Người lãnh đạo thời AI: Khi dữ liệu phải đi cùng tâm và trí

Trong kỷ nguyên mà mọi hành vi tiêu dùng, tương tác và quyết định đều để lại “dấu vết” kỹ thuật số, dữ liệu trở thành tài sản quý giá bậc nhất của doanh nghiệp.

Nếu trước đây dữ liệu chủ yếu được dùng để đo lường hiệu quả các hoạt động, thì nay, ngày càng trở thành trung tâm quan trọng của quản trị kinh doanh. Khi trí tuệ nhân tạo và data intelligence (các quyết định dựa trên dữ liệu) lên ngôi, doanh nghiệp không chỉ cần thu thập thông tin, mà còn cần biết khai thác, phân tích và dự báo để dẫn dắt chiến lược tương lai.

Trong cuộc trò chuyện với TheLEADER, ông Nguyễn Anh Hoà - Nhà sáng lập và CEO của YouNet Group - tập đoàn tiên phong về data intelligence cho lĩnh vực thương mại số - đã chia sẻ góc nhìn về vai trò của dữ liệu trong giai đoạn “hậu chuyển đổi số”, nơi doanh nghiệp buộc phải biết mình đang ở đâu và muốn đi đâu trên bản đồ dữ liệu ngày càng phức tạp.

Sau nhiều năm tiên phong đồng hành với doanh nghiệp về dữ liệu, theo ông, tầm nhìn và ứng xử của doanh nghiệp đối với dữ liệu hiện nay có sự khác biệt gì so với trước đây?

Ông Nguyễn Anh Hòa: Sự khác biệt lớn nhất mà tôi thấy là nhận thức của các doanh nghiệp về vai trò thật của dữ liệu.

Trước đây, phần lớn doanh nghiệp xem dữ liệu như công cụ phục vụ marketing hoặc báo cáo vận hành, nhưng hiện nay, dữ liệu đã trở thành năng lực lõi để điều hành và ra quyết định chiến lược. AI đang dân chủ hoá dữ liệu, biến công việc phân tích vốn chỉ dành cho chuyên gia thành năng lực phổ biến của mọi doanh nghiệp.

Nếu data-driven là việc ra quyết định dựa trên dữ liệu đã có, thì data intelligence là ra quyết định có trí tuệ, nơi dữ liệu và AI kết hợp để không chỉ phân tích điều đã xảy ra, mà còn dự đoán điều sẽ xảy ra và gợi ý hành động tối ưu. Nói cách khác, data-driven giúp doanh nghiệp nhìn lại, còn data intelligence giúp doanh nghiệp đi tới.

Ngày nay, mỗi doanh nghiệp là một bể dữ liệu, bao gồm dữ liệu vận hành nội bộ và dữ liệu đến từ bên ngoài từ thị trường, đối thủ, xu hướng, hành vi người tiêu dùng.

Tôi luôn cho rằng, doanh nghiệp nào biết kết nối và khai thác hai nguồn dữ liệu này bằng AI sẽ có lợi thế vượt trội trong việc ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và vận hành hiệu quả hơn.

Đặc biệt trong bối cảnh thương mại kỹ thuật số, marketing không thể tách rời khỏi “số thật”. Doanh nghiệp cần nhìn rõ mối liên hệ giữa truyền thông, sức khoẻ thương hiệu và doanh số bán hàng.

Một doanh nghiệp hiện đại là hệ thống dữ liệu sống, nơi AI biến mọi tín hiệu từ thị trường và vận hành thành hành động cụ thể.

Trong bối cảnh chung như vậy, việc đưa dữ liệu vào vận hành có chăng sẽ dễ dàng hơn và đâu sẽ là những vấn đề trong quá trình ấy?

Ông Nguyễn Anh Hòa: Tôi cho rằng thời điểm hiện nay là giai đoạn thuận lợi nhất để doanh nghiệp đưa dữ liệu vào chiến lược.

Nhờ sự phổ biến của AI và hạ tầng dữ liệu, việc thu thập, mua dữ liệu thị trường và xây dựng mô hình AI để giải các bài toán kinh doanh trở nên dễ dàng và tiết kiệm hơn rất nhiều so với trước đây.

