Việt Nam đang đi ngược với thế giới về ưu đãi đầu tư?

Đặng Hoa Thứ năm, 17/01/2019 - 16:24

Nhiều chuyên gia kinh tế nhìn nhận, các hiệp định thương mại tự do luôn đặt ra yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài được đối xử tốt tương đối như doanh nghiệp trong nước thì Việt Nam đang đi ngược lại nguyên tắc này.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Kinh tế Việt Nam vừa trải qua một năm 2018 với nhữngthành tựu đáng ghi nhận. Cụ thể, GDP quý 4 tăng 7,31%, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2017, nhưng cao hơn so với quý 2 và quý 3. Tốc độ tăng GDP cả năm 2018 đạt 7,08%, cao nhất kể từ năm 2008. Nền kinh tế Việt Nam tiếp tục mở rộng ở quý thứ sáu liên tiếp trong chu kỳ tăng trưởng.

Hoạt động của doanh nghiệp trong quý 4/2018 có sự cải thiện, số doanh nghiệp thành lập mới tăng 6,81%, tổng số vốn đăng ký tăng tới 63,68%. Xuất khẩu trong quý 4/2018 ước đạt gần 64,02 tỷ USD, tăng 6,5%. Tính chung cả năm 2018, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 243,48 tỷ USD, tăng 13,2%, vượt mục tiêu đề ra.

Theo Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), những nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, cắt giảm các chi phí không cần thiết và cắt giảm các điều kiện, thủ tục kinh doanh là minh chứng cho cải thiện sức khỏe của khu vực doanh nghiệp.

Báo cáo mới đây của CIEM dự báo, tăng trưởng kinh tế năm 2019 ước đạt 6,93%, tăng trưởng xuất khẩu ở mức 9,4%; thặng dư thương mại được dự báo ở mức 2,04 tỷ USD và mức tăng giá tiêu dùng bình quân là khoảng 3,88%.

Để đạt được những thành tựu kể trên, các chuyên gia nhìn nhận sự vươn lên của khu vực tư nhân trong nền kinh tế. Khi tiếp cận và bàn về khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là trong các văn kiện và chính sách, đã có sự thay đổi trong tư duy và ngôn từ.

Nếu như hơn một năm trước, những chuyên gia kinh tế hàng đầu như bà Phạm Chi Lan, ông Nguyễn Đình Cung hay ông Lê Đăng Doanh vẫn còn không mấy lạc quan khi nói về khu vực tư nhân thì giờ đây, họ đã dành những lời lẽ tích cực khi bàn về sự lớn mạnh của khu vực được đánh giá là động lực tăng trưởng của nền kinh tế.

Doanh nghiệp tư nhân trỗi dậy mạnh mẽ trong bảng xếp hạng 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam

Cụ thể, đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân gia tăng và tăng trưởng ở mức cao nhất từ trước đến nay, trở thành khu vực có gia tăng lớn nhất cả về tỷ trọng và tốc độ tăng trưởng. 

Như quan sát của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nội lực của Việt Nam đã tăng lên, thấy rõ nhất ở khu vực kinh tế tư nhân. Trước đây, khu vực này chỉ được nhắc đến với thực trạng tăng mạnh cả về số lượng đăng ký thành lập và số lượng ngừng hoạt động, không hề có sự nổi trội. 

Đến nay, nhiều tập đoàn kinh tế tư nhân nổi lên trong năm ngoái không chỉ hoạt động trong lĩnh vực bất động sản như trước mà đã chuyển sang các ngành nghề mới như công nghệ, tham gia vào phát triển hạ tầng với các công trình lớn, nổi bật. 

"Chẳng hạn, THACO tăng cường đầu tư cho nhà máy, Vingroup táo bạo khi cho ra đời thương hiệu ô tô VinFast. Mặc dù đến bây giờ vẫn đang là câu hỏi lớn về khả năng thành công của VinFast nhưng tôi cho rằng, cần hoan nghênh các doanh nghiệp như vậy vì không có những người dám chất nhận rủi ro thì không ai dám làm", bà Lan đánh giá. 

