Các nền kinh tế ASEAN loay hoay giải bài toán già hóa dân số

Hoàng Nhân Thứ ba, 09/01/2018 - 19:30

Viễn cảnh dân số vàng - yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) từ những năm 1990 - đang đi đến hồi kết.

Bà Pranom Chartyothin, 72 tuổi, bán và soát vé xe buýt tại trung tâm thành phố Bangkok. Ảnh: Reuters

Một số nước đang chịu ảnh hưởng của tình trạng này nhiều hơn những nước khác. 

Trong khi Indonesia và Philippines có thể tiếp tục dựa vào lực lượng lao động tương đối trẻ, thì lực lượng này ở Thái Lan và Việt Nam đang có phần chững lại, còn Malaysia đang chứng kiến sự chuyển đổi sang giai đoạn già hóa.

Thực tế là nhiều người lao động trong khu vực này không có đủ khả năng tài chính để nghỉ hưu, trong khi tỷ lệ người nghỉ hưu gia tăng sẽ có tác động lớn đến các nền kinh tế của các quốc gia.

Người lao động không sẵn sàng nghỉ hưu

Một cuộc khảo sát khu vực do FT Confidential Research thực hiện với 5.000 cư dân đô thị từ 18 tuổi trở lên cho thấy, hầu như những người này không có kế hoạch chuẩn bị cho việc nghỉ hưu. 

Một tỷ lệ lớn những người tham gia khảo sát trong 5 nền kinh tế đang phát triển tại ASEAN cho biết họ không tự tin hoặc không chắc có thể sống thoải mái sau khi nghỉ hưu hay không.

Hầu hết những người dân thành thị ở độ tuổi 18 - 50 cho biết họ sẽ phải tiếp tục làm việc vượt quá độ tuổi nghỉ hưu. Mặc dù sống trong nền kinh tế thịnh vượng nhất trong nhóm nước ASEAN-5, vẫn có 65,1% người Malaysia được khảo sát nói rằng họ sẽ cần tiếp tục làm việc.

Những lo ngại như vậy đã trở thành hiện thực đối với nhiều người về hưu. Phần lớn những người đã nghỉ hưu vẫn đang phải làm thêm để trang trải cho cuộc sống của mình. 

Không có tiền trợ cấp trong khi không đủ tiền tiết kiệm

Theo cuộc khảo sát, có đến một nửa số người tham gia trả lời cho biết họ không được tiếp cận với quỹ hưu trí hoặc trợ cấp. Họ cũng tiết lộ mức tiết kiệm thấp của mình. 

Trong số những người Malaysia không có trợ cấp lương hưu hay quỹ hưu bổng, 31,7% chỉ tiết kiệm được 100 Rm (24 USD) hoặc ít hơn. Trong số những người Thái không có hỗ trợ lương hưu, 34,8% chỉ tiết kiệm được 1.000 Bath (31USD) hoặc thấp hơn.

Dựa trên số liệu của Liên hợp quốc, độ tuổi trung bình ở Đông Nam Á vào năm 2017 được ước tính là 29 tuổi. Nhưng điều này là nhờ khoảng một nửa dân số Indonesia (tức 261 triệu dân) có độ tuổi dưới 29, và độ tuổi trung bình của người Philippines chỉ là 24,5.

Tỷ lệ nhóm người sống phụ thuộc (số người từ 65 tuổi trở lên so với nhóm người trong độ tuổi lao động) ở cả hai nước này đang gia tăng, đặc biệt là ở Việt Nam và Thái Lan.

Ở những nước khác trong ASEAN, lợi ích từ cấu trúc nhân khẩu học đang giảm dần khi dân số già đi. Già hóa dân số là bài toán đau đầu đối với Thái Lan hiện nay bởi độ tuổi trung bình của nước này (38 tuổi) đang ở mức cao thứ hai trong số các quốc gia Đông Nam Á, chỉ sau Singapore. 