Doanh nghiệp có thể kết nối dữ liệu từ các mạng xã hội, thương mại điện tử, vận hành rồi dùng AI để tạo ra những cái nhìn sâu sắc và ứng dụng thực tế, từ dự đoán nhu cầu, tối ưu marketing đến chăm sóc khách hàng cá nhân hoá.

Tuy nhiên, dù là công nghệ nào, mấu chốt của câu chuyện vẫn nằm ở con người, nằm ở tư duy của con người về dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp có dữ liệu nhưng chưa “sống cùng dữ liệu”, tức là chưa coi dữ liệu như một phần trong tư duy ra quyết định hằng ngày.

Tôi thường nói: “Dữ liệu là câu chuyện của tư duy”, tức là khi tư duy chuyển động, công ty chuyển động, khi lãnh đạo tiến lên, nhân viên sẽ tiến lên. Khi ấy, con đường, công cụ hay giải pháp biến dữ liệu thành hành động sẽ dần hiện ra.

Vì vậy, ứng dụng dữ liệu không chỉ là bài toán kỹ thuật mà là câu chuyện văn hoá.

Chỉ khi dữ liệu trở thành văn hoá tổ chức, doanh nghiệp mới thật sự chuyển mình và tạo ra giá trị bền vững. Công nghệ giúp doanh nghiệp có dữ liệu, nhưng chỉ văn hoá mới giúp doanh nghiệp sống được với dữ liệu.

Rõ ràng là sự phát triển của công nghệ đã mang đến nhiều tiện lợi cho doanh nghiệp. Vậy nếu nhìn xa hơn vào bức tranh rộng hơn về doanh nghiệp tư nhân Việt Nam hiện nay, theo ông, các doanh nghiệp đang có điều kiện tốt hơn như thế nào?

Ông Nguyễn Anh Hòa: Sau hơn 15 năm quan sát và trực tiếp trải qua nhiều biến động của thị trường, tôi nhận thấy các nền kinh tế cũng như doanh nghiệp và doanh nhân đều phát triển theo chu kỳ tiến hoá tạo giá trị rất rõ ràng.

Mỗi quốc gia đều đi qua các chu kỳ tạo giá trị: từ tài nguyên đến tài chính, từ công nghệ đến dữ liệu. Việt Nam hiện nay đang ở điểm giao giữa công nghệ và dữ liệu nơi giá trị thật không còn nằm ở đất hay vốn, mà nằm ở trí tuệ và niềm tin.

Việt Nam đã chuyển từ “thừa nhận” sang “trao sứ mệnh” cho khu vực tư nhân mà Nghị quyết 68-NQ/TW là một bước ngoặt lịch sử. Lần đầu tiên, khu vực tư nhân được xác định không chỉ là thành phần kinh tế quan trọng, mà là động lực chủ đạo của tăng trưởng quốc gia.

Không chỉ vậy, Chính phủ cũng đang tạo nền tảng pháp lý cho thế hệ doanh nghiệp công nghệ và doanh nghiệp về dữ liệu, đạo đức dữ liệu thông qua các chiến lược về kinh tế số, luật dữ liệu, và sắp tới là luật tài sản số, mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia vào nền kinh tế dữ liệu toàn cầu.

Rõ ràng, doanh nghiệp và doanh nhân Việt Nam ngày nay đã ở vị trí khác trước, không chỉ được công nhận, được trao sứ mệnh mà còn được tạo điều kiện để cùng quốc gia vươn mình ra thế giới. Chính điều đó đã giúp các doanh nhân xây dựng và củng cố niềm tin, sẵn sàng làm và đóng góp chứ không còn e dè và lo lắng nhiều như trước đây. Và quan trọng hơn, niềm tin ấy còn tạo ra sự gắn kết của cả xã hội.

Nhiều yếu tố thuận lợi trong nước nhưng sự biến động liên tục của bối cảnh thế giới cùng hàng loạt các tiến bộ về khoa học công nghệ sẽ đòi hỏi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp hiện nay những kỹ năng mới và phẩm chất gì?

Ông Nguyễn Anh Hòa: Thế hệ doanh nhân hiện nay đang đứng giữa kỷ nguyên dữ liệu và biến động, nơi ranh giới giữa con người - công nghệ - thị trường ngày càng mờ đi.

Vì vậy, phẩm chất của doanh nhân thế hệ về dữ liệu không còn là chỉ biết quản trị vốn hay sản phẩm, mà phải quản trị được nhận thức, niềm tin và dữ liệu - ba yếu tố cốt lõi quyết định sức bền của doanh nghiệp trong thời đại AI.

