Leader talk

Giải pháp nào cho tham nhũng vặt?

Phạm Sơn Thứ hai, 25/07/2022 - 11:27

Tăng thu nhập cho cán bộ, công nhân viên là cần thiết để hạn chế hiện tượng tham nhũng vặt. Tuy nhiên, điều này là không đơn giản với bộ máy hành chính cồng kềnh của Việt Nam.

Hiện tượng tham nhũng vặt vẫn còn phổ biến.

Chiến dịch chống tham nhũng đang đạt được những kết quả đáng được ghi nhận. Nhiều đại án tham nhũng đã được đưa ra ánh sáng, nhiều quan chức tưởng chừng đã “hạ cánh an toàn”, nay bị đưa ra xét xử.

TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), nhận định, đây là điều rất đáng được hoan nghênh, góp phần tích cực xây dựng môi trường chính sách, môi trường kinh doanh lành mạnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những đại án tham nhũng, còn tồn tại không ít hiện tượng tham nhũng vặt. Theo báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị hành chính công cấp tỉnh (PAPI) 2021, tại hơn 40 tỉnh, thành phố trên cả nước, tỷ lệ người làm thủ tục chứng nhận quyền sử dụng đất phải “lót tay” cho cán bộ dao động từ 40 – 90%; tỷ lệ chi trả thêm chi phí ngoài quy định để được chăm sóc tốt hơn ở các cơ sở bệnh viện công tuyến huyện khoảng 40 – 80%.

Không chỉ người dân, doanh nghiệp cũng là nạn nhân của tham nhũng vặt. Từng có một doanh nhân đến kể cho ông Doanh câu chuyện về việc thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Thủ tục này bao gồm 8 bước, trong đó 6 bước đầu được làm trực tuyến, rất dễ dàng và nhanh chóng. Với 2 bước cuối, doanh nghiệp này phải dùng xe bán tải để chở tài liệu, hồ sơ lên cho cơ quan chịu trách nhiệm.

Đến khâu cuối cùng, vị cán bộ tiếp nhận hồ sơ hỏi doanh nghiệp: “Còn gì nữa không”? Nếu “còn gì”, khoảng 2 – 3 ngày sau là thủ tục được thông qua. Còn trong trường hợp “không còn gì”, vị cán bộ hẹn doanh nghiệp “khoảng 1 tháng nữa hãy đến”.

Từ bộ máy cồng kềnh đến tham nhũng vặt

Để chống tham nhũng vặt, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, trước tiên cần phải đảm bảo được mức thu nhập tương xứng cho đội ngũ cán bộ, làm sao để họ sống được với nghề, từ đó tận tâm cống hiến một cách trong sáng, minh bạch.

Giải pháp nào cho tham nhũng vặt?
TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng CIEM.

Thực tế, mức lương và đãi ngộ đối với cán bộ, công nhân viên chức trong khu vực công đang ở mức tương đối thấp, có thể thấy qua câu chuyện gần 10 nghìn lượt y, bác sĩ, cán bộ, nhân viên y tế công tác tại các bệnh viện và cơ sở y tế công lập xin nghỉ việc, chuyển sang làm cho những đơn vị tư nhân tính từ đầu năm 2021 đến nay.

Trong báo cáo gửi Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Công đoàn Y tế Việt Nam lý giải, một bác sĩ, sau 6 năm học tập và 18 tháng thực hành, nếu làm trong các đơn vị sự nghiệp công lập, được hưởng lương tính cả phụ cấp là chưa đến 5 triệu đồng mỗi tháng. Trong khi đó, ở các đơn vị tư nhân, mức lương ban đầu trả cho bác sĩ cao gấp nhiều lần con số này.

Lương thấp, nhiều y bác sĩ vẫn nỗ lực trụ lại với nghề, dù công tác trong ngành đặc thù, yêu cầu trách nhiệm đặc biệt cao. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm đại dịch Covid-19, áp lực công việc đè nặng lên đôi vai của lực lượng “tuyến đầu chống dịch”, như một “giọt nước tràn ly”.