Lại vấn đề 'chưa giàu đã già'

Tiềm năng tăng trưởng của Thái Lan có thể bị hạn chế bởi vấn đề nhân khẩu học. Khác với Singapore, Thái Lan có nguy cơ 'chưa giàu đã già'. Liên Hợp Quốc coi một nước có tỷ lệ dân số già hóa là khi có từ 7-14% dân số từ 60 tuổi trở lên.

Hiện nay Việt Nam có khoảng 10,1 triệu người cao tuổi, chiếm 11% dân số. Riêng số người từ 80 tuổi trở lên là hai triệu người. Dự báo đến năm 2030, tỷ trọng người cao tuổi Việt Nam chiếm 18% và năm 2050 là 26%. Nếu như các nền kinh tế phát triển mất vài thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ để chuyển từ giai đoạn già hóa dân số sang giai đoạn dân số già thì với tốc độ già hóa như hiện nay, Việt Nam chỉ mất 15 năm.

Thách thức đối với các nước này là lực lượng lao động giảm trong khi nhóm người phụ thuộc tăng sẽ hạn chế tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế. Nếu lao động không có đủ điều kiện tài chính để nghỉ hưu một cách thoải mái khi tuổi thọ tăng, họ sẽ trở thành gánh nặng cho một lực lượng lao động đang sụt giảm.

Các nền kinh tế ASEAN loay hoay giải bài toán già hóa dân số

Theo Ngân hàng Thế giới, tuổi thọ ở Malaysia đã tăng từ 60 trong năm 1960 lên 78 năm vào năm 2015. Đối với Thái Lan con số này đã tăng từ 57 đến 79 năm trong cùng thời kỳ, trong khi ở Việt Nam, con số tăng từ 63 lên 81 năm.

Các nhà hoạch định chính sách của các nước đang đưa ra nhiều biện pháp để giải quyết tình trạng sụt giảm lao động. Malaysia đã tăng tuổi nghỉ hưu từ 55 lên 60 vào năm 2012 và đang tiếp tục đề xuất tăng lên 65.

Nước này cũng đang cố gắng nâng cao tỷ lệ sinh bằng cách đưa ra nhiều chương trình đãi ngộ cho trẻ em trong năm nay, tương đồng với chính sách Singapore đã thông qua vào 16 năm trước.

Vào tháng 9, Thái Lan đã thực hiện nâng tuổi nghỉ hưu lên 60 lần đầu tiên, cung cấp cho người lao động đầy đủ lương hưu theo luật định. Ở Việt Nam, chính phủ đề xuất nâng độ tuổi nghỉ hưu từ 60 lên 62 cho nam giới và từ 55 lên 60 đối với nữ giới.

Báo cáo cho rằng ASEAN sẽ cần phải thực hiện các chính sách quyết liệt hơn nữa để duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong tương lai. Những hoạt động này có thể bao gồm việc sử dụng lao động nước ngoài hoặc ứng dụng công nghệ tự động hóa nhiều hơn.

Nợ công Việt Nam: Nguy cơ 'chưa giàu đã già lại nợ nhiều'

Nợ công Việt Nam: Nguy cơ 'chưa giàu đã già lại nợ nhiều'

Tiêu điểm -  7 năm

Việt nam có thu nhập trung bình thấp, dân số đang già hóa nhanh, năng suất lao động bình quân thấp và giảm dần dẫn đến nguy cơ “chưa giàu, đã già lại nợ nần nhiều”.

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Tiêu điểm -  16 giờ

Khu thương mại tự do Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881 ha, phân bổ tại nhiều vị trí không liền kề trên địa bàn quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng.

Giáo viên được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Giáo viên được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp

Tiêu điểm -  18 giờ

Luật Nhà giáo mới quy định giáo viên được hưởng mức lương cao nhất trong khối sự nghiệp, cùng nhiều chính sách ưu đãi khác.

