Vô địch Startup World Cup 2019 từ những chữ 'duyên'

Chỉ cách đây hơn một tháng, Abivin đã đại diện Việt Nam vượt qua 30.000 startup đến từ nhiều quốc gia để trở thành quán quân giải đấu khởi nghiệp sáng tạo thế giới (Startup World Cup) với giải thưởng 1 triệu USD đầu tư.

Ra đời năm 2015, Abivin cung cấp phần mềm quản lý chuỗi cung ứng tối ưu vận tải, giải quyết các vấn đề trong ngành logistics truyền thống dựa trên nền tảng công nghệ phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, máy học. Startup này áp dụng thuật toán để tạo ra lộ trình nhanh nhất cho hàng trăm xe giao hàng, hàng nghìn đơn hàng trong vài giây, giúp tiết kiệm 30 - 40% chi phí nhân lực và nhiên liệu.

Đây cũng chính là quán quân tại cuộc thi thuộc ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia -Techfest Vietnam 2018.

Đồng sáng lập kiêm Giám đốc vận hành (COO) của Abivin Nguyễn Hoàng Anh chia sẻ, hành trình chinh phục Startup World Cup 2019 là một cái duyên. Làm khởi nghiệp rất bận rộn nên thường không hứng thú lắm với các cuộc thi nhưng cô và đồng sáng lập đã quyết định đăng ký tham gia sau khi được những người đi trước giới thiệu, khuyến khích và đặc biệt là được Bộ Khoa học và công nghệ kết nối trở thành đại diện của Việt Nam tham gia tranh tài.

Sau các vòng thi, Abivin là đại diện duy nhất cho Việt Nam và cũng là đại diện cho khu vực Đông Nam Á lọt vào vòng chung kết diễn ra ở thung lũng Silicon. Hoàng Anh kể lại, việc ở công ty dồn dập, khách hàng gọi réo liên lục nhưng cuối cùng vẫn quyết định đi thi vì đó là nơi vợ chồng cô được tiếp xúc, học hỏi và tận mắt chứng kiến thế giới đang đi như thế nào vì từ rất lâu, cô vẫn chỉ biết đến các khoá học về khởi nghiệp nổi tiếng thế giới qua sách vở, Internet.

“Đối thủ ở vòng chung kết chủ yếu đến từ Mỹ, Bắc Âu, Nhật, Hàn vốn rất mạnh và sở hữu công nghệ hàng đầu thế giới. Khả năng vượt qua được dàn ngôi sao hạng A này là rất khó nhưng đối với chúng tôi, vào được đến đây là cơ hội để trải nghiệm. Nhưng thật bất ngờ, chúng tôi trở thành nhà vô địch”, Hoàng Anh chia sẻ.

Cô chợt nhận ra, công nghệ và những việc mình đang làm có ý nghĩa đối với toàn thế giới chứ không chỉ ở Việt Nam. Công nghệ của Việt Nam sánh ngang với những công nghệ đang được thực hiện ở thung lũng Silicon và châu Âu. Khả năng sáng tạo của người Việt hoàn toàn không thua kém gì thế giới.

Đến nay, tệp khách hàng của Abivin chủ yếu là những công ty lớn như P&G, Cô Gái Hà Lan, Habeco…

Khởi đầu từ chữ duyên

Đối với Hoàng Anh, quyết định khởi nghiệp và làm việc trong một công ty về công nghệ là những điều không hề nằm trong sự tính toán trước đó.

Tốt nghiệp ngành kinh doanh quốc tế tại Đại học Đông Nam Phần Lan, Hoàng Anh vẫn luôn xem các tập đoàn lớn là địa điểm làm việc lý tưởng. Làm việc ở một công ty Third-Party Logistics (Cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba) và công ty về phần mềm Sixth Gear Studios (nay là Gear Inc.) sau khi tốt nghiệp, cô từ bỏ ý định học lên thạc sỹ ở châu Âu mặc dù đã chuẩn bị hết mọi thứ bởi cô nhận ra rằng công nghệ là ngành mang lại tăng trưởng đột biến và cơ hội tạo ảnh hưởng nhất định cho xã hội.

Cô ấn tượng với tốc độ thay đổi và tăng trưởng rất lớn của công nghệ, có thể ngay lập tức đưa ra thị trường sau khi phát triển. Làm việc ở các công ty, cô nhận ra rằng dù rất nhiều người đang nói về việc ứng dụng công nghệ song khoảng cách giữa lý thuyết và hiệu quả thực sự còn rất lớn.

“90% công ty logistics đang vận hành một cách rất thủ công. Nếu mình có khả năng tiếp xúc với những công nghệ mới nhất rồi thì tại sao không phát triển và ứng dụng nó vào một ngành truyền thống ở Việt Nam”, Hoàng Anh chia sẻ.

