có thể không phải lúc nào cũng tối ưu hóa chi phí.
Các chương trình này hoạt động tốt nhất khi các dịch vụ được xác định rõ ràng, và những người thụ hưởng được tổ chức tốt. Cùng với đó, các cộng đồng quản lý đất đai và tài nguyên có quyền sở hữu rõ ràng và khung pháp lý vững chắc.
Các hệ thống PES chủ yếu tập trung vào các dịch vụ hệ sinh thái/môi trường có giá trị cao đối với người hưởng lợi, và chi phí cung cấp dịch vụ thấp. Các dịch vụ đầu nguồn, dịch vụ môi trường rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, hấp thụ carbon và vẻ đẹp cảnh quan là những mục tiêu chính của các chương trình PES trên toàn cầu.
Tuy vậy, tại Việt Nam, hiện chưa có quy định chi trả đối với nhiều dịch vụ hệ sinh thái biển và đất ngập nước như cung ứng thực phẩm, nguồn lợi thủy sản; giảm nhẹ tác động của thiên tai; làm sạch không khí, làm sạch nước; hỗ trợ giao thông, vận tải…
Cùng với đó, các cá nhân, hộ gia đình sử dụng dịch vụ thường có quy mô nhỏ lẻ, không đăng ký, không khai báo với chính quyền; cũng như chưa có quy định xử phạt với việc không hoặc chậm thực hiện chi trả dịch vụ.
Theo đó, nghiên cứu khuyến nghị cần xây dựng tiêu chí và phương pháp đánh giá dịch vụ hệ sinh thái biển và đất ngập nước quốc gia, hỗ trợ đánh giá và đánh giá dịch vụ hệ sinh thái ở cấp cơ sở, và lập bản đồ hiện trạng dịch vụ hệ sinh thái biển và đất ngập nước ở Việt Nam.
Cùng với đó, xây dựng hướng dẫn cho cấp tỉnh và cấp cơ sở đề án cơ chế chi trả, thí điểm chi trả dịch vụ hệ sinh thái đối với hệ sinh thái biển và đất ngập nước, hoàn thiện chính sách, quy định về chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên, trọng tâm là hệ sinh thái biển và đất ngập nước.
Theo chuyên gia HSBC, dù bối cảnh hiện tại có nhiều thách thức, triển vọng nông nghiệp Việt Nam vẫn tươi sáng trong vài năm tới, nhờ sáng kiến của chính phủ và các hiệp định thương mại tự do.
Theo chuyên gia HSBC, dù bối cảnh hiện tại có nhiều thách thức, triển vọng nông nghiệp Việt Nam vẫn tươi sáng trong vài năm tới, nhờ sáng kiến của chính phủ và các hiệp định thương mại tự do.
Theo đại diện UNDP tại Việt Nam, trong bối cảnh mất rừng nhiều vì hoạt động nông nghiệp, các quy định và cam kết không gây mất rừng cần được hiểu rõ, và chuyển thành các hành động tích cực trên thực tế.
Tập thể nhân viên và nhóm đại sứ môi trường công ty Nestlé Việt Nam vừa phối hợp với Trung tâm bảo tồn Gaia tổ chức hoạt động trồng rừng “Gieo mầm xanh – ươm sự sống” nhằm nâng cao nhận thức, góp phần giảm tác động của biến đổi khí hậu và chào mừng Ngày Môi trường thế giới.
Không chỉ hạn chế phát thải, các hoạt động tạo ra tín chỉ carbon giá trị cao còn phải tuân thủ yêu cầu về sinh thái, sinh kế của cộng đồng bản địa và tuân thủ nguyên tắc phân chia công bằng lợi ích.
Tác động tới khoảng 1.700ha rừng phòng hộ, vị trí khảo sát ảnh hưởng đến thế trận khu vực phòng thủ của tỉnh, cụm 4 nhà máy điện gió do nhà đầu tư EMI đề xuất đang được Sở ngành tỉnh Lâm Đồng đề xuất trình thẩm định, bổ sung vào quy hoạch điện VIII.
Quỹ chuyển đổi xanh của Touchstone Partners sẽ bắt đầu giải ngân vốn từ tháng 12/2025, đồng thời cố vấn trực tiếp và hỗ trợ chiến lược cho các startup.
Trong bối cảnh ngành vật liệu xây dựng đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững, Vicostone đã sớm khẳng định vị thế doanh nghiệp tiên phong ứng dụng ESG trong toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh, với mục tiêu kiến tạo tương lai xanh thông qua hoạt động sản xuất có trách nhiệm.
Trong hai ngày tập huấn tại Tuyên Quang, 40 tham dự viên dân tộc thiểu số được trang bị kiến thức về bình đẳng giới trong mối liên hệ với phát triển kinh tế gia đình và kỹ năng phòng ngừa, ứng phó với bạo lực. Khóa học do Quỹ Vì Tầm Vóc Việt tổ chức giúp họ hiểu rõ hơn các vấn đề giới, nhận diện nguy cơ bạo lực gia đình và mang những bài học ấy trở về để gieo sự thay đổi trong chính mái nhà của mình.
Theo CEO YouNet Group, người lãnh đạo thời AI không chỉ biết đo, mà còn biết dừng đúng lúc, biết khi nào nên ra quyết định bằng dữ liệu, và khi nào nên lắng nghe bằng tâm.
Kiên định giữ tinh thần ẩm thực Nhật và tạo phiên bản vừa vặn cho người Việt, CEO Hoàng Viễn Đông đang đưa SOL bứt phá giữa “cơn bão thanh lọc” ngành F&B.
TOD chỉ hiệu quả khi triển khai đúng chuẩn từ quy hoạch đến pháp lý và tài chính. Nếu không, rất dễ rơi vào tình trạng “đầu tư lớn nhưng hiệu quả thấp”.
