Các chỉ báo kinh tế đan xen hy vọng và thách thức

Trong bảy tháng đầu năm nay, kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ nhưng vẫn đối mặt với không ít thách thức.

Các ngành nông, lâm, ngư nghiệp, công nghiệp và thương mại đều có sự tăng trưởng tích cực, đặc biệt là ngành du lịch và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Tuy nhiên, biến động kinh tế toàn cầu, xung đột địa chính trị và chi phí sản xuất gia tăng, giải ngân đầu tư công vẫn chậm, tăng trưởng tín dụng chậm vẫn là những trở ngại cần khắc phục để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Cụ thể, ngành nông nghiệp Việt thời gian qua đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tiến độ gieo cấylúa mùa, lúa thu đông, chăm sóc lúa hè thu và thu hoạch lúa hè thu sớm đang được tập trung đẩy mạnh, đặc biệt là diện tích lúa mùa đạt 1.206,9 nghìn ha, tương đương 99,5% so với cùng kỳ năm trước. Tình hình chăn nuôi cũng duy trì ổn định, với dịch bệnh gia súc, gia cầm được kiểm soát hiệu quả, theo Tổng cục Thống kê. 

Cùng với đó, lĩnh vực thủy sản cũng ghi nhận những dấu hiệu tích cực, khi sản lượng thủy sản bảy tháng ước đạt 5.225,8 nghìn tấn, tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy sự phục hồi đáng kể sau thời gian khó khăn.

Dẫu vậy, ngành nông nghiệp nói chung và thủy sản nói riêng vẫn đối mặt với nhiều thách thức ngoại cảnh như mức thuế chống bán phá giá; căng thẳng chính trị làm giá cước tăng phi mã; thẻ vàng IUU, cạnh tranh với thủy sản từ nhiều nước khác đòi hỏi nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong nước.

Kết quả kinh doanh nửa đầu năm nay của các doanh nghiệp ngành nông, lâm, thủy sản đang có sự phân hóa. Một số doanh nghiệp lớn đã báo lãi lớn vào nửa đầu năm nay. Đơn cử như PAN Group lãi 370 tỷ đồng, tăng 39% so với cùng kỳ.

Cùng với đó là đánh giá lạc quan hơn nữa của ban lãnh đạo PAN về nửa cuối năm nay khi xem xét đặc thù cao điểm kinh doanh các mảnh mũi nhọn như tôm, cá tra, thuốc bảo vệ thực vật và mảng cây trồng. Giai đoạn các nhà nhập khẩu tăng cường mua vào để chuẩn bị nguồn hàng cung ứng cho các dịp lễ, Tết cuối năm.

Bên cạnh đó vẫn có một số doanh nghiệp thủy sản kinh doanh kém khả quan trong nửa đầu năm nay như Cá tra Vĩnh Hoàn báo lãi sụt 26% so với cùng kỳ năm trước do giá bán cá tra giảm.

Sản xuất công nghiệp tiếp tục đà tăng trưởng tích cực. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước, với các ngành như cao su, sản xuất giường tủ bàn ghế, hóa chất đều đạt mức tăng cao.

Mặc dù vậy, ngành công nghiệp vẫn phải đối diện với những thách thức không nhỏ, bao gồm sự biến động của giá nguyên liệu và chi phí sản xuất tăng cao, điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bảy tháng đạt 12,55 tỷ USD, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Để tiếp tục thu hút và duy trì dòng vốn này, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh và triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả hơn.

Thương mại trong nước cũng ghi nhận nhiều tín hiệu lạc quan, với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 8,7% so với cùng kỳ năm trước.

Là tập đoàn dẫn đầu về mảng kinh doanh tiêu dùng bán lẻ, Masan Group đạt doanh thu và lợi nhuận đột biến trong quý II năm nay. Lợi nhuận sau thuế sau phân bổ cổ đông thiểu số (LNST Post-MI) tăng 378,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 226,98 tỷ USD, tăng 15,7%, trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 212,9 tỷ USD, giúp Việt Nam xuất siêu 14,08 tỷ USD.

Tuy nhiên, ngành thương mại vẫn gặp nhiều thách thức do tác động của biến động kinh tế toàn cầu và các biện pháp bảo hộ từ các quốc gia khác, ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Ngành du lịch đã có sự phục hồi ấn tượng trong bảy tháng đầu năm nay nhờ chính sách thị thực thuận lợi, chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch được các địa phương trên cả nước đẩy mạnh. Lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng khá cao, trong tháng Bảy đạt 1,15 triệu lượt, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng lượng khách quốc tế trong bảy tháng đạt gần 10 triệu lượt, tăng 51% so với cùng kỳ năm trước và tăng 1,9% so với năm 2019 - năm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19. Mặc dù vậy, ngành du lịch vẫn cần cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng dịch vụ để duy trì sự hấp dẫn đối với du khách quốc tế.

Tình hình đăng ký doanh nghiệp trong bảy tháng đầu năm nay đã phản ánh một bức tranh đa chiều về sức khỏe của nền kinh tế.

Trong khoảng thời gian này, cả nước có khoảng 139,5 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 5,8% so với cùng kỳ năm trước. Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy niềm tin của doanh nghiệp vào triển vọng phát triển của nền kinh tế.

Một chỉ số đáng chú ý là tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong bảy tháng năm nay gần 1.774 nghìn tỷ đồng, giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Mặt khác, số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trưởng gần 125,5 nghìn doanh nghiệp, tăng 10,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều này phản ánh rằng, mặc dù có nhiều doanh nghiệp mới thành lập, nhưng không ít doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn và phải rút lui khỏi thị trường. Nguyên nhân đến từ nhiều yếu tố như áp lực cạnh tranh, chi phí vận hành cao, và khó khăn trong việc tiếp cận vốn.

Tại Diễn đàn Kinh tế mùa hè 2024, đại diện VCCI cho biết mặc dù kinh tế Việt Nam có những tín hiệu tích cực như tăng trưởng GDP và xuất khẩu tốt, năng lực thực sự của khu vực kinh tế tư nhân trong nước lại đáng ngại.

Cuối năm 2023 và đầu năm 2024, các doanh nghiệp điện tử tại Việt Nam gặp nhiều khó khăn do suy giảm tiêu dùng toàn cầu, khiến mất nhiều đơn hàng truyền thống.

Một số doanh nghiệp phải cắt giảm lao động tới 70%, theo bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam bị chèn ép trong chuỗi cung ứng, đơn hàng bấp bênh do vị thế thấp kém so với doanh nghiệp FDI.

Ngoài ra, các doanh nghiệp điện tử chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thiếu lao động có tay nghề, thiếu vốn, khó tiếp cận các nguồn vốn vay và tài trợ, công nghệ chưa cao. Việt Nam cũng mất lợi thế về lao động do lực lượng lao động già hóa nhanh và không đáp ứng được yêu cầu tay nghề cao từ các chuyên gia nước ngoài.

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cũng cho biết sức khỏe của các doanh nghiệp bất động sản hiện nay rất yếu. Cả nước có trên 1.000 dự án bất động sản đang "nằm", không thể triển khai.