Tình cờ gặp Nam Long nay là chồng cô trong một sự kiện về startup có thể xem là thời điểm bén duyên của hai đồng sáng lập Abivin.

CEO Abivin Phạm Nam Long là cựu học sinh chuyên toán trường Chuyên sư phạm Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Cambridge (Anh) chuyên ngành khoa học máy tính, sau đó lấy bằng thạc sỹ tại Đại học Bristol ngành máy học. Trước khi về Việt Nam, anh từng có 4 tháng làm việc tại trụ sở của Google ở Mountain View (Mỹ).

Trước khi xây dựng dự án hiện tại, Nam Long từng có 6 tháng phát triển các sản phẩm trong lĩnh vực phân tích dữ liệu lớn tuy nhiên nhu cầu sử dụng hạn chế, không thể tìm được đối tác sử dụng sản phẩm, nhiều thành viên cũng nhụt chí và dần ra đi.

Đó cũng là lúc anh cần một một người có chung tầm nhìn dài hạn để đi cùng nhau. Hơn nữa, theo Hoàng Anh, một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu để thu hút các nhà đầu tư là đội ngũ sáng lập.

“Trong pitch deck (bản mô tả ngắn gọn) của startup, nếu bỏ đi hầu hết các slide thì các nhà đầu tư sẽ chọn giữ lại slide về đội ngũ sáng lập. Vì vậy phải chứng tỏ được đội ngũ sáng lập có kinh nghiệm, kiến thức, tiềm năng và cam kết phát triển dự án thành công”, COO Abivin cho biết.

Cô cho rằng một trong những yếu tố để các đồng sáng lập tìm đến nhau là sức mạnh bổ sung. Như ở Abivin, Nam Long có thế mạnh về công nghệ trong khi Hoàng Anh lại giỏi về kinh doanh.

Khi đang loay hoay với chiến lược phát triển, Nam Long bất ngờ nhận được yêu cầu tham gia xây dựng sản phẩm quản lý chuỗi cung ứng của một tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực logistics và tạo nên bước ngoặt phát triển mới.

Đồng sáng lập Abivin Nguyễn Hoàng Anh nhìn nhận, hai vấn đề chính của các doanh nghiệp hiện nay là không có công cụ quản lý toàn bộ vận hành và không kiểm soát được hiệu quả vận hành. Đó cũng là bài toán Abivin đã tìm ra cách giải.

Lên gọi vốn trên Shark Tank Việt Nam mùa 2 vào năm ngoái, Abivin nhận 200.000 USD từ ông Nguyễn Mạnh Dũng (Shark Dzung), Giám đốc quỹ đầu tư CyberAgent Việt Nam & Thái Lan, trong đó 100.000 USD cho 10% cổ phần và 100.000 USD còn lại là trái phiếu chuyển đổi, lãi suất 10%.

Về lý do quyết định cam kết đầu tư cho Abivin, Shark Dzung Nguyễn đánh giá cao nhóm sáng lập rất nhiệt huyết, vị trí giữa các nhà sáng lập rất cân đối: một người mạnh về mặt kỹ thuật, một người mạnh về kinh doanh. Ngoài ra, ông Dũng cho rằng cần nhiều giải pháp như Abivin, để hỗ trợ cho ngành logistics của Việt Nam cũng như là hỗ trợ cho các công ty có nhu cầu lớn về mảng logistics.

Hai nhà sáng lập Abivin từng khẳng định chưa có đối thủ cạnh tranh tại Việt Nam, tự tin rằng thuật toán của công ty do Nam Long phát triển rất khó sao chép. Họ cũng chia sẻ tham vọng đưa startup của mình thành “kỳ lân B2B" (khách hàng là doanh nghiệp) đầu tiên trong khu vực.

"Làm khởi nghiệp phải xác định sẵn sàng bán nhà, bán xe…"

Đối với những người muốn tách ra làm riêng sau một thời gian trải nghiệm ở các công ty, Hoàng Anh nhấn mạnh, khởi nghiệp rất khó nên trước hết cần chuẩn bị về mặt tài chính, về mặt kiến thức với bí quyết nằm ở trong tay, đội ngũ sáng lập và nhân viên.

Đặc biệt là phải chuẩn bị tinh thần sẵn sàng cam kết với hành trình khởi nghiệp trong thời gian ít nhất là 10 năm, luôn cố gắng và sẵn sàng cho những thử thách phía trước. “Phải xác định, luôn sẵn sàng bán nhà, bán xe,... và theo đuổi trong 10 năm dù có khó khăn thế nào đi chăng nữa mới khởi nghiệp được”.

Hoàng Anh lưu ý, đối với startup, nguồn tài chính luôn được xem như dòng máu vận hành, không bao giờ được để cạn. Có những giai đoạn vợ chồng cô phải vật lộn với dòng doanh thu ít ỏi vừa để phát triển sản phẩm vừa trả lương cho nhân viên vì từng có tham vọng tự xây dựng và phát triển.