Hoặc nếu trước đây, Việt Nam là một bài học thất bại về lĩnh vực phát triển ô tô đối với người Philippines thì nay, ngành ô tô Việt đã được nhắc tên trên bản đồ ngành ô tô thế giới. 

"Nhiều kế hoạch Nhà nước đưa ra trong nhiều năm nhưng thực hiện rất chậm trong khi các doanh nghiệp tư nhân đã bắt đầu tiến hành và làm rất tốt, cần khuyến khích để cho họ thành công. Chẳng cần phải có thêm chính sách hoặc đổ tiền cho họ, chỉ cần đừng tạo rào cản, đừng gây cản trở là được rồi", bà Lan nhìn nhận.

Như việc Sungroup đầu tư vào Vân Đồn, mặc dù còn có nhiều tranh luận về tác động đối với môi trường, cảnh quan, nền tảng để có thể tiếp nhận du lịch tăng mà không tạo áp lực, nhưng bà Lan cho rằng ít nhất cách đầu tư của tư nhân trong hạ tầng hiệu quả hơn hẳn so với nhà nước. 

Chỉ cần không gây cản trở là đã hỗ trợ cho doanh nghiệp

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân trong nước nói riêng và các doanh nghiệp nói chung phát triển, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực để cắt giảm điều kiện kinh doanh không cần thiết. Tuy nhiên, TS. Lê Đăng Doanh cho biết, việc đánh giá cắt giảm vẫn chỉ đang thể hiện trên các con số trong khi trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn phản ánh phức tạp. Thủ tục có giảm thật nhưng chi phí ngoài luật lại tăng lên. 

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM, Việt Nam cần thay đổi cách làm, giờ đây không phải là thời đại đi chọn lựa người thắng cuộc mà là đi hỗ trợ người thắng cuộc. Khi các doanh nghiệp đã tự chứng minh được năng lực của mình và vươn lên, Nhà nước cần hỗ trợ họ, đặc biệt là về thể chế. 

Theo các chuyên gia, Việt Nam cần tập trung tìm kiếm động lực trong nước và xem đó là chỗ dựa, là sức mạnh chính cho phát triển kinh tế trong bối cảnh thế giới đang thay đổi mạnh mẽ thay vì đi tìm đâu đó ở bên ngoài. Bởi vì, khi kinh tế trong nước phát triển mạnh, Việt Nam sẽ có đủ lực để chống lại những tác động mà rủi ro bên ngoài có thể mang lại. 

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhìn nhận, nếu như trong các hiệp định thương mại tự do luôn đặt ra yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài được đối xử tốt tương đối như doanh nghiệp trong nước thì Việt Nam đang đi ngược lại nguyên tắc này. 

"Giờ đây, chúng ta lại đang phải nỗ lực để các doanh nghiệp trong nước được đối xử tương tự với các doanh nghiệp nước ngoài. Nên rà soát, cái gì quá ưu đãi thì nhất thiết phải giảm xuống, không ưu đãi thừa. Cần phải tăng cường nội lực cho doanh nghiệp trong nước", bà Lan bày tỏ quan điểm tại hội thảo Kinh tế Việt Nam 2018 và triển vọng 2019 - 2020: Vận hội mới – Yêu cầu mới do CIEM với sự hỗ trợ của Chương trình Hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Reform) tổ chức.

Vị chuyên gia này cho rằng, cần tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp trong nước; giảm các chênh lệch bất hợp lý giữa doanh nghiệp trong ước và FDI có như vậy mới giảm được khoảng cách giữa hai khu vực này.

Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Tiêu điểm -  6 năm
Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế.
Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Tiêu điểm -  6 năm
Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế.
Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Bộ Chính trị ra nghị quyết về sử dụng các nguồn lực kinh tế

Tiêu điểm -  6 năm

Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành nghị quyết về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế.

