Doanh nhân kiến quốc trong kỷ nguyên mới

Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên chuyển đổi chưa từng có tiền lệ. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, quá trình chuyển đổi số sâu rộng, khủng hoảng khí hậu, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và cuộc chạy đua năng lực sáng tạo giữa các quốc gia đang tạo ra một thế giới mới - nơi trí tuệ trở thành tài sản quý giá nhất, tốc độ trở thành lợi thế cạnh tranh then chốt và bản lĩnh dân tộc được thử thách trong từng quyết định chính sách và từng mô hình phát triển.

Với Việt Nam, đây là thời điểm bản lề để vươn mình trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI - một khát vọng đã được khẳng định mạnh mẽ trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng và trong các phát biểu gần đây của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Nhưng để hiện thực hóa khát vọng này, không thể chỉ trông chờ vào khu vực Nhà nước, mà cần có sự trỗi dậy mạnh mẽ và trưởng thành nhanh chóng của lực lượng doanh nghiệp - doanh nhân - những người lính xung kích trên mặt trận phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế và kiến tạo giá trị.

Trong mọi thời kỳ phát triển, doanh nhân luôn là lực lượng kiến tạo nên những thay đổi mang tính đột phá. Họ là người tạo ra của cải, việc làm, thúc đẩy năng suất, dẫn dắt đổi mới và định hình xu hướng tiêu dùng. Trong kỷ nguyên mới, vai trò đó không những không giảm mà còn được mở rộng và nâng tầm: từ những người tạo ra giá trị kinh tế, họ trở thành những người góp phần định hình tương lai của đất nước - tương lai của một Việt Nam tự cường, thịnh vượng và xanh.

Nói cách khác, doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam hôm nay không chỉ là trụ cột của nền kinh tế, mà còn là lực lượng mang theo khát vọng dân tộc. Trong họ là dòng chảy của trí tuệ Việt, tinh thần dấn thân và ý chí vươn lên. Trong họ là khả năng kết nối toàn cầu, đưa Việt Nam bước lên những nấc thang mới trong chuỗi giá trị.

Đặt trong bối cảnh đó, việc làm rõ vai trò và sứ mạng lịch sử của doanh nghiệp, doanh nhân không chỉ là một yêu cầu lý luận, mà còn là một chỉ dẫn thực tiễn, để từ đó Nhà nước kiến tạo đúng chính sách, xã hội nuôi dưỡng đúng tinh thần và bản thân doanh nhân xác lập đúng tâm thế hành động.

Vai trò của doanh nghiệp, doanh nhân trong kỷ nguyên mới

Là động lực chủ lực cho tăng trưởng kinh tế

Từ sau Đổi mới, doanh nghiệp Việt Nam - đặc biệt là khu vực tư nhân - đã chuyển mình từ chỗ đứng bên lề đến trung tâm của đời sống kinh tế. Họ tạo ra hơn 60% GDP, gần 85% lực lượng lao động và đóng góp lớn vào ngân sách quốc gia. Chính họ là những người đã biến khát vọng làm giàu chính đáng thành sức mạnh phát triển, là người tạo ra thị trường, mở ra cơ hội việc làm và thúc đẩy cạnh tranh.

Trong bối cảnh tăng trưởng đang gặp thách thức, ngân sách eo hẹp và dư địa chính sách tài khóa - tiền tệ không còn dồi dào, khu vực doanh nghiệp - đặc biệt là khu vực tư nhân - càng phải đóng vai trò là động lực nội sinh mạnh mẽ nhất. Đây không chỉ là vai trò kinh tế thuần túy, mà là một trách nhiệm lịch sử.

Là lực lượng tiên phong trong đổi mới công nghệ và chuyển đổi số

Kỷ nguyên mới là kỷ nguyên số hóa và sáng tạo. Cuộc đua quốc gia bây giờ là cuộc đua về công nghệ, về năng lực đổi mới mô hình kinh doanh và tổ chức sản xuất. Trong đó, chính doanh nghiệp là trung tâm của quá trình chuyển đổi số quốc gia. Họ không chỉ là người ứng dụng công nghệ, mà còn là người kiến tạo sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh số.