Trong ngành giáo dục, một dịch vụ thiết yếu khác, tình hình cũng không khả quan hơn. Chị Phương, một giáo viên cấp 2 có kinh nghiệm giảng dạy gần 10 năm, cho biết đang phải vật lộn với những chi tiêu cuộc sống khi mức lương chỉ hơn 5 triệu đồng.

Những đồng nghiệp của chị, cống hiến nhiều năm trong ngành giáo dục, cũng chỉ có mức thu nhập từ 4 – 6 triệu đồng/tháng. Nhiều người phải đi dạy thêm hoặc làm thêm nghề tay trái để trang trải cuộc sống.

Tình trạng lương thấp xảy ra không chỉ trong y tế, giáo dục mà còn với nhiều ngành nghề trong khu vực công. Với mức lương này, nhiều cán bộ, viên chức nhà nước trở nên tha hóa, biến chất, sẵn sàng hạch sách, nhũng nhiễu, tham nhũng vặt nhằm gia tăng thu nhập.

Tuy nhiên, việc tăng lương cho cán bộ nhà nước không phải là điều đơn giản. Theo ông Doanh, dù mức lương của cán bộ thấp nhưng tỷ lệ chi ngân sách cho trả lương của Việt Nam lại ở mức rất cao, xếp thứ 2 thế giới, chỉ sau nước Mỹ.

'Tham nhũng vặt như tổ mối nhỏ phá hỏng cả con đê to'

Thực tế, điều tưởng chừng là nghịch lý này lại rất “hợp lý” khi nhìn vào bộ máy hành chính công tương đối cồng kềnh, đồ sộ tại Việt Nam, với hàng loạt những đơn vị, cơ quan, hàng loạt cán bộ, công nhân viên chức đang nhập nhằng về chức năng, nhiệm vụ và vai trò.

Tiêu tốn nhiều chi phí để vận hành một bộ máy hành chính cồng kềnh, rắc rối nhưng hiệu quả đem lại không cao. “Có những viện nghiên cứu được thành lập, công bố rất “hoành tráng” nhưng tôi không hiểu sản phẩm nghiên cứu của họ đem lại lợi ích gì cho đất nước, cho xã hội”, ông Doanh nhận định.

Chi ngân sách quá nhiều cho việc trả lương đã là một điều không nên xảy ra trong cân đối. Đồng loạt tăng lương cho cả một bộ máy cồng kềnh lại càng là điều không thể. Ông Doanh khẳng định, đã đến lúc phải nghiêm túc nhìn nhận bất cập đến từ sự cồng kềnh của bộ máy hành chính, từ đó có phương án cắt giảm thích hợp.

Chỉ khi tinh gọn được bộ máy hành chính, việc tăng lương mới có thể được thực hiện, qua đó ổn định đời sống của cán bộ, công nhân viên chức. Song song với đó, theo nguyên Viện trưởng CIEM, triển khai chuyển đổi số thủ tục hành chính, làm sao để thủ tục xử lý hồ sơ, giấy tờ được công khai, người dân và doanh nghiệp được giám sát một cách minh bạch cũng là điều cần thiết để chống tham nhũng vặt.

Hiện đại hóa nền kinh tế cũng cần đến triết lý dân sinh

Hiện đại hóa nền kinh tế cũng cần đến triết lý dân sinh

Leader talk -  10 giờ

Khi cả nước đang bàn luận về việc áp dụng thuế hóa đơn điện tử thay thế thuế khoán, phía sau những con số và quy định là một câu hỏi triết học sâu sắc: làm thế nào để hiện đại hóa phục vụ cho dân sinh, chứ không phải dân sinh phục vụ cho hiện đại hóa?

Tiền đề đột phá cho trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Tiền đề đột phá cho trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Leader talk -  1 ngày

Dự thảo nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cửa để đất nước bứt tốc trong kỷ nguyên mới.

Giám đốc SSI: Tài sản số sẽ tiến hóa nhanh gấp 10 lần chứng khoán

Giám đốc SSI: Tài sản số sẽ tiến hóa nhanh gấp 10 lần chứng khoán

Leader talk -  4 ngày

Với những tiềm năng của tài sản số, phía SSI mong muốn trở thành trung tâm của thị trường này, khi có cơ chế thí điểm sàn giao dịch.

Cú sốc thuế Mỹ: Thức tỉnh để thoát khỏi thế bị động

Cú sốc thuế Mỹ: Thức tỉnh để thoát khỏi thế bị động

Leader talk -  4 ngày

“Cơn lốc thuế quan” từ Mỹ đang khuấy đảo dòng chảy thương mại toàn cầu - đây chính là thời điểm doanh nghiệp Việt cần tái cấu trúc nền tảng, hành động linh hoạt và vững vàng hơn.

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Đầu tư giáo dục theo cách của BITEX

Leader talk -  5 ngày

Với Tổng giám đốc BITEX Trần Thanh Thảo, muốn đất nước phát triển mạnh mẽ thì không có con đường nào bền vững hơn đầu tư vào giáo dục.

Vietjet đặt mua thêm 40 động cơ Trent 7000 từ Rolls-Royce

Vietjet đặt mua thêm 40 động cơ Trent 7000 từ Rolls-Royce

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Hãng hàng không Vietjet vừa ký thỏa thuận với Rolls-Royce để đặt mua thêm 40 động cơ Trent 7000 nhằm vận hành đội bay Airbus A330neo, nâng tổng số động cơ dòng này mà hãng đặt hàng lên 80.

Thaco Auto xuất khẩu xe bus cao cấp Mercedes-Benz RS 1936 sang Thái Lan

Thaco Auto xuất khẩu xe bus cao cấp Mercedes-Benz RS 1936 sang Thái Lan

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Xe bus cao cấp Mercedes-Benz RS 1936 do Thaco auto thiết kế và sản xuất vừa được giới thiệu và xuất khẩu sang Thái Lan, qua đó khẳng định năng lực làm chủ công nghệ và chất lượng sản phẩm của Thaco auto đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Hình hài miền Tây hậu sáp nhập tỉnh, thành phố

Hình hài miền Tây hậu sáp nhập tỉnh, thành phố

Tiêu điểm -  2 giờ

Sáp nhập tỉnh, thành phố định hình rõ nét vai trò của các địa phương trong bức tranh chung về phát triển kinh tế vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Luật Doanh nghiệp sửa đổi siết phát hành trái phiếu riêng lẻ

Tiêu điểm -  3 giờ

Quốc hội thông qua Luật Doanh nghiệp sửa đổi, trong đó siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm kiểm soát rủi ro thanh toán của doanh nghiệp.

Ngày hội Môi giới bất động sản 2025: Sẵn sàng bứt tốc

Ngày hội Môi giới bất động sản 2025: Sẵn sàng bứt tốc

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Ngày hội Môi giới bất động sản Việt Nam 2025 với chủ đề "FLY UP – VARS vững tâm, vươn tầm mới" sẽ chính thức diễn ra vào ngày 27–28/6 tại TP. Bắc Giang.

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Quốc hội chốt giảm thuế VAT 2% đến hết năm 2026

Tiêu điểm -  3 giờ

Quốc hội thông qua nghị quyết giảm thuế VAT còn 8%, áp dụng tới cuối năm 2026 nhằm hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.

Ấn tượng từ Gala ROXMei 'Đẹp và chất' của ROX Group

Ấn tượng từ Gala ROXMei 'Đẹp và chất' của ROX Group

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Gala “Đẹp và chất" tối 15/6 đã đưa cán bộ nhân viên ROX Group và khách mời đi qua hành trình đầy cảm xúc từ những khoảnh khắc đẹp nhất trong mùa ROXMei 2025, thời khắc ý nghĩa khởi đầu cho hành trình 30 năm thuận ích đến những phút giây thăng hoa cùng âm nhạc.