TS. Nguyễn Đức Thành: 'Khu vực FDI cũng chính là điểm yếu của nền kinh tế'

TS. Nguyễn Đức Thành: 'Khu vực FDI cũng chính là điểm yếu của nền kinh tế'

Tiêu điểm -  6 năm

TS. Nguyễn Đức Thành cho rằng, triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong dài hạn sẽ tiếp tục phụ thuộc vào FDI, kết quả gỡ bỏ rào cản thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Tổng giám đốc World Bank: 'Triển vọng kinh tế thế giới đang tối dần'

Tổng giám đốc World Bank: 'Triển vọng kinh tế thế giới đang tối dần'

Tiêu điểm -  6 năm

Ngân hàng thế giới cảnh báo, thương mại quốc tế và các hoạt động sản xuất đang sụt giảm, trong khi căng thẳng thương mại ngày càng leo thang. Một số nền kinh tế mới nổi cũng đang chịu sức ép lớn từ thị trường tài chính.

Kinh tế thế giới sẽ ra sao trong năm 2019?

Kinh tế thế giới sẽ ra sao trong năm 2019?

Quốc tế -  6 năm

Chiến tranh thương mại và biến động chính trị sẽ khiến nhiều nền kinh tế tiếp tục giảm tốc trong năm nay.

Hội nghị Trung ương 15: Thống nhất thông qua báo cáo về công tác nhân sự nhiệm kỳ tới

Hội nghị Trung ương 15: Thống nhất thông qua báo cáo về công tác nhân sự nhiệm kỳ tới

Tiêu điểm -  52 phút

Tại Hội nghị Trung ương 15, ngoài công tác nhân sự, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thống nhất, thông qua các báo cáo cũng như cho ý kiến về các dự thảo quan trọng.

Trung ương hoàn thiện báo cáo công tác nhân sự chủ chốt khóa XIV

Trung ương hoàn thiện báo cáo công tác nhân sự chủ chốt khóa XIV

Tiêu điểm -  1 ngày

Trung ương đã cho ý kiến hoàn thiện báo cáo về công tác nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIV tại Hội nghị Trung ương 15.

Vân Đồn viết tiếp giấc mơ dang dở

Vân Đồn viết tiếp giấc mơ dang dở

Tiêu điểm -  1 ngày

Khi kỳ vọng đặc khu khép lại và thị trường bất động sản du lịch rơi vào trạng thái phòng thủ, Vân Đồn đứng trước nguy cơ trở thành một điểm đến dang dở. Nhưng việc Everland Group kiên định triển khai Crystal Holidays Harbour Vân Đồn không chỉ là quyết định đầu tư ngược chu kỳ, mà là bước đi chiến lược nhằm xây dựng năng lực điểm đến để đưa Vân Đồn lên bản đồ du lịch quốc tế.

Những con số đang nói thay vai trò của doanh nghiệp tư nhân

Những con số đang nói thay vai trò của doanh nghiệp tư nhân

Tiêu điểm -  1 ngày

82% tổng vốn đầu tư trong các dự án khởi công, khánh thành đến từ khu vực ngoài ngân sách đang cho thấy doanh nghiệp tư nhân không chỉ tham gia, mà đã trở thành lực kéo chủ đạo của tăng trưởng kinh tế.

Xuất khẩu tôm sắp cán mốc kỷ lục mới

Xuất khẩu tôm sắp cán mốc kỷ lục mới

Tiêu điểm -  1 ngày

Xuất khẩu tôm của Việt Nam đang tiến sát kỷ lục mới nhờ đà phục hồi mạnh mẽ tại các thị trường chủ lực cùng sự chuyển dịch sang những phân khúc giá trị cao.

Hàng loạt dự án được khai thông, nguồn cung nhà ở bứt tốc về đỉnh lịch sử

Hàng loạt dự án được khai thông, nguồn cung nhà ở bứt tốc về đỉnh lịch sử

Bất động sản -  35 phút

Nguồn cung nhà ở đang tiến gần mốc đỉnh thị trường của năm 2018 khi hàng loạt dự án được tháo gỡ vướng mắc pháp lý và phê duyệt mới. Tuy nhiên, giá nhà không giảm.

