Vượt rào cản: Doanh nghiệp cần làm gì để tiếp cận tài chính xanh

Thúc đẩy chuyển đổi xanh

Tài chính xanh được coi là "bệ đỡ" giúp doanh nghiệp thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, triển khai các dự án có tác động tích cực đến môi trường, xã hội, đồng thời đóng góp vào chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Theo bà Nguyễn Thị Việt Hà, quyền Chủ tịch Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE), tài chính xanh mở ra cơ hội cho nhiều ngành nghề như năng lượng tái tạo, bất động sản, nông nghiệp bền vững và tiêu dùng.

Dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy, từ năm 2017 đến 2023, dư nợ tín dụng xanh tăng trưởng bình quân hơn 22% mỗi năm. Đến hết tháng 3/2024, 47 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt gần 637.000 nghìn tỷ đồng.

Giai đoạn 2022-2024, nhiều doanh nghiệp đã phát hành thành công trái phiếu xanh. EVNFinance huy động được 73,7 triệu USD; BIDV phát hành 2.500 tỷ đồng và Vietcombank huy động 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh để tài trợ cho các dự án liên quan đến bảo vệ môi trường.

Các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán ngày càng chú ý đến việc báo cáo phát triển bền vững, nhằm thể hiện cam kết với sự phát triển bền vững, xây dựng hình ảnh tích cực trong mắt công chúng, khách hàng, đối tác và nhà đầu tư.

Số lượng báo cáo phát triển bền vững riêng đã tăng từ 12 vào năm 2022, lên 33 báo cáo vào năm 2024. Đặc biệt, các doanh nghiệp đã chú trọng lập báo cáo phát thải khí nhà kính.

Tại diễn đàn kinh tế xanh TP.HCM, Tiến sĩ Trần Du Lịch nhận định tín dụng xanh là yếu tố thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất bền vững, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận tỷ trọng tín dụng xanh còn khiêm tốn, khiến nhiều doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội tiếp cận các thị trường quốc tế.

Ở góc độ tổ chức tín dụng, ông Trần Hoài Phương, Giám đốc khối khách hàng doanh nghiệp HDBank nhận định, chuyển đổi xanh đang trở thành trào lưu mạnh mẽ trên toàn cầu, tạo ra cơ hội mới đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu.

Nhiều quốc gia đang đặt ra các tiêu chuẩn cao về sản phẩm xanh, tạo ra thị trường khổng lồ cho các doanh nghiệp Việt Nam nếu đáp ứng được các yêu cầu này. Sản phẩm xanh thường được người tiêu dùng đánh giá cao hơn, giúp doanh nghiệp xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và tạo dựng lòng tin với khách hàng.

Được biết đến là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong chuyển đổi xanh, bà Đặng Huỳnh Ức My, Chủ tịch Công ty CP Thành Thành Công – Biên Hoà (TTC AgriS) cho biết, chiến lược của công ty là xuất khẩu sản phẩm ra thị trường quốc tế nên xác định xanh hoá trong hoạt động, sản phẩm.

TTC AgriS tích hợp các tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị (ESG) vào công tác quản trị, vận hành. Hoạt động quản trị của TTC AgriS bao gồm các chủ đề về bền vững, chỉ số tài chính xanh.

Trong khâu trồng trọt, TTC AgriS sử dụng động vật thiên địch để diệt trừ các sinh vật gây hại một cách tự nhiên, áp dụng đồng bộ trên 72.000ha vùng nguyên liệu xanh ở bốn quốc gia là Việt Nam, Lào, Campuchia và Úc.

Trong sản xuất, TTC AgriS đa dạng hóa chuỗi giá trị sản phẩm từ cây trồng nhằm tận dụng nguồn nguyên liệu, giảm tối đa các phụ phẩm.

Với các hoạt động văn hoá, thể thao nội bộ, TTC AgriS cũng lồng yếu tố xanh nhằm nâng cao nhận thức của nhân viên. Đơn cử như hoạt động chạy bộ, công ty thiết kế đường chạy qua những cánh đồng, nông trại xanh ngắt.

Nhờ chiến lược xanh, TTC AgriS đã thu hút được 270 triệu USD vốn đầu tư quốc tế và dự kiến nhận thêm 200 triệu USD.

Công ty đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2035, trước mục tiêu quốc gia 15 năm. Tham vọng này sẽ đối diện không ít khó khăn nhưng nữ chủ tịch của TTC AgriS vẫn tự tin sẽ hoàn thành.

“Ngành nông nghiệp Việt Nam hoàn toàn có cơ hội thực thi, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh để đủ điều kiện thâm nhập vào các thị trường xuất khẩu khó tính nhưng đầy tiềm năng”, bà My khẳng định.

Hoàn thiện khung pháp lý

Dù có vai trò quan trọng nhưng tài chính xanh vẫn đối mặt với nhiều rào cản. Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước TP. HCM cho biết, cho biết cần xây dựng khung pháp lý, cơ chế bảo lãnh tín dụng và chính sách ưu đãi lãi suất để khuyến khích doanh nghiệp vay vốn xanh.

Bà Hà khuyến nghị các doanh nghiệp công bố thông tin và thực hành ESG, chuyển đổi xanh bằng tiếng Anh.

Bà Hà cho biết, HoSE sẽ cải tiến quy tắc lựa chọn cổ phiếu vào rổ chỉ số phát triển bền vững để các tiêu chí đánh giá xanh, bền vững, bám sát hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế.

Theo ông Phan Đình Tuệ, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP. HCM, cần đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, nâng cao năng lực của các tổ chức tín dụng để mở rộng tiếp cận tín dụng xanh cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

“Nếu doanh nghiệp hiểu, thực hiện tiêu chuẩn xanh sẽ nâng cao thương hiệu, thu hút giữ chân nhân tài và tiếp cận được các thị trường mới. Những yếu tố này sẽ góp phần vào thành công trong mục tiêu phát triển bền vững”, ông Tuệ nói thêm.