Người lãnh đạo giờ đây cần có tư duy đo lường và minh bạch, không ra quyết định bằng cảm tính mà bằng dữ liệu thật và kết quả thật; phải đo được “sự thật” trước khi đo lợi nhuận.

Doanh nhân thế hệ mới cũng cần khả năng tích hợp tri thức đa ngành. Ở đó, người điều khiển doanh nghiệp không chỉ cần hiểu công nghệ, hiểu con người, mà còn cần hiểu chính mình. Chỉ khi cân bằng được máy - người - tâm, người lãnh đạo mới đủ sâu để dẫn dắt tổ chức trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.

Thế hệ doanh nhân hôm nay cũng không thể tách mình ra khỏi vận mệnh đất nước. Họ cần đồng hành cùng Nhà nước và xã hội trong cùng một chiến tuyến - làm bạn năm châu, làm kinh doanh bốn bể, đưa trí tuệ Việt ra thế giới bằng tinh thần minh bạch, đổi mới và trách nhiệm.

Để Việt Nam thật sự “làm kinh doanh bốn bể”, doanh nghiệp cần có hai yếu tố cốt lõi. Đó là bản đồ thị trường, để biết thế giới đang vận động ra sao và ta đang đứng ở đâu và hoa tiêu dữ liệu, để dẫn đường bằng những hiểu biết sâu sắc, giúp ra quyết định bằng tri thức thay vì cảm tính.

Giữa bối cảnh xoay vần nhanh chóng và nhiều biến động không thể lường trước, người lãnh đạo giờ đây cần có sự tĩnh tâm trong hành động. Ở đó, họ cần giữ được tỉnh thức giữa tốc độ - vì người lãnh đạo không chỉ tạo ra kết quả, mà còn phải truyền năng lượng và niềm tin cho tập thể.

Người lãnh đạo thời AI không chỉ biết đo, mà còn biết dừng đúng lúc, biết khi nào nên ra quyết định bằng dữ liệu, và khi nào nên lắng nghe bằng tâm.

Phẩm chất của doanh nhân thế hệ về dữ liệu không còn là chỉ biết quản trị vốn hay sản phẩm, mà phải quản trị được nhận thức, niềm tin và dữ liệu

Chuyển mình cùng dòng chảy của đất nước

Vậy thì giữa bối cảnh ấy, YouNet Group đã, đang và sẽ chuyển mình như thế nào?

Ông Nguyễn Anh Hòa: YouNet Group là một ví dụ nhỏ của tinh thần chuyển mình cùng đất nước. Chúng tôi không tăng trưởng bằng tài sản hay đòn bẩy vốn, mà bằng năng lực xử lý dữ liệu công khai về mạng xã hội và thương mại (data intelligence) - giúp doanh nghiệp đo được hiệu quả thật trong marketing và thương mại điện tử.

Ở cấp độ sâu hơn, chúng tôi xây dựng văn hoá đo lường và minh bạch (measure philosophy) - nơi mọi quyết định khởi đầu bằng dữ liệu thật, và mọi hành động hướng đến tác động thật.

Tôi tin rằng: “Nếu thế hệ trước xây công ty bằng vốn và công nghệ, thì thế hệ mới phải xây bằng dữ liệu và đạo đức”. Đó là con đường mà YouNet Group chọn đi, và cũng là hành trình mà tôi tin khu vực tư nhân Việt Nam cần cùng nhau kiến tạo để bước sang kỷ nguyên phát triển bền vững thật sự.

Với triết lý đo lường để biết chúng ta đang ở đâu và sẽ đi đâu, YouNet Group đã xây dựng Hệ sinh thái data intelligence - giúp thương hiệu đo lường, phân tích và hành động trên dữ liệu thật.

YouNet Group xây dựng hệ thống dữ liệu thị trường duy nhất tại Việt Nam hiện nay, kết hợp hai mảng lớn. Đó là social & marketing data (Dữ liệu mạng xã hội và marketing): đo chiến dịch, thương hiệu, ngành hàng, người tiêu dùng và hiệu quả marketing và E-commerce data (Dữ liệu thương mại điện tử: đo thị phần, danh mục, giá, review, tăng trưởng và hiệu suất thương mại điện tử).