Tuy nhiên, vợ chồng cô cũng sớm nhận ra rằng để phát triển và mở rộng quy mô nhanh hơn thì nên nhận vốn đầu tư từ bên ngoài để ít nhất là vượt qua được bẫy tử thần đối với startup trong hai năm đầu.

Đối với ngành B2B, việc sales rất quan trọng và cần dành nhiều thời gian hơn so với marketing. Bí quyết được COO Abivin chỉ ra là tập trung vào những khách hàng đầu tiên thật chất lượng, biến họ thành các ví dụ tốt của mình để từ đó tạo ảnh hưởng, uy tín và quảng bá hình ảnh một cách dễ dàng hơn. Thay vì mở rộng thì phải xác định tập trung.

Từ kinh nghiệm của mình, cô cũng nhấn mạnh sự quan trọng của tinh thần sẵn sàng học và hỏi, đặc biệt đối với những bạn trẻ muốn thử sức ở các công ty công nghệ nhưng vẫn còn e ngại do không có xuất phát điểm là dân công nghệ.

Khi bắt đầu với Abivin, đến nay đã phải trải qua rất nhiều khó khăn. Từ điểm nhìn của môt người lãnh đạo doanh nghiệp, Hoàng Anh nhìn nhận khó khăn lớn nhất là xây dựng đội ngũ nhân sự có thể phát triển hết khả năng cũng như có thể cống hiến và cùng công ty phát triển lên tầm cao mới. “Trước đây tôi nghĩ chuyên môn đã khó rồi nhưng khi mở rộng quy mô mới nhận ra tầm quan trọng của những kỹ năng quản lý, xây dựng đội ngũ”.

Để thu hút và giữ chân nhân tài, cô cho rằng điều quan trọng là phải làm thế nào để nhân viên sẵn sàng chia sẻ và tin tưởng vào tầm nhìn của công ty. Bên cạnh đó, phải cho họ cơ hội để phát triển, tạo ảnh hưởng nhất định trong công ty song song với việc đảm bảo mức lương và các chính sách hỗ trợ đủ tốt.

Ngoài ra, từ ngày đặt những viên gạch nền móng đầu tiên, Abivin cũng đã được xác định là phải xây dựng văn hoá doanh nghiệp dựa vào những giá trị cốt lõi để tạo tinh thần đoàn kết và đồng nhất.

“Một trong bốn yếu tố khiến các startup Việt thành công trong một thập kỷ qua được một quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam và Đông Nam Á chỉ ra là văn hoá doanh nghiệp, tiếp đến là xây dựng và đào tạo đội ngũ”, Hoàng Anh cho biết.

Abivin tập trung hướng đến ứng dụng đổi mới sáng tạo vào việc vận hành, xử lý vấn đề trong chính nội bộ công ty thay vì chỉ ứng dụng vào trong sản phẩm.

Ngoài ra, một trong những văn hoá mà startup này chú trọng là đào tạo nhân sự và kích thích sự chia sẻ trong nội bộ. Học hỏi văn hoá Thanks God it's Friday của Google, từ những ngày đầu tiên, Abivin cũng tổ chức một chương trình tương tự mỗi tuần để tăng khả năng nói chuyện trước đám đông cũng như khả năng trình bày ý tưởng.

Còn về mặt cá nhân, Hoàng Anh chia sẻ, đôi khi phải suy nghĩ rất nhiều về việc làm thế nào để cân bằng giữa công việc và cuộc sống. “Bao giờ lấy chồng?”, “Bao giờ sinh con?” là những câu hỏi bất cứ cô gái Việt nào cũng sẽ nhận được sau khi tốt nghiệp và tạo nên không ít áp lực.

Làm khởi nghiệp lại vô cùng bận rộn nên hầu như cô không thể lo một cách chu toàn công việc gia đình, không thể về sớm nấu cơm rửa bát, chăm sóc gia đình. Lúc này, cô cho rằng phải ngồi lại nói chuyện rõ ràng với bố mẹ để bố mẹ thông cảm và hiểu được mục tiêu mà cô đang hướng đến, thành công của hai vợ chồng trong sự nghiệp vào lúc này là hạnh phúc mà cô mong muốn.

Đồng sáng lập là hai vợ chồng, điểm mạnh sẽ là sự tin tưởng tuyệt đối -điều cần có trong tất cả các mối quan hệ. Song cũng cần phải xác định công việc một cách rõ ràng, tránh dẫm chân vào nhau.

Dù vây, những xung đột là không tránh khỏi, về nhà đôi khi lại mang tâm lý khó chịu. Giải pháp lúc này của vợ chồng Hoàng Anh là mời một người thứ ba vào phân tích, hai đồng sáng lập cũng phải tự trình bày ý kiến của mình ra trước người những người còn lại.