'Dịch tả lợn châu Phi có thể khiến Việt Nam thua trên sân nhà trong EVFTA và CPTPP'

Tại cuộc họp về "Giải pháp sử dụng vắc xin, chế phẩm sinh học" hôm nay, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, đến nay đã tròn 5 tháng (từ 1/2/2019) kể từ khi xảy ra ổ dịch tả lợn châu Phi đầu tiên tại Hưng Yên. Từ trước khi xuất hiện dịch và cả cho đến bây giờ, cả hệ thống chính trị, cả ngành nông nghiệp và toàn bộ các thành phần kinh tế đã cùng vào cuộc chống bệnh dịch tả lợn châu Phi hết sức quyết liệt.

Tuy nhiên, nguy cơ bệnh dịch vẫn tiếp tục xảy ra, đe doạ tới ngành chăn nuôi. Khi dịch xảy ra, các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học đã được ngành nông nghiệp đặt lên hàng đầu, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu vắc xin.

Báo cáo về tình hình nghiên cứu bệnh dịch tả châu Phi, GS Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho biết, hiện nay Học viện đang thực hiện 7 đề tài nghiên cứu do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn giao. Trong đó đề tài nghiên cứu vắc xin vô hoạt thế hệ mới đã bước đầu đạt thành công trong phòng thí nghiệm.

Theo bà Lan, các nhà khoa học Việt Nam đã phân lập được tế bào PAM để sản xuất vắc xin phòng dịch tả lợn châu Phi, đang nghiên cứu nhân lên số lượng lớn.

Cách đây 4 tháng, Học viện bắt đầu nghiên cứu 4 loại vắc xin phòng dịch tả lợn châu Phi gồm vắc xin vô hoạt (đã thử nghiệm trong phòng thí nghiệm), nhược độc truyền thống (đã làm các kỹ thuật tạo chủng virus, đang cấy chuyển thử nghiệm sinh học phân tử), vắc xin nhược độc tự nhiên (đang sàng lọc chọn chủng tự nhiên), vắc xin dùng công nghệ xóa gene (đang triển khai các nghiên cứu).

Ông Trần Xuân Hạnh, đại diện Công ty Cổ phần Thuốc Thú y Trung ương Navetco cho biết, nếu vắc xin nghiên cứu thành công, chắc chắn công ty sản xuất được. 

Ông Nguyễn Xuân Dương, Quyền Cục trưởng Cục Chăn nuôi cũng đã thông tin bước đầu việc sử dụng chế phẩm sinh học có lợi bổ sung trong thức ăn chăn nuôi và các biện pháp an toàn sinh học. 

Đánh giá của một số mô hình áp dụng chế phẩm vi sinh có lợi (probiotic) kết hợp với các biện pháp an toàn sinh học cho thấy, việc sử dụng tổng thể giải pháp kép trên đang mang lại hiệu quả tích cực trong phòng, chống dịch tả lợn châu Phi.

Đáng chú ý, công tác nghiên cứu vắc xin và thử nghiệm sử dụng chế phẩm sinh học trong phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi có sự tham gia tích cực của một số doanh nghiệp chăn nuôi. 

Việc áp dụng chế phẩm sinh học được các đơn vị sử dụng trong cả thức ăn và xử lý phế thải vật nuôi, bảo vệ môi trường, tránh lây lan bệnh dịch. Hầu hết các mô hình đều cho thấy những hiệu quả bước đầu rất tích cực.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, Việt Nam tham gia 2 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới EVFTA và CPTPP sẽ khiến thịt lợn bên ngoài thâm nhập sâu rộng vào Việt Nam. Do đó, Việt Nam có thể thua ngay trên sân nhà nếu không tích cực vào cuộc phòng, chống và sớm khống chế dịch tả lợn.

Liên quan đến hướng sản xuất vắc xin, Bộ trưởng đề nghị Học viện Nông nghiệp Việt Nam đẩy nhanh nhất tiến độ thực hiện. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh: “Thành công trong quy mô phòng thí nghiệm chỉ là bước đầu, ra được vắc xin thương mại lại là vấn đề khác. Do đó, các đơn vị không được chủ quan”.

Bộ trưởng khuyến nghị, phương thức tiếp cận sản xuất vắc xin cần theo hướng sáng tạo nhất, không đi theo lối mòn. Ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung, chăn nuôi nói riêng định hướng đi theo phát triển nông sản đặc sản. Do đó, việc bảo tồn các nguồn lợi gien lợn khoẻ mạnh trong dịch bệnh là nhiệm vụ hết sức quan trọng.

Đối với giải pháp về sử dụng chế phẩm, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị các đơn vị tổng hợp các quy trình, đặc biệt là nhóm công nghệ Nhật Bản vì so với thế giới, Nhật Bản luôn đi đầu trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, cần rà soát hoàn thiện quy trình an toàn sinh học, tiến tới có hướng dẫn và phổ biến rộng rãi đến người chăn nuôi cả nước.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, an toàn sinh học và chế phẩm vi sinh là vũ khí “kép”, cũng là duy nhất hiện nay có hiệu quả đối với công tác phòng, chống dịch tả lợn. Trong việc áp dụng song hành hai giải pháp trên, cần lưu ý có giải pháp phù hợp, chi tiết cho cả chăn nuôi nhỏ và chăn nuôi lớn.

Trong suốt 100 năm qua, các nhà khoa học trên thế giới đã nghiên cứu sản xuất được 7 dòng vắc xin dịch tả lợn Châu Phi (đã đánh giá tính hiệu lực) từ các chủng giống virus nhược độc.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa các loại vắc xin này gặp nhiều khó khăn, do chi phí sản xuất rất cao, vì vậy việc phòng bệnh cho các trang trại chăn nuôi lợn với dịch tả lợn châu Phi không được thực hiện. Mỗi khi mầm bệnh lây lan, biện pháp được áp dụng là tiêu hủy đàn lợn.

Dịch tả lợn châu Phi đã xuất hiện trên 60 tỉnh, thành trên cả nước. Gần 3 triệu con lợn nhiễm bệnh đã bị tiêu hủy. Hiện dịch bệnh vẫn chưa có dấu hiệu giảm và nguy cơ tiếp tục lây lan các tỉnh còn lại, nhất là khu vực đồng bằng sông Cửu Long.