Hai nguồn dữ liệu này giống như hai đầu cầu - marketing và sales.

Trong tương lai gần, YouNet sẽ bổ sung dữ liệu về trải nghiệm người dùng - nhịp cầu ở giữa, giúp thương hiệu hiểu tại sao “marketing tốt nhưng không ra sales”.

Chúng tôi không chỉ muốn giúp doanh nghiệp nhìn thấy dữ liệu, mà giúp họ hiểu và hành động được trên dữ liệu đó.

Xin ông chia sẻ thêm về lợi ích mà hệ sinh thái Data Intelligence sẽ mang đến cho các doanh nghiệp khác trong bối cảnh hiện nay và trong những năm sắp tới?

Ông Nguyễn Anh Hòa: YouNet Group giúp thương hiệu biến dữ liệu thành trục ra quyết định và hành động, để thực thi marketing hiệu quả hơn, liên kết được với sales, và phát triển bền vững trên nền tảng digital commerce.

Với các doanh nghiệp Việt đang hướng ra toàn cầu, YouNet Group đóng vai trò như và hoa tiêu dữ liệu, cung cấp nghiên cứu về mạng xã hội cũng như thị trường thương mại điện tử. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp hiểu thị trường, người tiêu dùng và đối thủ quốc tế, từ đó mở rộng thị trường toàn cầu bằng chiến lược dựa trên dữ liệu thật.

Từ góc nhìn vận hành, hệ sinh thái Data Intelligence của YouNet Group mang lại giá trị ở bốn tầng, là thấy rõ hơn, hiểu sâu hơn, hành động hiệu quả hơn và đo hiệu quả thật.

Doanh nghiệp từ chỗ nhìn rõ hành vi, cảm xúc và nhu cầu người tiêu dùng theo thời gian thực thông qua dữ liệu, tới hiểu sâu hơn nhờ AI và đội ngũ chuyên gia dữ liệu cùng phân tích nguyên nhân và dự đoán xu hướng, giúp doanh nghiệp ra quyết định chủ động và có cơ sở hơn.

Đây là sự kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo (AI) và trí tuệ con người, tạo nên Data Intelligence đúng nghĩa.

Từ chỗ hiểu, doanh nghiệp sẽ hành động hiệu quả hơn và hướng tới tương lai nhờ từ đo hiệu quả đến đo tác động thật. Trước đây, doanh nghiệp thường dừng lại ở việc đo “chiến dịch có đạt KPI hay không” - tức là đo hiệu quả ngắn hạn. Nhưng điều quan trọng hơn là phải biết “chiến dịch đó đã tạo ra thay đổi gì thật trong người tiêu dùng, trong thương hiệu và trong kết quả kinh doanh.

Về dài hạn, ông kỳ vọng gì vào con đường của YouNet Group trong vận mệnh vươn mình chung của dân tộc?

Ông Nguyễn Anh Hòa: Chúng tôi muốn YouNet Group trở thành nền tảng đo lường tiên phong và tiên tiến của khu vực - một “Measure Hub” (trung tâm đo lường) về phương pháp, chuẩn mực và thực tiễn đo lường trong mạng xã hội, thương mại điện tử và marketing.

Đo lường không chỉ để có con số, mà để nhìn rõ sự thật - về chính mình, về tổ chức, và về con đường đang đi. Khi ta biết mình đang ở đâu, dữ liệu trở thành tấm gương soi trí tuệ; và khi ta biết mình sẽ đi về đâu, dữ liệu trở thành la bàn của tiến hoá.

YouNet Group mong muốn trở thành cái nôi về đo lường cho khu vực, và xa hơn, đưa Việt Nam trở thành một điểm sáng của đo lường trên bản đồ thế giới.

Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà là hướng đi dài hạn - hướng đi đặt niềm tin rằng một doanh nghiệp, hay một quốc gia, đều chỉ có thể phát triển bền vững khi hiểu rõ chính mình.

YouNet Group vẫn đang đi tiếp trên con đường ấy - kiên định, bền bỉ và đầy niềm tin vào sức mạnh tri thức Việt. Bởi dù công nghệ có thay đổi thế nào, đo lường vẫn là cách để con người - và doanh nghiệp - hiểu rõ chính mình hơn, để tiến lên một cách sáng suốt và bền vững.

Cảm ơn ông!