SeABank hỗ trợ trồng gần 671 nghìn cây xanh tại Hà Tĩnh, vượt mục tiêu 1 triệu cây xanh

SeABank hỗ trợ trồng gần 671 nghìn cây xanh tại Hà Tĩnh, vượt mục tiêu 1 triệu cây xanh

Nhịp cầu kinh doanh -  43 phút

Ngày 11/12/2026 tại Hà Tĩnh, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE:SSB) đã trao tặng 670.800 cây keo giống cho các hộ dân tại xã Kỳ Hoa, tỉnh Hà Tĩnh nhằm phục hồi hệ sinh thái rừng bị tàn phá nghiêm trọng bởi cơn bão Bualoi, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương. Qua đó nâng tổng số cây Ngân hàng trao tặng và trồng vượt 1 triệu cây xanh trên khắp cả nước nhằm phủ xanh đất trống, đồi núi trọc.

Retail Supreme đi vào thực chất, tạo nền tảng cho chu kỳ tăng trưởng mới của Masan Consumer

Retail Supreme đi vào thực chất, tạo nền tảng cho chu kỳ tăng trưởng mới của Masan Consumer

Doanh nghiệp -  44 phút

Sau khi hoàn tất giai đoạn “bao phủ trực tiếp điểm lẻ” trong năm 2025, Masan Consumer bước vào chu kỳ tăng trưởng mới với Retail Supreme giai đoạn 2, nơi công nghệ, dữ liệu và hệ sinh thái phân phối hội tụ. Điểm bùng nổ này không chỉ tạo lực đẩy cho doanh thu, lợi nhuận, mà còn đặt nền móng cho tăng trưởng dài hạn đúng thời điểm doanh nghiệp chính thức chào sàn HOSE.

Hội nghị Trung ương 15: Thống nhất thông qua báo cáo về công tác nhân sự nhiệm kỳ tới

Hội nghị Trung ương 15: Thống nhất thông qua báo cáo về công tác nhân sự nhiệm kỳ tới

Tiêu điểm -  52 phút

Tại Hội nghị Trung ương 15, ngoài công tác nhân sự, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thống nhất, thông qua các báo cáo cũng như cho ý kiến về các dự thảo quan trọng.

Pico mua lại Nguyễn Kim từ tay Central Retail

Pico mua lại Nguyễn Kim từ tay Central Retail

Doanh nghiệp -  5 giờ

Central Retail dự kiến sẽ hạch toán một khoản lỗ do suy giảm giá trị tài sản một lần và phi tiền mặt trị giá khoảng 5,9 tỷ Baht (khoảng 190 triệu USD) vào báo cáo tài chính quý 4 năm 2025.

T&T Group được vinh danh tại lễ tôn vinh doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long 2025

T&T Group được vinh danh tại lễ tôn vinh doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long 2025

Nhịp cầu kinh doanh -  5 giờ

Tối 22/12, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội (Hanoisme) phối hợp với Sở Công thương, Ban thi đua – khen thưởng (Sở Nội vụ) TP. Hà Nội đã tổ chức lễ tôn vinh doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long năm 2025. Chương trình nhằm ghi nhận những doanh nhân, doanh nghiệp đóng góp xuất sắc cho sự phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô và đất nước.

Xây 'tuyến phòng thủ xanh' ứng phó thiên tai cực đoan

Xây 'tuyến phòng thủ xanh' ứng phó thiên tai cực đoan

Phát triển bền vững -  5 giờ

Khi các kỷ lục mưa lũ liên tục bị phá vỡ, trồng và phục hồi rừng đang được nhìn nhận như tuyến phòng thủ chiến lược, bền vững nhất của Việt Nam trước biến đổi khí hậu.