Nhiều doanh nghiệp Việt đã đi đầu trong lĩnh vực này: từ ngân hàng số, thương mại điện tử, logistics thông minh, tới nông nghiệp công nghệ cao và sản xuất thông minh. Một thế hệ doanh nhân trẻ đang xuất hiện – không chỉ giỏi công nghệ, mà còn có tư duy toàn cầu, dám mơ lớn và hành động táo bạo. Đó là dấu hiệu tốt lành cho năng lực cạnh tranh quốc gia trong tương lai gần.

Là tác nhân kiến tạo xã hội công bằng và phát triển bền vững

Kinh doanh trong thế kỷ XXI không còn là cuộc chơi thuần túy về lợi nhuận. Doanh nghiệp không thể tồn tại lâu dài nếu không song hành cùng xã hội và môi trường. Chính vì vậy, vai trò của doanh nghiệp trong việc kiến tạo một xã hội hài hòa, công bằng, không ai bị bỏ lại phía sau – ngày càng trở nên thiết yếu.

Nhiều doanh nghiệp đã chủ động gắn trách nhiệm xã hội, tiêu chuẩn phát triển xanh vào chiến lược kinh doanh. Họ không chỉ đóng góp vào các hoạt động thiện nguyện, mà còn chủ động cải tiến quy trình để giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ người lao động và lan tỏa giá trị nhân văn trong chuỗi cung ứng.

Như vậy, doanh nhân không chỉ là người làm giàu cho chính mình, mà còn là người góp phần làm giàu cho đất nước và xã hội - bằng cả tài sản vật chất lẫn giá trị tinh thần.

Là sức mạnh mềm của quốc gia trong hội nhập toàn cầu

Trong thời đại toàn cầu hóa, doanh nghiệp không chỉ đại diện cho một thực thể kinh tế, mà còn là “đại sứ thương hiệu” của quốc gia. Mỗi thương hiệu Việt vươn ra thị trường quốc tế đều góp phần làm rạng danh đất nước. Mỗi hợp đồng lớn, mỗi dự án FDI thành công, mỗi sản phẩm Việt được người tiêu dùng quốc tế đón nhận đều là biểu hiện cụ thể của sức mạnh mềm quốc gia.

Nhiều doanh nhân Việt đã trở thành biểu tượng của ý chí vươn lên và sáng tạo không ngừng. Họ không chỉ thu hút vốn, công nghệ và đối tác toàn cầu về Việt Nam, mà còn lan tỏa tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám khác biệt – điều mà một dân tộc muốn vươn lên không thể thiếu.

Sứ mệnh mới của doanh nhân Việt Nam

Từ người kinh doanh sang người kiến tạo giá trị

Trong quá khứ, doanh nhân thường được nhìn nhận trước hết là người theo đuổi lợi nhuận. Nhưng trong kỷ nguyên mới - nơi giá trị không chỉ được tính bằng tiền, mà còn bằng tác động xã hội, sự bền vững và năng lực kiến tạo tương lai – sứ mệnh của doanh nhân đã thay đổi.

Doanh nhân hôm nay không chỉ là người mua bán hàng hóa, mà là người kiến tạo sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mang lại giá trị cho xã hội. Họ không chỉ là người phản ứng với thị trường, mà là người chủ động định hình thị trường. Họ không chỉ giải quyết nhu cầu của khách hàng, mà còn góp phần giải bài toán của quốc gia: năng suất lao động, đổi mới sáng tạo, năng lượng sạch, chuyển đổi số và phát triển bao trùm.

Sự chuyển hóa từ “người kinh doanh” sang “người kiến tạo giá trị” chính là bước trưởng thành quan trọng nhất của tầng lớp doanh nhân Việt Nam hiện đại.

Trở thành lực lượng tinh hoa góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Trong lịch sử, giới doanh nhân Việt Nam từng nhiều lần đồng hành cùng vận mệnh đất nước: từ tài trợ cho phong trào Đông Du, tiếp sức cho Cách mạng tháng Tám, đến việc huy động nguồn lực cho công cuộc đổi mới và hội nhập sau 1986. Ngày nay, khi thế giới ngày càng bất ổn và cạnh tranh địa chính trị - công nghệ trở nên khốc liệt, doanh nhân lại một lần nữa đứng trước sứ mệnh góp phần bảo vệ và kiến tạo thế đứng chiến lược của đất nước.

