7 nội dung đáng chú ý trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi

Bộ Tài nguyên và môi trường vừa đăng tải công khai dự thảo Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) để lấy ý kiến góp ý của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trước khi trình Chính phủ.

Theo đó, dự thảo luật bao gồm 16 chương, 237 điều, với nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách về đất đai. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu, chủ trương, giải pháp của Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, giải quyết các vấn đề đặt ra từ thực tiễn và xu thế phát triển với nhiều điểm đổi mới.

Thứ nhất là hoàn thiện quy hoạch sử dụng đất. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) hoàn thiện đồng bộ các chế định cho xây dựng hệ thống quy hoạch sử dụng đất đai đồng bộ ở 3 cấp, gắn kết với quy hoạch đô thị, xây dựng, hạ tầng để đảm bảo phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ, thúc đẩy lẫn nhau phát triển.

Luật Đất đai (sửa đổi) đảm bảo quy hoạch sử dụng đất phải kết hợp giữa chỉ tiêu các loại đất gắn với không gian, phân vùng sử dụng đất theo ba khu vực, hệ sinh thái tự nhiên, thể hiện được thông tin đến từng thửa đất.

Thứ hai, công khai, minh bạch, bình đẳng trong giao đất. Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định công khai, minh bạch, bình đẳng trong giao đất, cho thuê đất. Việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thực hiện thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất nhằm tăng thu ngân sách nhà nước và huy động các nguồn lực xã hội đối với các dự án đầu tư có tính chất điểm nhấn, động lực phát triển, có yêu cầu về hạ tầng đồng bộ, về kiến trúc. 

Dự thảo luật cũng quy định các tiêu chí cụ thể đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không thông qua đấu giá, đấu thầu; trường hợp cho thuê đất trả tiền một lần, cho thuê đất trả tiền hàng năm để đảm bảo dễ thực thi, dễ kiểm tra, dễ giám sát và nguồn thu ổn định, tạo điều kiện cho người sử dụng đất chủ động hạch toán sản xuất kinh doanh.

Thứ ba, phân cấp cho các địa phương trong quản lý, sử dụng đất đai. Dự thảo Luật Đất đai phân cấp thẩm quyền cho các địa phương trong quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn. Dự thảo luật thiết lập các cơ chế quản lý thống nhất của Trung ương thông qua quy định về hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu về đất đai thống nhất tập trung quản lý mọi biến động của từng thửa đất; 

Các cơ chế kiểm soát việc thực hiện thẩm quyền về phân cấp như thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, yêu cầu cập nhật các biến động về quản lý của địa phương về Trung ương, các cơ chế giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trân Tổ quốc Việt Nam trong tổ chức thực thi chính sách, pháp luật được giao ở từng cấp.

Thứ tư, công khai minh bạch trong thu hồi đất. Việc tiếp tục thực hiện công khai minh bạch trong thu hồi đất được thể hiện thông qua quy định cụ thể về thẩm quyền, điều kiện, tiêu chí thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. 

Dự thảo luật quy định chỉ được thu hồi đất sau khi hoàn thành bố trí tái định cư, trừ trường hợp tái định cư tại chỗ. Lợi ích giữa người sử dụng đất, Nhà nước, nhà đầu tư được giải quyết hài hoà thông qua chính sách bồi thường, giải quyết vấn đề an sinh bền vững cho người có đất bị thu hồi. 

Luật Đất đai sửa đổi tiếp tục vận hành các cơ chế chuyển dịch tự nguyện theo thể chế kinh tế thị trường thông qua cơ chế tự thoả thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất, góp quyền sử dụng đất. 

Để giải quyết tình trạng chậm triển khai dự án do chậm bàn giao mặt bằng dự thảo Luật quy định thẩm quyền tách dự án đầu tư cho cơ quan quyết định chủ trương đầu tư dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư; đồng thời giao trách nhiệm cho UBND cấp tỉnh chỉ đạo tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Thứ năm, quy định về giá đất theo nguyên tắc thị trường. Luật Đất đai sửa đổi quy định chuyển trọng tâm từ phương thức quản lý nặng về hành chính sang thực hiện đồng bộ các công cụ kinh tế, quy hoạch, hành chính để quản lý, điều tiết các quan hệ đất đai; quản lý dựa vào kết quả và mục tiêu cuối cùng. 

Dự thảo luật giúp hoàn thiện các quy định về giá đất theo nguyên tắc thị trường đảm bảo công khai, minh bạch. Sự giám sát của hội đồng nhân dân; các chính sách tài chính, ngân sách, thuế nhằm điều tiết nguồn thu từ đất, địa tô tăng thêm không do người sử dụng đất đầu tư mang lại, giải quyết tình trạng đầu cơ, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang.

Thứ sáu, thúc đẩy việc tiếp cận đất nông nghiệp. Luật Đất đai sửa đổi tiếp tục hoàn thiện các quyền, nhất là quyền chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm; mở rộng hạn mức, đối tượng được nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp để thúc đẩy thương mại hoá quyền sử dụng đất, vốn hóa thị trường, phát huy nguồn lực đất đai. 

Luật cũng quy định về việc ngân hàng cho thuê đất nông nghiệp cùng các cơ chế góp quyền sử dụng đất để thúc đẩy tập trung đất đai, tiếp cận đất đai của các doanh nghiệp nông nghiệp, người có nhu cầu đất để sản xuất nông nghiệp và các cơ chế để nông dân chuyển đổi linh hoạt cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch.

Thứ bảy, hoàn thiện quy định về chế độ sử dụng đất đa mục đích. Để khơi dậy tiềm năng, phát huy cao nhất nguồn lực tài nguyên đất đai, phù hợp với xu thế phát triển, dự thảo luật đã hoàn thiện các quy định về chế độ sử dụng đất đa mục đích đất nông nghiệp kết hợp với thương mại, dịch vụ; đất quốc phòng, an ninh kết hợp với lao động sản xuất, xây dựng kinh tế, đất tôn giáo kết hợp với mục đích khác; đất có mặt nước sử dụng đa mục đích.

Trước đó, Nghị quyết 18 của Hội nghị Trung ương 5 về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất đã đặt mục tiêu đến năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai và các luật liên quan nhằm đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất.