Doanh nghiệp tư nhân và cuộc đối thoại đặc biệt của Thủ tướng

Nỗi niềm các doanh nghiệp tư nhân

Sáng 18/5, ngay tại Hội nghị quán triệt và triển khai Nghị quyết 66, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trực tiếp trao đổi, giải đáp một số ý kiến, đề xuất của lãnh đạo, đại diện cộng đồng doanh nghiệp tư nhân.

Việc đối thoại, giải đáp này vốn không nằm trong chương trình ban đầu của hội nghị, nhưng lại được diễn ra tại hội trường Diên Hồng của Nhà Quốc hội, trước sự hiện diện của tất cả các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước. Đây có lẽ cũng là lần đầu tiên hội tụ nhiều lãnh đạo doanh nghiệp ở hội trường Diên Hồng.

Cuộc trao đổi cho thấy tinh thần hết sức cởi mở, sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước với khu vực kinh tế tư nhân, đúng như tinh thần của Nghị quyết 68.

Chia sẻ tại hội nghị, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp đã bày tỏ sự phấn khởi, vui mừng trước những chủ trương của Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Geleximco cho rằng, việc nghị quyết xác định "kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia" là sự thay đổi mang tính chiến lược, đột phá, với tầm nhìn bao trùm, nhận định đúng về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân, xóa bỏ triệt để quan điểm, nhận thức, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân.

"Chúng tôi thấy rằng, đây là cuộc cách mạng toàn diện, mang tính giải phóng khu vực kinh tế tư nhân, như nắng hạn gặp cơn mưa rào mà bao năm nay doanh nghiệp tư nhân rất mong đợi, khi nhiều vấn đề khiến chúng tôi bức xúc, muốn cống hiến mà không thể làm được, nhiều lúc bị bó tay bó chân", ông Tiền nói.

Để tổ chức thực hiện hiệu quả, ông Tiền kiến nghị giao một cơ quan để đánh giá sự tuân thủ, chấp hành, thực thi nghị quyết của các bộ ngành, cơ quan, địa phương, đồng thời tiếp nhận phản ánh của người dân và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện.

Ông Vương Quốc Toàn, Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn bất động sản Lan Hưng, doanh nghiệp chuyên làm nhà ở xã hội trên toàn quốc, cũng bày tỏ vui mừng khi lãnh đạo Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm và có chỉ đạo rất quyết liệt về phát triển kinh tế tư nhân.

Điều ông Toàn quan tâm là nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn khó tiếp cận đất đai và vốn. Hiện có rất nhiều khu công nghiệp, nhưng các khu công nghiệp này chỉ cho thuê đất từ 1ha lên. Ông đề xuất các địa phương mở các khu công nghiệp với đầy đủ hạ tầng cho các doanh nghiệp nhỏ thuê từ 1.000-5.000m2 đất trở lại.

Trả lời câu hỏi này, Thủ tướng cho biết, Nghị quyết 68 đã nói rõ, dành tối thiểu 20ha/khu, cụm công nghiệp hoặc 5% tổng quỹ đất đã đầu tư kết cấu hạ tầng để cho các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thuê.

Đồng thời, Chính phủ sẽ đẩy mạnh và đa dạng hoá nguồn vốn, trong đó ưu tiên một phần nguồn tín dụng thương mại dành cho doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ ban hành nghị định để cụ thể hóa hơn về tiếp cận đất đai, đồng thời Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sẽ có thông tư về nguồn vốn. "Chủ trương đã rất rõ, hai điều này dứt khoát phải có, xin các đại biểu yên tâm hoàn toàn. Khâu tổ chức thực hiện cũng sẽ có hướng dẫn cụ thể, phù hợp nhất với điều kiện của từng thời kỳ", Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong quá trình thực hiện, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát, tổng kết việc tổ chức thực hiện các nghị quyết trước đây, những gì tốt thì tiếp tục phát huy, những gì chưa tốt sẽ có đề cập, Thủ tướng khẳng định và mong các doanh nghiệp "đã hứa là làm, đã cam kết phải thực hiện, đã làm, đã thực hiện là phải ra sản phẩm, kết quả cân đong đo đếm được" và các cơ quan nhà nước cũng phải như vậy.

Thủ tướng cũng đề nghị các cơ quan, địa phương tiếp thu ý kiến, cảm nhận của doanh nhân để tổ chức thực hiện tốt hơn, quá trình thực hiện thì vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội để đạt hiệu quả tốt nhất, đưa nghị quyết vào cuộc sống.

Tạo động lực, truyền cảm hứng cho doanh nhân và toàn dân thi đua làm giàu

Trình bày chuyên đề tại hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Thủ tướng Phạm Minh Chính một lần nữa nhấn mạnh, "thương trường là chiến trường", cần tạo động lực, truyền cảm hứng cho các thương nhân - chiến sĩ trên mặt trận kinh tế và phát động phong trào toàn dân thi đua làm giàu trên phạm vi cả nước, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Khái quát về thực trạng khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam, Thủ tướng cho rằng, trong gần 40 năm qua, kinh tế tư nhân đã liên tục phát triển, khẳng định vị thế là một động lực quan trọng của nền kinh tế; là kênh huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển; góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng thu ngân sách Nhà nước; tạo việc làm, sinh kế, thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân.

Số lượng doanh nghiệp thành lập tăng mạnh, từ khoảng 5.000 doanh nghiệp năm 1990 lên 50.000 doanh nghiệp năm 2000 và 200.000 năm 2005 (gấp 40 lần sau 15 năm); đến nay có gần 1 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế.

Kinh tế tư nhân liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, là khu vực có đóng góp lớn nhất trong nền kinh tế, chiếm tỷ trọng khoảng 50% GDP. Từ năm 2016 đến nay, tốc độ tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân đạt khoảng 6-8%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng bình quân của nền kinh tế.

Đội ngũ doanh nhân ngày càng phát triển lớn mạnh, tinh thần kinh doanh, tinh thần đổi mới và khát vọng vươn lên ngày càng mạnh mẽ; đặc biệt, ngay cả trong những thời kỳ khó khăn, thiên tai, dịch bệnh, các doanh nghiệp, doanh nhân vẫn nỗ lực duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, thể hiện trách nhiệm xã hội với cộng đồng.

Tuy nhiên, khu vực này vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân đề ra tại Nghị quyết 10-NQ/TW năm 2017 (đạt 1,5 triệu doanh nghiệp và đóng góp 55% GDP vào năm 2025) vẫn chưa đạt được.

Gần 98% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và vừa, siêu nhỏ (gần 70% quy mô siêu nhỏ), sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Tốc độ doanh nghiệp rút khỏi thị trường tăng, phản ánh tình trạng khó khăn do biến động bất lợi của tình hình quốc tế, trong nước.

Phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, Thủ tướng cho rằng, thể chế, pháp luật vẫn là "điểm nghẽn của điểm nghẽn". Thủ tục hành chính còn vướng mắc, năng lực nội tại của kinh tế tư nhân còn hạn chế, nhất là về vốn, quản trị, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng các mô hình kinh doanh mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

Tư duy, nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức còn mang nặng tính "xin - cho"; còn tình trạng thiếu trách nhiệm, nhũng nhiễu, tiếp tay cho tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí.

Trước thực trạng đó, Nghị quyết 68 ra đời đã đưa ra năm quan điểm chỉ đạo mang tính đột phá về phát triển kinh tế tư nhân.

Trong đó, nổi bật là khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia. Đây là lực lượng tiên phong thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, hội nhập quốc tế.

Thứ hai, phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Đây là yêu cầu tất yếu khách quan, trong đó kinh tế tư nhân là phương thức quan trọng nhất để giải phóng sức sản xuất, kích hoạt, huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là trong nhân dân.

Thứ ba, xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân; coi doanh nhân là những chiến sỹ trên mặt trận kinh tế. Chỉ có như vậy, chúng ta mới thực sự bảo đảm kinh tế tư nhân bình đẳng với các thành phần kinh tế khác, nhất là trong tiếp cận các nguồn lực.

Thứ tư, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, bảo đảm khả năng cạnh tranh khu vực, toàn cầu; thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, làm giàu hợp pháp, đóng góp cho đất nước. Đây là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng vững chắc thúc đẩy phát triển mạnh mẽ và phát huy vai trò của kinh tế tư nhân tham gia các nhiệm vụ quan trọng, chiến lược của quốc gia, vươn tầm khu vực, thế giới.

Thứ năm, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, kiến tạo của Nhà nước, lấy doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể; tôn vinh, cổ vũ, phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh. Qua đó, góp phần thúc đẩy, phát huy tinh thần yêu nước, tự tôn dân tộc, khát vọng cống hiến của đội ngũ doanh nhân cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.

Cho rằng cần phát động phong trào toàn dân thi đua làm giàu trên phạm vi cả nước, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Thủ tướng nhấn mạnh, "thương trường là chiến trường", cần tạo động lực, truyền cảm hứng cho các chiến sỹ trên mặt trận kinh tế cống hiến vì đất nước.

Để đạt được các mục tiêu đề ra tới năm 2030 và 2045, nghị quyết cũng đề ra tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp thể hiện tinh thần đổi mới, đột phá, cải cách mạnh mẽ, bảo đảm bám sát ba đột phá chiến lược (về thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng) và trong tổng thể bốn nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị.

Thủ tướng cho biết, nội dung trọng tâm của tám nhóm nhiệm vụ, giải pháp là nhằm giải quyết những vấn đề quan trọng, cấp bách nhất đối với phát triển kinh tế tư nhân hiện nay.

Nhóm thứ nhất, đổi mới tư duy, thống nhất cao về nhận thức và hành động, khơi dậy niềm tin, khát vọng dân tộc, tạo xung lực mới, khí thế mới để phát triển kinh tế tư nhân.

Nhóm thứ hai, đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng của kinh tế tư nhân và bảo đảm thực thi hợp đồng của kinh tế tư nhân.

Nhóm nhiệm vụ, giải pháp này nhằm giải quyết triệt để, hiệu quả vấn đề thể chế, không để thể chế tiếp tục là "điểm nghẽn của điểm nghẽn", mà là động lực thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế tư nhân phát triển.

Tinh thần đặt ra là phải đổi mới tư duy xây dựng và thực thi pháp luật; xoá bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", tư duy "không quản được thì cấm"; khắc phục triệt để tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu nhất quán giữa giữa các bộ, ngành, địa phương.

Môi trường thể chế cần tạo thuận lợi nhất; tập trung giải quyết về bản chất những vấn đề cốt lõi nhất về bảo đảm quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh, quyền tài sản, quyền cạnh tranh bình đẳng, thực thi hợp đồng; phân định rõ trách nhiệm hình sự với hành chính, dân sự để củng cố niềm tin của doanh nghiệp, doanh nhân, thúc đẩy phát triển.

Nhóm ba là tạo thuận lợi cho chủ động kiến tạo một tiếp cận các nguồn lực về đất đai, vốn, nhân lực chất lượng cao. Theo Thủ tướng, đây cũng là điểm mới của nghị quyết, trong đó đưa ra các giải pháp cụ thể đối với những vấn đề đang vướng mắc.

Nhóm thứ tư là thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh doanh hiệu quả, bền vững trong chủ động kiến tạo một, với các cơ chế, chính sách đột phá.

Nhóm năm là tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI.

Nhóm sáu là hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp vừa và lớn, tập đoàn chủ động kiến tạo một tầm cỡ khu vực và toàn cầu, đa dạng hóa, nâng cao hiệu quả các hình thức hợp tác giữa nhà nước và tư nhân thông qua các mô hình "lãnh đạo công - quản trị tư", "đầu tư công - quản lý tư", "đầu tư tư - sử dụng công".

Xây dựng, triển khai chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu, tiên phong trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; chương trình vươn ra thị trường quốc tế.

Nhóm bảy là hỗ trợ thực chất, hiệu quả doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Trong đó, thực hiện hiệu quả chiến lược tài chính toàn diện quốc gia, nhất là cho các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, ưu tiên chủ doanh nghiệp, hộ kinh doanh là thanh niên, phụ nữ, nhóm yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và các mô hình kinh doanh bao trùm, tạo tác động xã hội.

Nhóm tám là đề cao đạo đức kinh doanh, phát huy trách nhiệm xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần kinh doanh, tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nhân tham gia quản trị đất nước.

Theo đó, tôn vinh, biểu dương, khen thưởng các doanh nhân, doanh nghiệp điển hình, tiên tiến, kinh doanh hiệu quả, bền vững, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội, tham gia tích cực các hoạt động vì cộng đồng.