Doanh nhân, ở góc nhìn hiện đại, là trí thức của thị trường. Họ sở hữu thông tin, kỹ năng, quan hệ toàn cầu và khả năng tổ chức nguồn lực vượt trội. Họ là những người hiểu rõ nhất cuộc chơi toàn cầu đang vận hành như thế nào và Việt Nam phải định vị ra sao để không bị tụt lại. Họ không chỉ cần được tin tưởng và đồng hành bởi Nhà nước, mà chính họ cũng cần tự thấy mình là một phần của “nỗ lực kiến quốc” trong kỷ nguyên mới.

Là người mang khát vọng dân tộc, dẫn dắt sự vươn mình

Sẽ không thể có một Việt Nam hùng cường nếu thiếu một thế hệ doanh nhân mang trong mình khát vọng dân tộc. Chính khát vọng đó - chứ không chỉ là mục tiêu lợi nhuận - mới là động lực để doanh nhân Việt chấp nhận rủi ro, đầu tư dài hạn, đổi mới sáng tạo và vươn ra biển lớn.

Từ “người đi buôn” đến “người kiến quốc”, hành trình trưởng thành của doanh nhân Việt Nam gắn liền với hành trình vươn mình của cả dân tộc. Một quốc gia muốn có tên tuổi trên bản đồ công nghệ toàn cầu, trên chuỗi giá trị xanh toàn cầu, thì phải có những doanh nghiệp, doanh nhân đủ tâm thế, đủ trình độ và đủ khát vọng để tiên phong chinh phục những đỉnh cao mới.

Bởi lẽ, doanh nhân không chỉ làm ra sản phẩm, mà còn kiến tạo niềm tin - niềm tin rằng người Việt có thể làm nên điều vĩ đại, rằng trí tuệ Việt có thể tranh tài sòng phẳng với thế giới và rằng dân tộc này không cam chịu tụt hậu mà sẽ từng bước vươn lên bằng chính bàn tay, khối óc và trái tim mình.

Những điều kiện và yêu cầu để doanh nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử

Nếu sứ mệnh đã được xác định, thì vấn đề còn lại là: làm sao để doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam có thể phát huy hết tiềm năng, đóng tròn vai lịch sử? Câu trả lời nằm ở một hệ sinh thái phát triển toàn diện - nơi thể chế, con người, văn hóa và thị trường cùng vận động theo hướng nuôi dưỡng và nâng tầm đội ngũ doanh nhân quốc gia.

Môi trường thể chế thông thoáng, công bằng và ổn định

Không doanh nghiệp nào có thể lớn mạnh trong một môi trường pháp lý bất định, thiếu minh bạch và thiên lệch. Điều kiện đầu tiên để doanh nhân thực hiện sứ mạng của mình là một thể chế kiến tạo phát triển, nơi luật pháp ổn định, quy định rõ ràng, hành chính thân thiện và cạnh tranh lành mạnh.

Điều đó đòi hỏi Nhà nước không chỉ đơn thuần “cởi trói”, mà còn phải “trao quyền” - đặc biệt là quyền sáng tạo, quyền tiếp cận thị trường công bằng và quyền được bảo vệ trước những rủi ro từ chính sự bất cập của hệ thống. Một cơ chế bảo vệ quyền sở hữu, khuyến khích đổi mới và xử lý nghiêm hành vi nhũng nhiễu, lợi ích nhóm - chính là nền tảng để doanh nhân yên tâm đầu tư dài hạn và cống hiến.

Chính sách hỗ trợ chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và phát triển xanh

Sứ mạng mới của doanh nghiệp không thể được thực thi với những chính sách cũ. Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch sang kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, Việt Nam cần nhanh chóng thiết kế các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, đầu tư công nghệ sạch, nâng cấp quản trị và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đây không chỉ là ưu đãi thuế hay hỗ trợ tài chính, mà là cả hệ thống hỗ trợ tiếp cận dữ liệu, đào tạo nhân lực số, bảo hộ tài sản trí tuệ, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo và kết nối các mạng lưới đổi mới toàn cầu.

Phát triển hệ thống giáo dục và đào tạo doanh nhân thế hệ mới

Muốn có một thế hệ doanh nhân kiến quốc, Việt Nam cần một chiến lược quốc gia về giáo dục tinh thần doanh nhân. Không thể trông đợi một xã hội có nhiều doanh nhân tầm vóc nếu ngay từ trong nhà trường, học sinh chưa từng được dạy về khởi nghiệp, đổi mới, trách nhiệm xã hội và khát vọng dân tộc.