Quốc hội thông qua nghị quyết sửa Hiến pháp

Quốc hội thông qua nghị quyết sửa Hiến pháp

Tiêu điểm -  19 giờ

Với 100% đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã thông qua nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Hộ kinh doanh 'cạnh tranh không lành mạnh' bằng thuế khoán

Hộ kinh doanh 'cạnh tranh không lành mạnh' bằng thuế khoán

Tiêu điểm -  19 giờ

Hộ kinh doanh chỉ nộp trung bình 686.000 đồng/tháng theo hình thức thuế khoán, thấp gấp 5 lần so với nộp thuế theo hình thức kê khai.

Trungnam Group đầu tư khu công nghiệp Cà Ná

Trungnam Group đầu tư khu công nghiệp Cà Ná

Tiêu điểm -  2 ngày

Công ty CP Đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Trung Nam Cà Ná - thành viên của Trungnam Group - đã trở thành chủ đầu tư dự án khu công nghiệp Cà Ná – giai đoạn 1.

Vosco chi hơn 1.850 tỷ đồng mua hai tàu dầu cũ

Vosco chi hơn 1.850 tỷ đồng mua hai tàu dầu cũ

Doanh nghiệp -  1 giờ

Vosco sẽ bổ sung thêm vào đội tàu hai tàu dầu được đóng tại Trung Quốc từ năm 2021, với tổng mức đầu tư hơn 1.850 tỷ đồng.

Thanh toán không tiền mặt phủ sóng mọi thế hệ nhờ bộ ba 'vũ khí' này

Thanh toán không tiền mặt phủ sóng mọi thế hệ nhờ bộ ba 'vũ khí' này

Tài chính -  1 giờ

Tốc độ, tiện lợi, an toàn là những yếu tố giúp thanh toán không tiền mặt chinh phục người tiêu dùng từ thành thị đến nông thôn, từ Gen Z đến thế hệ trung niên.

Liên minh thúc đẩy doanh nghiệp Việt xây dựng chiến lược ESG chuẩn quốc tế

Liên minh thúc đẩy doanh nghiệp Việt xây dựng chiến lược ESG chuẩn quốc tế

Phát triển bền vững -  2 giờ

Hợp tác giữa EY và Diễn đàn quản trị cấp cao Việt Nam – Singapore sẽ giúp doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực ESG và kiến tạo mô hình kinh doanh bền vững.

Chưa hưởng lợi từ thuế VAT, Phân bón dầu khí Cà Mau đã lãi lớn

Chưa hưởng lợi từ thuế VAT, Phân bón dầu khí Cà Mau đã lãi lớn

Doanh nghiệp -  2 giờ

PVCFC đặt mục tiêu lợi nhuận 2025 giảm mạnh, nhưng chỉ sau hai quý đầu năm, doanh nghiệp đã vượt kế hoạch cả năm, cho thấy dư địa tăng trưởng còn lớn trong bối cảnh thận trọng điều hành.

Giá vàng hôm nay 17/6: Cơn sốt đã hạ nhiệt?

Giá vàng hôm nay 17/6: Cơn sốt đã hạ nhiệt?

Vàng -  2 giờ

Giá vàng hôm nay 17/6 giảm 200 nghìn đồng/lượng đối với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC, theo xu hướng của thị trường quốc tế.

Hiện đại hóa nền kinh tế cũng cần đến triết lý dân sinh

Hiện đại hóa nền kinh tế cũng cần đến triết lý dân sinh

Leader talk -  2 giờ

Khi cả nước đang bàn luận về việc áp dụng thuế hóa đơn điện tử thay thế thuế khoán, phía sau những con số và quy định là một câu hỏi triết học sâu sắc: làm thế nào để hiện đại hóa phục vụ cho dân sinh, chứ không phải dân sinh phục vụ cho hiện đại hóa?

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng hơn 1.881ha

Tiêu điểm -  16 giờ

Khu thương mại tự do Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881 ha, phân bổ tại nhiều vị trí không liền kề trên địa bàn quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng.