Sáng 21/5, Quốc hội thảo luận trực tuyến về Luật Doanh nghiệp sửa đổi với nội dung chủ yếu xoay quanh phạm vi điều chỉnh, quy định đối tượng hộ kinh doanh, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị không quy định đưa hộ kinh doanh vào dự thảo luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về nhóm này.
Theo đại biểu Quốc hội Dương Minh Tuấn (Bà Rịa - Vũng Tàu), hiện số lượng hộ kinh doanh hoạt động ở Việt Nam rất lớn, đây là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ cần phải được điều chỉnh bởi luật, chứ không thể quy định bằng nghị định.
Do đó, ông Tuấn ủng hộ quan điểm đưa hộ kinh doanh vào luật thay vì nghị định để tăng vị trí pháp lý của đối tượng này. Tuy nhiên, theo ông cần tách hộ kinh doanh thành một luật riêng sẽ hợp lý hơn, chứ không nên đưa nội dung này vào Luật Doanh nghiệp sửa đổi vì như vậy sẽ không thể bao hàm được hết.
Cùng quan điểm, đại biểu Quốc hội Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cũng ủng hộ việc đưa hộ kinh doanh điều chỉnh bởi văn bản luật là cần thiết.
Tuy nhiên, cách thức hoạt động và quy mô của hộ kinh doanh rất khác so với doanh nghiệp, nếu chính sách, quy định chưa phù hợp có thể gây khó khăn cho hàng triệu hộ kinh doanh đang hoạt động.
Theo ông Tiến, cần xây dựng một luật riêng cho phù hợp với hộ kinh doanh. Nếu vẫn quyết định đưa nội dung này vào luật thì tên gọi của dự thảo luật này cũng cần thay đổi thành Luật Doanh nghiệp và hộ kinh doanh để phù hợp với nội dung cũng như phạm vi điều chỉnh.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh. Ảnh Quochoi.vn.Đồng tình với ý kiến của các đại biểu Quốc hội, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng.
Lý do được ông Thanh đưa ra là xét về bản chất, hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của họ cần phải được điều chỉnh bởi luật, chứ không thể quy định bằng nghị định.
Tuy nhiên, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo luật là không phù hợp vì họ không phải là doanh nghiệp nên không thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp.
Hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần.
Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh. Điều này có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh.
Dự thảo luật cũng chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh, cũng như các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ.
Vì vậy, ông Thanh cho rằng, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo luật dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới.
Mặt khác, số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn. Vì vậy, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tránh những tác động bất lợi tới hoạt động của các hộ kinh doanh.
Không dễ xây dựng luật riêng về hộ kinh doanh
Trước những ý kiến của đại biểu Quốc hội, giải trình về phạm vi điều chỉnh, quy định đối tượng hộ kinh doanh vào dự án Luật Doanh nghiệp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay, có hai ý kiến về vấn đề này.
Loại ý kiến thứ nhất là nhất trí đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự án luật như phương án Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự án luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh.
Ông Dũng khẳng định, việc các đại biểu Quốc hội nêu ý kiến đưa hộ kinh doanh vào dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi hay cần ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh đều là những đóng góp có lý.
Tuy nhiên, quan điểm của Chính phủ là lựa chọn phương án thứ nhất, đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi, định danh cho loại hình hộ kinh doanh, bảo vệ quyền lợi cho họ và có thể áp dụng các chương trình hỗ trợ cho hộ kinh doanh.
Theo ông Dũng, việc đưa hộ kinh doanh vào trong dự án luật sẽ góp phần gỡ bỏ được một số rào cản đang làm vướng mắc và cản trở hộ kinh doanh để hoạt động có hiệu quả hơn, có thêm nguồn lực để phát triển kinh tế tư nhân.
Ngoài ra, việc làm này không làm phát sinh thủ tục hành chính, không phải đăng ký lại và thúc đẩy hộ kinh doanh có đủ điều kiện kinh tế, tiềm năng chuyển sang hoạt động theo loại hình doanh nghiệp. Thực tế có hàng trăm hộ kinh doanh có tiềm lực kinh tế, thuê hàng trăm lao động làm việc và đạt doanh thu đến nghìn tỷ đồng/năm.
Bên cạnh đó, việc đưa hộ kinh doanh vào trong dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) không phải là vấn đề mới mà đã được đưa vào một điều khoản của Luật Doanh nghiệp và đã được cụ thể hóa ở Nghị định 78.
Mặt khác, việc ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh sẽ mất nhiều thời gian, ít nhất là 3 năm. Quan điểm của Bộ Kế hoạch và đầu tư ủng hộ xây dựng được một luật riêng về hộ kinh doanh.
Tuy nhiên, trước mắt chưa xây dựng được một luật riêng thì nên đưa hộ kinh doanh vào vào trong dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi để đến khi nào xây dựng xong luật riêng thì sẽ đưa những quy định về hộ kinh doanh sang luật mới, ông Dũng nhấn mạnh.