Đã đến lúc, các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức đào tạo… phải trở thành “vườn ươm nhân cách” cho doanh nhân thế hệ mới - những người không chỉ có năng lực quản trị, mà còn có tư duy toàn cầu, cảm hứng phụng sự và đạo đức kinh doanh vững vàng.

Xây dựng và lan tỏa văn hóa doanh nghiệp dựa trên giá trị và đạo đức

Trong kỷ nguyên đầy biến động, doanh nghiệp chỉ có thể tồn tại bền vững nếu sở hữu một văn hóa doanh nghiệp mạnh - dựa trên niềm tin, sự chính trực và tinh thần dấn thân vì cộng đồng.

Doanh nhân cần thấy rõ rằng: thành công bền vững không thể tách rời đạo đức kinh doanh. Những giá trị như trung thực, minh bạch, công bằng, trách nhiệm xã hội không chỉ là khẩu hiệu, mà phải trở thành “bản sắc” của mỗi doanh nghiệp. Đó là cách để doanh nghiệp tạo dựng niềm tin từ khách hàng, từ đối tác, từ xã hội - và xa hơn, từ chính quốc gia mình.

Tinh thần kiến quốc và khát vọng vươn mình

Lịch sử mỗi quốc gia đều ghi dấu những thời khắc mà ở đó, sự lớn mạnh của đội ngũ doanh nhân trùng khớp với bước ngoặt phát triển của dân tộc. Nhật Bản có thế hệ keiretsu sau Thế chiến II. Hàn Quốc có các chaebol trong thời kỳ công nghiệp hóa thần tốc. Trung Quốc có Jack Ma, Ren Zhengfei và những người tiên phong trong làn sóng mở cửa. Việt Nam cũng đang đứng trước thời khắc như vậy – một thời khắc mà doanh nhân không chỉ làm nên sự thịnh vượng cho bản thân, mà còn khắc tên mình vào vận nước.

Hơn lúc nào hết, đất nước đang cần một thế hệ doanh nhân kiến quốc - những người có khát vọng dân tộc, có tinh thần dấn thân, có đạo đức kinh doanh và tư duy toàn cầu. Những người hiểu rằng làm giàu không chỉ là mục tiêu cá nhân, mà còn là hành trình chung tay đưa Việt Nam thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, bước vào kỷ nguyên hùng cường.

Trong hành trình ấy, Nhà nước cần đồng hành với doanh nhân không phải bằng sự bao cấp hay can thiệp, mà bằng một thể chế khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền sở hữu và thúc đẩy sáng tạo. Xã hội cần nhìn doanh nhân với niềm tin và sự tôn trọng – như những người góp phần xây dựng quốc gia bằng con đường thị trường. Và chính các doanh nhân cần tự giác nâng tầm mình – không chỉ là chủ doanh nghiệp, mà là chủ thể của sứ mệnh dân tộc trong thế kỷ XXI.

Với niềm tin ấy, chúng ta hoàn toàn có quyền hy vọng: một khi đội ngũ doanh nhân Việt Nam thực sự lớn mạnh - cả về quy mô, trí tuệ lẫn tinh thần phụng sự – thì giấc mơ về một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và sánh vai cùng các cường quốc năm châu sẽ không còn là viễn cảnh xa vời, mà sẽ dần trở thành hiện thực.

Bài viết đăng trên Đặc san TheLEADER với chủ đề PHỤNG SỰ xuất bản tháng 8/2025. Đặc san dày 196 trang, gồm 4 phần: Chính sách phụng sự, Lãnh đạo phụng sự, Doanh nghiệp phụng sự và Báo chí phụng sự.

Để đặt mua Đặc san, xin liên hệ:

Tạp chí điện tử Nhà quản trị - TheLEADER Tòa soạn thường trực: Tầng 2, tòa nhà số 5 ngõ 535 Kim Mã, phường Giảng Võ, Hà Nội

Điện thoại: (024) 6687 6808 - Hotline: 08887 08817

Văn phòng đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh

Địa chỉ: Lầu 2, tòa nhà VNO, số 29 Huỳnh Văn Bánh, phường Phú Nhuận, TP.HCM

Điện thoại: 08867 08817